Milei’nin 500 günü: Bir yanda umut bir yanda şüphe

Arjantin’in başşehri Buenos Aires’teki Boedo semtinde sadece birkaç dakikalık yürüme arası, iki farklı ruh halini birbirinden ayırıyor: Umut ve şüphecilik ile, dayanak ve ret… Bir deponun açık kepenklerinin altına asılmış bir posterde “Girmek yasaktır” yazıyor. Kastedilen bireyler ise Devlet Lideri Javier Milei ve Güvenlik Bakanı Patricia Bullrich.

Siyasilerin üstü çizili portreleri, ikisinin de burada istenmediğini gösteriyor. Buraya hayli yakın arada ise bir umut havası hakim: Çekiç sesleri, tuğla örme çalışmalarıyla hummalı bir inşaat hali…Yeni bir konut yükseliyor, geleceğe tekrar yatırım yapılıyor.

Javier Milei’nin devlet başkanlığında 500 gün geride kaldı. Dünya genelinde neredeyse hiçbir devlet başkanı, Buenos Aires’teki bu liberteryen lider kadar dikkat çekmiyor. Sol kesitten, iktisat siyasetlerindeki liberal çizgisi nedeniyle vakit zaman açık bir nefretle karşılaşıyor; ekonomistlerin birçok ise bu iktisatçıyı, bürokrasi ve düzenlemelerle eli kolu bağlanmış bir ülkenin kurtarıcısı olarak görüyor.

Döviz kısıtlamasının kaldırılması

Milei’nin son atağı, “cepo” (kelepçe, pranga) olarak bilinen uygulamanın sona erdirilmesi oldu. Bu uygulama, 2003 yılından bu yana çeşitli Arjantin hükümetleri tarafından enflasyonla gayret emeliyle ABD dolarına erişimi sınırlamak için tekrar tekrar kullanılan bir araçtı.

Buenos Aires merkezli fikir kuruluşu Fundacion Libertad y Progreso’dan Aldo Abram, Deutsche Welle’ye verdiği demeçte “Pek çok lokal ve milletlerarası ekonomist ile analistin alarm verici kestirimlerinin bilakis, döviz kuru fırlamadı” diyor. “Aksine, döviz kuru paralel açılıştan evvelki düzeyin altına düşerek istikrar kazandı. Ticaret krize, panik havasına ya da devalüasyona yol açmadan olağana döndü.” Hükümet, bu sonucu Milei ve Ekonomi Bakanı Santiago Caputo’nun bir gol sevinci üzere kutladıkları bir fotoğrafla duyurdu.

Milei umut veriyor ve sabır istiyor

Milei, kendisini hakikat yolda görüyor. Devlet Başkanı birkaç gün önce yaptığı ve Clarin gazetesinin aktardığı televizyon konuşmasında, “100 yılı aşkın bir müddet devam eden kronik bütçe açığından sonra, bugün dünyada sadece geliri kadar harcama yapan ve bir peso bile fazlasını harcamayan beş ülkeden biriyiz” tabirlerini kullandı.

Milei döviz kısıtlamalarının sona erdiğini duyurdu ve Arjantinlilere umut verici bir gelecek vaadetti: “Arjantin önümüzdeki 30 yılda en yüksek ekonomik büyümeye sahip ülke olacak.”

Diğer yandan bu gayeye bir gecede varılamayacağını belirten Milei, bunun “her türlü dalgalanmayı mümkün olduğunca hafifletmek ismine hem iç cephede hem de dış cephede ödevlerini yapmış olmanın verdiği itimatla adım adım gerçekleşeceğinin” altını çizdi.

Artı hanesinde, Arjantin İstatistik Kurumu INDEC’in datalarına nazaran yoksulluğun yüzde 38,1’e düşmesi göze çarpıyor. Bu oran, Milei’nin selefinden devraldığı düzeyin biraz altında. Ayrıyeten INDEC’e nazaran, 2024 yılında enflasyon da Milei periyodunda bir evvelki yıla kıyasla yüzde 44,5 oranında azaldı.

