Sol Parti seçimlerde oylarını yükseltmeyi nasıl başardı?

“Sol yaşıyor!” Sol Parti Eş Lideri ve liste başı adayı Jan van Aken, Berlin’deki seçim kutlamasında coşkulu kalabalığa bu türlü seslendi. Partinin elde ettiği yüzde 8,8’lik oy oranı, muhtemelen pek çok Sol Partili için bile sürpriz oldu. Pekala, Aralık ayındaki anketlerde oyları yalnızca yüzde 3 civarında seyreden Sol Parti, bu noktaya nasıl gelebildi?

Sosyal medya fenomeni haline gelen başka liste başı adayı Heidi Reichinnek de partinin tabanına seslenerek, “Bu dirilişi mümkün kılan siz oldunuz!” dedi. Almanya genelinde geçen haftalar ve aylarda kapı kapı dolaşarak seçim kampanyası yürüten parti üyelerine teşekkür eden Reichinnek, fakat kendisinin Jan van Aken ile birlikte liste başı adayı olarak oynadığı rolü pek lisana getirmeyerek tevazu gösterdi.

Friedrich Merz’e sert eleştiriler

Reichinnek’in toplumsal medya platformları X ve TikTok’taki paylaşımlarının birden fazla viral oldu. Ayrıyeten Federal Meclis’te yaptığı konuşmalar da epey yankı uyandırdı. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) partilerinin başbakan adayı Friedrich Merz liderliğinde, çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ve artık Federal Meclis dışında kalan Hür Demokrat Parti (FDP) ile birlikte daha katı bir göç siyaseti talep eden önergeyi meclisten geçirmesinin akabinde Reichinnek’in yaptığı sert tenkitler, bilhassa genç seçmenlerde ve göçmen kökenlilerde büyük takviye gördü.

Geçmişte gençlerin favorisi Yeşiller partisiydi

Bu ve gibisi olaylar, Sol Parti’nin son anda pek çok insanı, bilhassa de gençleri kendine çekmesini sağladı. 18 ila 24 yaş arasındaki seçmenler arasında parti, yüzde 25 oy alarak birinci sıraya yerleşti. AfD ise bu yaş kümesinde yüzde 21 ile ikinci oldu. 2021 Federal Meclis seçimlerinde ise Yeşiller ve FDP genç seçmenlerin favori partileriydi. Gençlerin yüzde 23’ü Yeşiller partisine, yüzde 21’i ise FDP’ye oy vermişti.

Siyaset bilimci Antonios Souris de bu ani değişimden şaşkınlık duyduğunu belirtiyor. Deutsche Welle ile yaptığı söyleşide Souris, seçmen tavrındaki bu keskin değişkenliğin bilimsel açıdan değişik bir bulgu olduğunu vurguluyor: “Son yıllarda gençler ortasında sağa kaymadan sıkça bahsetmiştik. Bu eğilim hâlâ var. Lakin şu anda gençler ortasında sola hakikat bir kaymanın yaşandığını da söylememiz gerekiyor.”

Gençler ortasında bundan birkaç yıl evvel Yeşiller de popülerdi. İklim değişikliği ile uğraş edilmesini talep eden Gelecek için Cumalar hareketinin hareketlerine yüz binlerce genç katılıyordu. Lakin bu heyecan geride kaldı. Pekala, bu seçme hakkına sahip gençler açısından ne manaya geliyor? Souris, bunu “Sonunda artık gerçekliğe dayanmayan muhakkak bir tip oluşturuldu” kelamlarıyla yanıtlıyor.

Yeşillerden “Sol Parti’ye oy vermeyin” çağrısı

Berlin Hür Üniversite’de misyon yapan siyaset bilimciye nazaran, Sol Parti’nin bilhassa gençlerin dayanağını almasında yürütülen başarılı toplumsal medya kampanyası kilit rol oynadı. Lakin Souris, değerli bir ögenin da göz arkası edilmemesi gerektiğini belirtiyor: “Sadece internette değil, alanda, sokaklarda da etkindiler.”

Sol Parti’nin bir öbür avantajı da muhalefet partisi olmasıydı: “Bir manada dışlanan, mazlum bir parti pozisyonundaydı. Halbuki Yeşiller, iktidar ortağıydı. Birinci tahlillere nazaran, bilhassa Yeşillerden Sol Parti’ye büyük bir seçmen kayması yaşandı. Bunun bir nedeni de çevreci partinin bilhassa toplumsal medyada ‘Sol Parti’ye verilen oyların boşa gideceğini’ tez etmesiydi. Lakin bu ihtar karşıt tepti ve birçok seçmen, bile isteye Sol Parti’ye oy verdi.”

Klasik sol bahisler: Astronomik kiralar, düşük maaşlar, enflasyon

Souris, bu bağlamda göçmenleri destekleyen, genç ve ilerici seçmenleri işaret ediyor: “Sol Parti, onların görüşlerini tahminen de daha âlâ yansıtıyordu. Lakin şu an için bu yalnızca bir varsayım. Bunu şimdi kanıtlayamıyoruz, lakin seçim sonuçlarından bu çıkarımı yapmak mümkün.”

