İran 975 kişiyi idam etti

İran geçen yıl 31’i bayan 975 kişiyi idam etti, insan hakları örgütleri sayının “korkunç halde yükseldiğine” dikkat çekti. Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) ve Fransız topluluk Vefat Cezasına Karşı Birliktelik (ECPM) bunun, İran’daki idam cezalarını takip etmeye başladıkları 2008’den beri kaydedilen en yüksek sayı olduğunu bildirdi.

İki örgüt yaptıkları ortak açıklamada, Tahran’ı idam cezasını siyasi baskı aracı olarak kullanmakla suçladı. Açıklamada, “İnfazlar, İslam cumhuriyetinin kendi halkına karşı başlattığı savaşta gücü elinde tutma aracı” denildi.

İran’da 2024’ün son çeyreğinde her gün ortalama beş kişinin idam edildiği de kaydedildi. Geçen yılın bilgileri 834 kişinin idam edildiği 2023’e nazaran yüzde 17’lik artışa işaret ediyor. İnfazların dördü halka açık formda gerçekleştirildi.

İran kanunları cinayet, tecavüz ve uyuşturucu kullanımı üzere cürümlere idam cezası öngörürken birebir vakitte “yeryüzünde bozgunculuk yapmak” ve “isyan” üzere siyasi muhaliflerin amaç alınabileceği muğlak suçlamalar için de idam isteniyor.

Mahsa Amini protestocularına idam

Son iki yıldaki idamlar Eylül 2022’de patlak veren Mahsa Amini protestolarıyla temaslı görülüyor. Mahsa Amini, 13 Eylül 2022’de başşehir Tahran’da “başörtüsünü kurallara uygun biçimde takmadığı” gerekçesiyle ahlak polisi tarafından karakola götürülmüş, 16 Eylül’de vefat haberi gelmişti. Amini’nin polis nezaretindeki vefatı protestoları tetiklemişti.

Örneğin geçen yıl Muhammed Kubadlu 2022 protestoları sırasında bir polise aracıyla çarparak öldürmekten idam edildi. İnsan hakları örgütleri 23 yaşındaki Kubadlu’nun bipolar hastası olduğunu, teşhisin ispatlarıyla mahkemeye sunulmasına karşın infazın gerçekleştirildiğini belirtiyor. Gulamreza Resai de geçen Ağustos ayında protestolar sırasında bir İhtilal Muhafızını öldürmekten idam edildi lakin 34 yaşındaki Resai’nin tabirinin azap ile alındığı belirtiliyor.

Öte yandan insan hakları örgütleri geçen yıl gerçekleştiği sav edilen 39 idama dair delil toplayamadıkları için bilgilere dahil etmediklerini bildirdi. Bu yıl ise şimdiye kadar 121 kişinin idam edildiği tespit edildi.

AFP / MUK,TY