Şarmehd’in idamına Berlin’den tepki: Büyükelçi geri çağrıldı

Berlin, İran-Almanya ikili vatandaşı olan Cemşid Şarmehd’in terör hareketlerinde rol aldığı gerekçesiyle idamına reaksiyon gösterdi.

Berlin, “İran rejiminin hareketlerini şiddetle protesto ettiğini bildirmek” üzere İranlı maslahatgüzarı Dışişleri Bakanlığına çağırdı.

Tahran’daki Alman Büyükelçi de İran Dışişleri Bakanlığında Berlin’in notasını iletti. Alman Büyükelçi daha sonra ise istişare için Berlin’e geri çağrıldı.

Almanya Dışişleri Bakanlığı, Berlin’in “yeni tedbirler için hakkını gizli tuttuğunu” duyurdu.

69 yaşındaki Şarmehd’in yıllarca tutuklu kaldıktan sonra hakkında verilen idam cezasının infazını “skandal” olarak nitelendiren Almanya Başbakanı Olaf Scholz, “Cemşid Şarmehd’e mahkemede yöneltilen suçlamalara karşı kendini savunma imkânı bile verilmedi” diye konuştu.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da idamın, Tahran rejiminin ne kadar insanlık dışı olduğunu bir kere daha ortaya koyduğunu savundu. Baerbock, Tahran’ı “Kendi gençlerine, kendi nüfusuna ve yabancı vatandaşlara karşı mevti kullanan bir rejim” olarak nitelendirdi. Berlin’in bir Alman vatandaşının idamının önemli sonuçları olacağını tekraren açıkça belirttiğini söz eden Baerbock, Tahran’daki Alman Büyükelçiliğinin de Şarmehd için yılmadan çalıştığını söyledi.

Baerbock, Temmuz ayında misyona gelen ıslahat yanlısı Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’a atıfla “Bu (idam) yeni hükümetin iktidarında da kimsenin inançta olmadığı gerçeğinin altını çiziyor” diye konuştu.

Şarmehd’le her vakit yakın temas içinde olduklarını öne süren Baerbock, aileye başsağlığı dileklerini iletti.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Şarmehd’in idam edilmesini şiddetle kınadıklarını duyurdu. Borrell, AB’nin bu idama cevaben atacağı adımları değerlendirdiğini açıkladı.

“Kaderimize terk edildik”

Şarmehd’in kızı Gazelle Şarmehd ise hem Alman hem de Amerikan hükümetlerinin babasını müzakerelerde yalnız bıraktığını ve aileyi yazgısına terk ettiğini öne sürdü. Şarmehd, toplumsal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda Amerikan ve Alman hükümetlerinden babasının öldürüldüğüne dair somut ispat beklediklerini, infazın gerçeklemiş olması hâlinde ise naaşının derhal meskene getirilmesi ve İran hükümetinin ağır biçimde cezalandırılması gerektiğini yazdı.

“Rejimin başarısızlıklarını örtbas etme çabası”

İnfaza insan hakları savunucularından da reaksiyon geldi. İran’daki infazları yakından takip eden Norveç merkezli sivil toplum kuruluşu İran İnsan Hakları (IHR) yöneticisi Mahmud Amiry-Moghaddam, idamı “İslam Cumhuriyeti’nin son devirdeki başarısızlarını örtbas etmek için bir rehineyi yargısız biçimde öldürme vakası” olarak nitelendirdi. Amiry-Moghaddam, “Cemşid Şarmehd, Birleşik Arap Emirlikleri’nde kaçırıldı, hukuka ters bir formda İran’a nakledildi ve burada adil bir yargılama olmaksızın vefata mahkûm edildi” diye konuştu.

Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi tarafından yapılan açıklamada da “Şarmehd’in hukuksuz bir halde kaçırılması, sonrasında gözaltında azap görmesi, adil olmayan göstermelik yargılama ve bugünkü infaz İran rejiminin işlediği sayısız cürmün birer örneğidir” denildi.

İran’a kaçırılmıştı

Şarmehd, 2008’de Şiraz kentinde gerçekleşen ve 14 kişinin vefatıyla sonuçlanan bombalı hücuma karışmaktan geçen yılın Şubat ayında hatalı bulunarak idama mahkûm edilmişti.

Davaya bakan savcılık, ABD’de ikamet eden Şarmehd’i FBI ve CIA yetkilileriyle ile temas kurmakla, İsrail’in istihbarat örgütü Mossad’la ise temas kurma teşebbüsünde bulunmakla suçlamıştı.

İranlı yetkililer, Ağustos 2020’de Şarmehd’i “karmaşık” olarak tanımladıkları bir operasyon sonucunda yakaladıklarını duyurmuş, fakat tutuklamaya ait detaylı bilgi vermemişti. Ailesi, Şarmehd’in Dubai’de transit geçiş yaparken İran güvenlik güçleri tarafından kaçırıldığını ve daha sonra İran’a getirildiğini belirtiyor.

İran’da altısı Fransa’dan olmak üzere Batı ülkelerinden en az 16 ikili vatandaş, çeşitli suçlamalarla tutuklu bulunuyor.

DW,AFP/SÖ,CÖ

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?