Sosyal siyasetler feda mı edildi?

Buenos Aires’te bulunan, Alman Toplumsal Demokrat Parti’ye (SPD) yakınlığıyla bilinen Friedrich-Ebert-Stiftung’tan Svenja Blanke ise, yaşanan ekonomik gelişmelere kuşkuyla yaklaşıyor. Blanke, Deutsche Welle’ye verdiği demeçte hükümetin “döviz kurunu, enflasyonu frenlemek için bir çeşit ‘destek aracı’ olarak kullandığı” tenkidinde bulunuyor.

Blanke, bu durumun Arjantin pesosunun öbür para ünitelerine kıyasla paha kazanmasına yol açtığına; bunun sonucu olarak da bir “Big Mac”in Arjantin’de yaklaşık 5,48 Euro’ya mal olduğunu ve bunun da Almanya’daki fiyatla neredeyse birebir olduğuna dikkat çekiyor. Fakat saatlik minimum fiyat sırf 1,06 Euro ve bu da Almanya’daki 12,82 Euroluk minimum fiyatın çok altında. Kemer sıkma siyasetlerine işaret eden Blanke, “Yani gelirleri, eğitim siyasetini, araştırmayı, kültürü, kamu altyapısını ve hafıza siyasetini etkileyen bir cins toplumsal testere katliamı yaşanıyor” sözlerini kullanıyor.

“AB-Mercosur Muahedesi onaylanmalı”

Buenos Aires’teki Friedrich-Naumann Vakfı’ndan Hans-Dieter Holtzmann ise daha optimist bir bakış açısına sahip. DW’ye konuşan Holtzmann, “Sermaye hareketi denetimlerinin kaldırılması ve döviz kurunun esnekleştirilmesiyle, Arjantin’in ekonomik toparlanmasının önündeki kıymetli pürüzler ortadan kalktı” görüşünü savunuyor.

Holtzmann vergilere yönelik teşviklere ve Arjantin’in güç (gaz, hidrojen) ve hammadde (lityum, bakır) alanlarında cazip kaynaklara sahip olmasına rağmen, milletlerarası yatırımcıların şimdiye kadar somut yatırımlardan kaçındığına dikkat çekiyor. Bu nedenle, Arjantin ve Almanya’nın ticaret ve yatırım fırsatlarını tam manasıyla değerlendirebilmesi için AB-Mercosur özgür ticaret muahedesinin en kısa müddette onaylanmasının artık her zamankinden daha da değerli olduğunu belirtiyor.

Arjantin’in iki farklı yüzü

Başkent Buenos Aires’in merkezinde ülkenin iki yüzü gözlemlenebiliyor: Muhalefetin kriz telaffuzlarıyla hiç örtüşmeyen, dolup taşan restoran ve kafeler. Bundan birkaç gün evvel yapılan genel greve ise çok az kişi katıldı; sendikalar, Milei’nin misyona gelmesinden bu yana düzenledikleri üç genel grevle toplumda artık hududu aşmış üzere görünüyor. Arjantinlilerin büyük çoğunluğu ise ilerlemek, çalışmak ve krizi geride bırakmak istiyor.

Ama bir de her hafta sokaklara çıkan emeklilerin imgeleri var. Bu imgeler, Milei’nin yalnızca “kast”ı; yani Aralık 2023’e kadar ülkeyi yöneten Peronist seçkinleri ıslahatlar için bedel ödemeye zorlayacağı istikametindeki vaatleriyle çelişiyor. Emekliler, kemer sıkma siyasetlerinin tesirini gerçek satın alma gücü kaybıyla kendi ceplerinde hissediyorlar.

DW Türkçe’ye nasıl manisiz erişebilirim?

Milei’nin 500 günü: Bir yanda umut bir yanda şüphe

Benzer İçerikler