Tesla’da kayıplar yaşayan Musk hükümet görevini azaltıyor
Dünyanın en güçlü insanı, teşebbüsçü Elon Musk, sahibi olduğu elektrikli araba üreticisi Tesla’nın satışlarındaki düşüş ve kâr kaybının akabinde, Donald Trump hükümetine bağlı “Hükümet Verimliliği Dairesi” (DOGE) bünyesindeki vazifesini azaltacağını açıkladı.
Konuyla ilgili açıklamasında, “DOGE için ayırdığım vakit, büyük olasılıkla önümüzdeki aydan itibaren kıymetli oranda azalacak” tabirlerini kullandı. Tesla’nın cirosu, 2025’in birinci çeyreğinde yüzde 9, şirketin kârı ise yüzde 71 oranında düşmüştü.
Tesla çalışanları ile yaptığı telekonferansta, DOGE ismine yaptığı çalışmaların “büyük oranda tamamlandığını” tabir eden Musk, artık yine şirket çalışmalarına tartı vereceğini belirtti. Bunu yaparken hükümet vazifesini büsbütün bırakmayacağını da vurgulayan Elon Musk, “Sanıyorum haftada bir ya da iki gün yahut Lider istediği sürece ve faydalı olduğu surece hükümet sorunları ile ilgileneceğim” dedi.
Tesla’yı protesto eden çevreciler, Nisan ayının başında Berlin’de bir eylen düzenlemiştiFotoğraf: Jörg Carstensen/dpa/picture alliance
ABD Başkanı Donald Trump’ın en yakın danışmanlarından biri olan Musk, ülkede kamu masraflarını büyük oranda azaltma ve kamu vazifelileri sayısını düşürmeyi hedefleyen DOGE’nin gerisindeki itici güç olarak nitelendiriliyor. Musk, Salı günü yaptığı açıklamada, DOGE takımının şu ana kadar, “İsrafın ve sahtekârlığın giderilmesinde büyük ilerleme” kaydettiğini savundu.
Veriler Musk’tan farklı şeyler söylüyor
Ancak datalar DOGE’nin, Musk’ın lisana getirdiği kadar başarılı olamadığını ortaya koyuyor. DOGE’deki misyonuna geldiğinde, yaklaşık 7 trilyon dolar (6,1 trilyon euro) olan ABD bütçesinde iki trilyon dolar tasarruf edileceği vaadinde bulunan Musk, daha sonra bu vaadini revize etmiş ve gayelerinin bir trilyon dolar tasarruf sağlamak olduğunu duyurmuştu. Ünlü teşebbüsçü, Nisan ayı içinde yaptığı bahse ait son açıklamasında ise tasarrufun 150 milyar dolar civarında olacağını belirti.
Buna karşın DOGE’nin masrafları azaltmak için aldığı tedbirler kendini hissettirdi. ABD Memleketler arası Kalkınma Ajansı’nın (USAID) bütçesi nerede ise büsbütün kesildi. ABD Eğitim Bakanlığı’nın büyük oranda ortadan kaldırılması planlandı ve Sağlık Bakanlığı ile Savunma Bakanlığı bünyesindeki binlerce kişi işten çıkarıldı. Fakat Amerikan yargısı birçok hususta alınan kararları, anayasaya muhalif olduğu gerekçesiyle iptal etti.
Musk’ın hükümetteki misyonu 130 günle sınırlı
Elon Musk her ne kadar kendi isteği ile hükümet bünyesindeki işlerini azaltıyor üzere görünse de, ABD maddelerine nazaran aslında kısa mühlet sonra bu misyondan ayrılmak zorunda kalacaktı. İlgili kanunlar, ABD hükümeti için çalışan “olağanüstü” görevlilerin misyon mühletini 130 gün ile kısıtlıyor. Buna nazaran Musk’ın vazifesi yaz periyodunda bizatihi sona ermek durumundaydı.
Musk’ın Trump hükümetinde yer almasının akabinde Tesla marka arabalara yönelik atakların artması ile birtakım Tesla sahipleri, arabalarına “Ben Elon delirmeden evvel almıştım” yazan çıkartmalar yapıştırdıFotoğraf: Tobias Schwarz/AFP
Wedbush Securities isimli mali danışmanlık şirketi analistlerinden Dan Ives, Tesla’nın sahibi Musk’ın, hükümet faaliyetlerini azaltma kararını, “Musk artık ileriye gerçek büyük bir adım attı” tabirini kullanıyor.
2025’in birinci üç ayında Tesla, dünya genelinde yaklaşık 337 bin araba sattı. Bu sayı, geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 13’lük bir düşüşe tekabül ediyor. Şirketin cirosu da birebir periyotta yüzde 9 azalarak 19,3 milyar dolara (16,9 milyar euro), net kâr ise 409 milyon dolara geriledi.
Tesla’dan Nisan ayı başında yapılan hususa dair açıklamada, kelam konusu düşüşler, fabrikanın yeni bir model olan Tesla Y’nin üretimine geçiş sürecinde daha az araba üretilmesi ile ilişkilendirilmişti. Analistler ise asıl sebebin, Elon Musk’ın Trump ismine yürüttüğü faaliyetlerin, Tesla markasına verdiği ziyan olduğunu vurguluyor. Musk da Salı günkü açıklamasında, “Bildiğimiz üzere, hükümette geçirdiğim vaktin tesirleri oldu” diyerek analistlerin tezini doğrulamış oldu. Lakin Musk konuşmasının devamında, Trump’ın özel danışmanı vazifesini savunarak burada yaptığı işlerin “çok önemli” olduğunu savundu.
ABD ve Avrupa’da kundaklanan Tesla’lar…
Mart ayı boyunca ABD ve Avrupa ülkelerinde çok sayıda Tesla marka araba ve Tesla’ya ilişkin şarj istasyonları kundaklanmış ya da bunlara ziyan verilmişti. Tesla’nın mali işlerden sorumlu yönetim kurulu üyesi Vaibhav Taneja da, “Markamıza ve çalışanlarımıza yönelik haksız düşmanlık ile vandalizmin olumsuz tesirleri birtakım pazarlarda kendini hissettirdi” demişti.
Mart ayında Berlin’de kundaklanan bir Tesla otomobilFotoğraf: Omer Messinger/Getty Images
Almanya’da bilhassa siyasetin sol kanadında yer alan partilerin temsilcileri ise kelam konusu atakları haklı bulan açıklamalar yapmıştı.
Sol Parti Eş Genel Lideri Jan van Aken, Rheinische Post gazetesine verdiği demeçte yapılan taarruzları, “bir milyardere, siyasete karıştığı vakit bunun faturası olacağını göstermesi açısından özünde güzel bulduğunu” söz etmiş, öteki yandan, Almanya’nın Brandenburg eyaletindeki Tesla fabrikasında “zorlu şartlar altında çalışan beşerler için endişeli” olduğunu lisana getirmişti.
Yeşiller’in federal parlamento küme lider yardımcısı Andreas Audretsch ise tıpkı gazeteye yaptığı açıklamada, Musk’ın Tesla’yı “yerin tabanına batırdığını” ve ünlü girişimcinin “Trump ile girdiği demokrasiyi tehlikeye sokan iş birliğinin iflas ettiğini” öne sürmüştü.
AFP / ET,TY
DW Türkçe’ye nasıl manisiz erişebilirim?