Bunun yanı sıra Sol Parti’nin seçim kampanyasında sıklıkla lisana getirdiği astronomik kiralar, düşük maaşlar ve yüksek enflasyon üzere klasik toplumsal siyaset hususları da seçmenler üzerinde büyük bir tesire sahip oldu. Souris, birçok insanın ekonomik külfet içinde olduğunu ve Sol Parti’nin bu problemleri güçlü bir biçimde lisana getirdiğini söylüyor. Ayrıyeten partinin adaylarının da seçim programını çok âlâ temsil ettiğini belirten Souris, buna örnek olarak, büyük ölçüde göçmenlerden oluşan ve toplumsal yardımla geçinen nüfusun ağır olduğu Berlin-Neukölln bölgesini veriyor.

Sahra Wagenknecht İttifakı cazibesini kaybetti

Berlin-Neukölln seçim bölgesi, 1990’da Almanya’nın birleşmesine kadar Batı Berlin sonları içinde yer alıyordu. Burada Sol Parti adayı Ferat Koçak direkt milletvekili seçildi. Bu, parti için bir birinci oldu. Ocak 2024’te Sol Parti’den ayrılan Sahra Wagenknecht’in kurduğu Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) ise Neukölln’de ve Berlin genelinde tesirli olamadı. Kent çapında yüzde 6,6 oy alan sol popülist BSW, Sol Parti’nin yüzde 20’ye yakın oy oranı karşısında zayıf kaldı.

Ancak Eylül ve Ekim 2024’te doğu eyaletlerinde yapılan üç eyalet meclisi seçimlerinde durum tamamen farklıydı: Sol Parti, o seçimlerde büyük oy kayıpları yaşadı. “Birkaç ay evvel hiç kimse bu kadar büyük bir dönüşüm beklemiyordu” diyen Souris, BSW’nin, Sol Parti’nin başarılı kampanyalarıyla kazandığı ivmeye ulaşamadığını vurguluyor.

Birçok seçmenin BSW’nin Sahra Wagenknecht’in kişiliği dışında neyi temsil ettiğini tam olarak anlayamadığını belirten Souris, birebir vakitte, yeni olmanın verdiği cazibenin de vakitle azalmış olabileceği görüşünü aktarıyor.

Genç ve tecrübeli siyasetçiler birbirini tamamlıyor

Sol Parti’nin güçlü isimlerinden Gregor Gysi de bu sonuç karşısında hem şaşkın hem de duygusal anlar yaşıyor. Partinin yüzde 5’lik seçim barajını aşacağından önemli biçimde kuşku duyduğu için Gysi bundan birkaç ay önce iki deneyimli parti üyesiyle birlikte “Gümüş Saç Misyonu” (Mission Silberlocke) isimli stratejiyi başlattı. Planın temel fikri, eğer parti barajı aşamazsa en az üç seçim bölgesinde direkt milletvekilliği kazanarak Federal Meclis’e girmekti. Almanya’daki seçim sistemine nazaran, yüzde 5 barajını geçemeyen bir parti, en az üç direkt milletvekili çıkardığında oy oranına nazaran Meclis’te temsil hakkı kazanabiliyor.

Ancak seçim sonuçlarına bakıldığında Sol Parti’nin bu B planına muhtaçlığı kalmadı. Gysi, bunun kimin başarısı olduğunu çok yeterli biliyor: Büyük çoğunluğu genç olan yeni parti üyeleri ve başkan takımdaki genç yüzler. 2025 Federal Meclis seçimlerinde partinin liste başı adayı 36 yaşındaki Heidi Reichinnek’ti. Bu misyonu, 63 yaşındaki tecrübeli siyasetçi Jan van Aken ile paylaştı. Van Aken, Ekim ayından bu yana partinin iki eş liderinden biri. Öbür eş lider ise 35 yaşındaki Ines Schwerdtner. Schwerdtner, Haziran 2024’te Sol Parti’ye katılmış olmasına karşın süratle partinin üst seviye yöneticilerinden biri haline geldi.

Gregor Gysi, birinci meclis oturumunun “yaşlı başkanı” olacak

Gysi, Sol Parti’nin geçmişine de dönüp bakıyor. Parti, yıllarca süren iç çatışmalarla kendini tüketmişti. Gysi, “Biz varoluşsal bir krizin içindeydik. Zira daima kendi iç problemlerimizle uğraştık, kendi içimizde boğuştuk” diyor. Parti, en büyük çöküşü ise Sahra Wagenknecht’in ayrılığıyla yaşamıştı.

77 yaşındaki Berlin doğumlu Gregor Gysi, yeni Federal Meclis’in birinci oturumunda en yaşlı üye sıfatıyla açılış konuşmasını yapacak. 30 yılı aşkın müddettir mecliste vazife yapan Gysi, birebir vakitte halihazırdaki “en uzun müddet milletvekilliği yapan politikacı” unvanını da elinde bulunduruyor.

Wagenknecht secim sonuçlarına itiraz etmeye hazırlanıyor

Öte yandan, Sahra Wagenknecht için 2025 Federal Meclis seçimleri siyasi mesleğinin sonu olabilir. Oyların yüzde 4,97’sini alarak yüzde 5’lik seçim barajını kıl hissesi farkla aşamayan BSW’nin başarısızlığını medya ve kamuoyu araştırma şirketlerine bağlayan Wagenknecht, partisine sistematik olarak ziyan verildiğini öne sürüyor.

Wagenknecht’in, yurt dışında yaşayan birtakım Alman seçmenlerin oy kullanamaması nedeniyle Federal Anayasa Mahkemesi’ne başvurmayı düşündüğü belirtiliyor.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?

Sol Parti seçimlerde oylarını yükseltmeyi nasıl başardı?

Benzer İçerikler