Trump UCM’ye yaptırım öngören kararnameyi imzaladı
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkililerine yaptırım öngören başkanlık kararnamesini imzaladı.
Kararnamede Hollanda’nın Lahey kentindeki mahkeme “Amerika ve yakın müttefiki İsraili amaç alan gayrimeşru ve temelsiz aksiyonlarda bulunmakla” suçlandı.
Mahkemenin ABD (askeri) işçisi hakkında ön soruşturma açarak ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkartarak “gücünü berbata kullandığı” tabir edildi.
UCM, ABD ordusunun Afganistan’da ve İsrail birliklerinin Gazze’de işlemiş olabileceği savaş kabahatlerini soruşturuyordu. ABD ve İsrail ne Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’nün ne de mahkemenin üyesi.
Yaptırımlar UCM yetkililerinin, çalışanlarının ve ailelerinin ve ayrıyeten mahkemeye soruşturmalarında yardımcı olanların mal varlıklarının dondurulmasını ve bu bireylere seyahat yasağı getirilmesini öngörüyor. Kararnamede kelam konusu şahısların isimleri açıklanmadı.
İsrail Başbakanı Netanyahu ve ABD Başkanı TrumpFotoğraf: Anna Moneymaker/Getty Images
Hollanda’dan tepki
UCM’den Trump’ın attığı adıma yönelik bir reaksiyon gelmedi. Lakin mahkemeye konut sahipliği yapan Hollanda Trump’ın imzaladığı kararnameden ötürü “üzüntü duyulduğunu” tabir etti. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Mahkemenin çalışmalarının cezasızlığa karşı çabada son derece değer taşıdığını” belirtti.
Trump’ın imzaladığı kararname, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sonrası ABD’nin İsrail’e verdiği dayanağı ortaya koydu. Trump Netanyahu’nun ziyareti sırasında Gazze Şeridi’nin denetimini “devralma” ve Gazze’de yaşayan Filistinlileri Ortadoğu ülkelerine yerleştirme planını duyurmuştu.
Birleşmiş Milletler ve hukukçular bu adımın memleketler arası hukuka nazaran yasadışı olduğunu tabir ediyor. Zorla yerinden etme Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş statüsü olan Roma Statüsü’ne nazaran hata teşkil ediyor.
UCM Savcısı Karim Ahmad KhanFotoğraf: Marwan Ali/AP/picture alliance
UCM Savcısı Karim Ahmad Khan’ın talebi doğrultusunda UCM 21 Kasım tarihinde Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas askeri önderi Mohammed Deif hakkında tutuklama kararı vermişti.
Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın Gazze Şeridi’ndeki savaşta bir savaş kabahati olan aç bırakma sisteminin kullanılmasında “cezai sorumluluk” taşıdıkları tarafında ellerinde “makul gerekçeler” olduğunu tabir etmişti. Mahkeme ayrıyeten iki siyasetçiyi insanlığa karşı cürüm niteliği taşıyan cinayet, kovuşturma ve öteki insani olmayan hareketlerden sorumlu tutuyordu. Netanyahu ise mahkemeyi antisemit (Yahudi düşmanlığı) olmakla suçlamıştı.
Trump birinci vazife periyodunda de UCM’nin o dönemki savcısı Fatou Bensouda ve öteki üst seviye yetkili ve çalışanlarına mali yaptırım kararı almıştı. Gambia vatandaşı olan Bensouda Afganistan’da ABD askerlerinin savaş cürmü işleyip işlemediklerini soruşturduğu için 2020 yılında yaptırıma maruz kalmıştı. Trump o devir yaptığı bir açıklamada UCM’yi “kanguru mahkemesi” olarak nitelemişti.
AFP/EC, TY
DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?
