Yemen hükümeti Husilere karşı kara harekâtı planlıyor

Yemen’de memleketler arası toplum tarafından tanınan hükümetin, ülkenin kuzeyini on yıldır denetim altında tutan Husilere karşı geniş çaplı bir operasyon planladığı bildirildi. Bu adımın, ülkede yıllardır görülen en şiddetli çatışmalara yol açmasından tasa ediliyor.

Yemen’deki üst seviye bir hükümet yetkilisi, Alman haber ajansı dpa’ya verdiği demeçte, “Tüm seçenekler masada” diye konuştu ve başşehir Sanaa ile değerli liman kenti Hudeyde ve öteki bölgeleri geri almak için bir kara harekâtının planlandığını belirtti. Yetkili, kelam konusu harekâtın ne vakit başlayacağı ile ilgili şimdi bir netlik olmadığını lakin karar verildiği an harekete geçebileceklerini lisana getirdi.

Operasyon nasıl gerçekleşebilir?

Merkezi Brüksel’de olan, memleketler arası çatışmalara dair tahlil ve tahliller sunan sivil toplum örgütü Milletlerarası Kriz Kümesi’nin (ICG) Yemen uzmanı Ahmed Nagi, yıllardır Husilerle çatışmalarda zayıflayan Yemen hükümetinin tek başına bağımsız bir operasyon yürütemeyeceği görüşünde. Nagi, Hükümetin bu bahiste büyük ölçüde, şimdiye kadar Husilere karşı Sanaa idaresine takviye veren Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve ABD’den gelecek dayanağa bağımlı olduğunu belirterek merkezi idarenin, çeşitli kümelerden yaklaşık 160 bin savaşçıya sahip olduğu varsayımını lisana getiriyor.

Öte yandan operasyon planlarına karşı Husilerin de hazırlandığı ve cephelerini güçlendirdiği belirtiliyor. Birleşmiş Millerler (BM) uzmanlarına nazaran, Husilerin hâlihazırda 350 bin civarında savaşçısı var ve binlerce çocuğu da zorla silah altına aldılar. Mümkün bir operasyonda ABD yahut Körfez ülkelerinin kara birlikleri göndereceğine ise ihtimal verilmiyor. Nagi’ye nazaran, bir hücum durumunda Hudeyde etrafında “2018 sonundakinden bile daha şiddetli” ağır çatışmalar olabilir.

ABD’nin hava saldırısı düzenlediği, Hudeyde’nin kuzeyindeki kıymetli Ras İsa Limanı’nda Husi milislerin safında en az 80 meyyit ve yaklaşık 150 yaralı olduğu bildiriliyorFotoğraf: AL-MASIRAH TV/AFP

Husilerin denetiminde bulunan liman kenti Hudeyde’nin kaybı, uzmanlara nazaran milisler açısından ağır bir darbe olabilir. Hakikaten BM bilgilerine nazaran, askeri teçhizatlarının büyük bir kısmını Husiler bu liman üzerinden alıyor. Tıpkı vakitte en değerli gelir kaynakları olan kaçak petrol eserlerinin satışı da buradan yapılıyor ve mümkün bir operasyonda bu da kesilmiş olacak.

Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, planlardan haberdar olduğu belirtilen yetkililere dayandırdığı haberinde, özel ABD güvenlik şirketlerinin Yemen’deki kümelere taarruz konusunda Sanaa idaresine danışmanlık hizmeti yaptığını da bildirdi.

ABD ordusu Perşembe günü Hudeyde’nin kuzeyindeki değerli Ras İsa limanını imha etmiş ve Husilerin korucuyusu İran’ı da bir sefer daha uyarmıştı. Husi milislerine yakın medya, ABD hücumlarının başlamasından bu yana en yüksek can kaybının bu taarruzda yaşandığını aktararak milislerin safında 80 meyyit ve 150 de yaralı olduğunu bildirdi.

Trump’ın güç gösterisi ve İran’a yönelik tehditleri

Ortadoğu siyaseti öngörülemez olarak kabul edilen ABD Başkanı Donald Trump’ın olası bir saldırıyı direkt destekleyip desteklemeyeceği ise meçhul. Beyaz Saray, Mart ayında atakların başlamasından bu yana Trump’ın yabancı terör örgütü ilan ettiği Husilere karşı çabada büyük muvaffakiyetler elde edildiğini savunuyor.

İç savaş nedeniyle enkaza dönen Yemen’de tahminen 34 milyonluk nüfusun yaklaşık 20 milyonu yardıma muhtaç durumdaFotoğraf: AFP

Askeri uzmanlar, hava akınlarının tek başına karada kalıcı muvaffakiyet sağlayamayacağına dikkat çekiyor. CNN televizyonu ise, ABD hücumlarının yalnızca üç haftada yaklaşık bir milyar dolarlık bir maliyete sebep olduğunu aktardı.

ABD merkezli fikir kuruluşu Atlantik Kurulu, Yemen’deki güç gösterisinin tıpkı vakitte İran’a bir bildiri ve nükleer programı hakkında daha fazla müzakereye zorlama teşebbüsü olduğunu da kaydediyor. Trump, görüşmelerin başarısız olması durumunda İran’ı, Tahran’ın nükleer tesislerine mümkün bir akına kadar varan sert sonuçlarla tehdit etti.

İran’ın en değerli iki müttefiki olan Gazze Şeridi’ndeki Hamas ve Lübnan’daki Hizbullah, İsrail ile olan savaş nedeniyle değerli ölçüde zayıflamış durumda. ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) Mart ayında yaptığı açıklamada, İran takviyeli Husilere karşı uğraşın “gece gündüz süren bir operasyon” olduğunu belirtmişti.

Husi atakları ticareti ve güvenliği aksatıyor

Ekim 2023’te Gazze Savaşı’nın başlamasının akabinde, Husi milislerinin seyir füzeleri, roketleri ve dronları hem İsrail hem de Kızıldeniz’deki ticaret gemileri için bir tehdit haline geldi. O vakitten beri birçok nakliye şirketi Süveyş Kanalı üzerinden geçen rotadan kaçınarak daha değerli alternatif yolları tercih ediyor. Avrupa Birliği’nin (AB), bölgede denizcilik güvenliğini sağlamak üzere “Aspides” isimli bir misyonu bulunuyor. Husiler, Gazze çatışmasında ateşkes sağlanana kadar ataklarını durdurmayacaklarını açıkladı.

Husiler, Arap Yarımadası’ndaki fakir ülkede 2014 Eylül ayında başlattığı çatışmalar sonucunda başşehre ilerleyerek idaresi devirdi. Kuzeyde ideolojilerini zorla dayatan Husiler, BM uzmanlarına ve ABD’ye nazaran İran’ın yardımıyla giderek daha fazla silahlanarak devlete misal yapılar oluşturdu. İç savaş, ülkeyi dünya çapındaki en berbat insani felaketlerden birine sürükledi; bugün tahminen 34 milyonluk nüfusun yaklaşık 20 milyonu yardıma muhtaç durumda.

Suudi Arabistan, Yemen hükümetininkoruyucu gücü olarak BAE’nin de yardımıyla Husileri püskürtmeyi denediyse de başarılı olamadı. Her iki Körfez ülkesi de Husi akınlarından petrol tesislerinde ağır darbeler aldı ve iç savaştan çekildi. 2022’de bir ateşkes yürürlüğe girmesine karşın küçük çaplı çatışmalar bugüne dek devam ediyor.

dpa / ETO,ET

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?