Ukrayna görüşmelerinde bugün ne bekleniyor?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul’da dün düzenlenmesi planlanan barış görüşmelerine katılmayı reddederek alt seviye bir heyet göndermesiyle birinci gün ilerleme olmadan biterken, müzakerelerin bugün Ukrayna ve Rusya heyetlerinin yanı sıra ABD ve Türkiye bakanlarının da iştirakiyle farklı formatlarda yapılması planlanıyor.
Dünyada tüm dikkatler birkaç gündür Ukrayna için mümkün barış müzakerelerine çevrilirken, konut sahibi Türkiye’nin çabalarına karşın Rusya ve Ukrayna önderleri İstanbul’da bir ortaya gelmedi ve görüşmelerde birinci gün için gelişme sağlanamadı. Ukrayna ile Rusya ortasında 3,5 yıl ortadan sonra birinci direkt müzakerelerin İstanbul’da 15 Mayıs’ta yapılmasına dair beklentiler son günlerde yükselmişti. ABD Başkanı Donald Trump görüşmelerde elle tutulur bir sonuç elde edilme ihtimali olursa Ortadoğu tipinin akabinde İstanbul’a gidebileceğini söylemesine karşın, Putin Türkiye’ye gelme konusunda istekli davranmadı.
Rus başkan Ukrayna savaşı başladığından beri Türkiye dâhil hiçbir NATO ülkesine adım atmadı. Putin’in Türkiye’ye yaptığı son ziyaret günübirlik halinde 8 Ocak 2020’de Türk Akımı doğalgaz boru çizgisinin açılışı için olmuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise dün Ankara’daki temaslarının akabinde düzenlediği basın toplantısında Rusya’yı “ciddi olmamakla” eleştirerek, Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a duydukları hürmetten dolayı İstanbul’a müzakere heyeti gönderme kararı aldıklarını söyledi.
Dünyanın farklı bölgelerinden basın grupları Dolmabahçe’de dün tüm gün nöbet tuttu; fakat Ukrayna ve Rusya diplomatlarının karşılıklı açıklamalarını takibin dışında somut bir gelişmeye şahit olamadılar.
Rus ve Ukraynalı yetkililerin müzakereler öncesinde arka arda yaptıkları açıklamalar tansiyonu tırmandırırken, Ukrayna-Rusya görüşmesi için İstanbul’a gelen Rus heyetin başkanlığını yürüten Vladimir Medinskiy “İstanbul’daki Rusya heyetinin gerekli tüm yetkinliklere sahip olduğunu, yapan çalışmalara ve Ukrayna ile Rusya ortasındaki ihtilafı çözmenin yollarını bulmaya odaklandıklarını” söyledi.
Üçlü format hazırlığı
Rusya ve Ukrayna heyetlerinin iştirak seviyeleri iki ülke ortasında kelam düellosuna dönerken, ikinci gün ise üçlü formatta iki başka görüşme yapılması bekleniyor.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan NATO Dışişleri Bakanları toplantısı için bulunduğu Antalya’dan dün akşam İstanbul’a gelerek Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Danışmanı Medinski başkanlığındaki Rus heyetiyle görüştü.
Türk diplomatik kaynakların bu görüşmenin akabinde son duruma dair verdikleri bilgiye nazaran; bugün farklı formatlarda bir dizi görüşme yapılması planlanıyor. Bu görüşmelere katılmak üzere Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti, Medinski başkanlığındaki Rus heyeti, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti ve Fidan başkanlığındaki Türk heyeti İstanbul’da olacak.
Edinilen bilgiye nazaran, öteki bir değişiklik olmaması durumunda görüşmeler tahminen TSİ 10.45’te ABD, Ukrayna ve Türkiye ortasında başlayacak. Bunun akabinde TSİ 12.30 civarında, savaşan iki taraf Rusya ve Ukrayna Türkiye’nin de olduğu üçlü formatta bir ortaya gelecek. Bakan Fidan’ın bu görüşmenin başında bir açıklama yapması öngörülüyor.
Dörtlü; yani ABD, Rusya, Ukrayna, Türkiye formatında bir görüşme olup olmayacağı ise şimdi katılaşmış değil.
Bu ortada Rusya ile Ukrayna ortasında ikili formatta görüşme olup olmayacağı da net değil.
Trump Körfez cinsinin akabinde nereye gidecek?
İstanbul’da dün Rusya-Ukrayna müzakerelerinin başlayabilmesi için bekleyiş sürerken, bir öbür merak edilen konu da Trump’ın Türkiye’ye gelip gelmeyeceği oldu.
Körfez çeşidi çerçevesinde üç ülkeye yaptığı ziyaretin sonunda konuşan Trump, Cuma günü muhtemelen Washington’a döneceğini söylerken, “varış noktası” ile ilgili bilinmeyen sözler de kullandı. Trump şöyle konuştu:
“Bildiğiniz üzere yarın yola çıkıyoruz. Varış noktamız ise neredeyse bilinmiyor. Zira ‘Burada olabilir misiniz? Şurada olabilir misiniz?’ diye telefonlar olabilir. Lakin muhtemelen yarın Washington’a döneceğiz.”
ABD Dışişleri Bakanı Rubio, Putin ile bir ortaya gelme planlarının Körfez gezisi sona erdikten sonra kararlaştırılacağını söylemişti. Antalya’da NATO toplantısını takip eden gazetecilere yaptığı açıklamada Fidan ile Cuma günü İstanbul’da olacağını fakat fazla bir beklentisi olmadığını belirten Rubio, “Başkan (Trump) ve Lider Putin bu bahis üzerinde direkt etkileşime girene kadar değerli bir gelişme kaydedilebileceğini sanmıyorum” dedi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise CNN’e yaptığı açıklamada Putin’in müzakerelere katılma ihtimalinin olmadığını söyleyerek, İstanbul’da Trump ile Putin’in görüşmesine yönelik bir hazırlığın yapılıp yapılmadığına ait soruya karşılık “Şimdilik yakın bir vakitte görüşmeye dair rastgele bir hazırlık yok” cevabını verdi.
