Gazze’de ateşkes: İsrail-Hamas anlaşmasında son dakika krizi

İsrail ile Hamas, Gazze’de 15 aydır süren savaşı sonlandırması ümit edilen ateşkes mutabakatına dün akşam saatlerinde vardı. Muahedenin resmîyet kazanması için önümüzdeki saatlerde toplanacak İsrail kabinesinde onaylanması gerekiyordu.

Ancak İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın bir “son dakika krizine” neden olduğu tez edildi. Açıklamada, “son dakika ödünleri koparmak” için muahedenin kimi kısımlarından caydığı öne sürülen Hamas bu yeni taleplerinden geri adım atmadığı sürece kabinenin toplanmayacağı belirtildi.

Netanyahu’nun ofisinden daha evvel yapılan açıklamada, cinayetten karar giymiş mahkûmlardan hangilerinin özgür bırakılacağı konusunda İsrail’e veto hakkı tanınması konusunda uzlaşılmış olmasına karşın Hamas’ın bu mevzuda geri adım attığı sav edilmişti.

Üst seviye Hamas yetkililerinden İzzet el Rişk ise Hamas’ın “arabulucular tarafından duyurulan ateşkes muahedesine bağlı olduğunu” açıkladı.

Anlaşmanın içeriği

İsrail ile Hamas ortasında dün varılan mutabakatın ayrıntılarını ise arabulucu ülke Katar duyurmuştu.

Katar Başbakanı Pir Muhammed bin Abdurrahman el Sani, 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek olan mutabakatın 42 günlük birinci basamağında 33 İsrailli rehinenin hür bırakılacağını açıkladı. El Sani, bu 33 kişinin sivil bayanlar, çocuklar, yaşlılar ve bayan askerlerin yanı sıra hasta ve yaralılardan oluştuğunu söyledi.

Katar, İsrail’in hür bırakacağı Filistinli mahkûm sayısı konusunda bilgi vermedi.

Ancak İsrail hükümet sözcüsü David Mencer evvelki gün yaptığı açıklamada 33 rehineye karşılık “ağır bir bedel ödemeye hazırlandıklarını” belirtirken “yüzlerce kişiyi” salıvermek zorunda kalabilecekleri iletisini vermişti.

Adının açıklanmaması kaydıyla AFP’ye konuşan bir İsrailli yetkili, kesin sayı 33 rehineden kaçının hayatta olduğuna bağlı olmakla birlikte “birkaç yüz teröristin” hür bırakılacağını belirtti. Hamas’a yakın iki kaynak ise ajansa İsrail’in yaklaşık bin Filistinli mahkûmu bırakacağını söyledi.

İkinci ve üçüncü basamakta salıverilecek Filistinli mahkûm sayısına ise birinci 42 gün içinde karar verilecek.

Serbest bırakılacağı açıklanan 33 İsrailli, 7 Ekim 2023’teki Hamas baskınında kaçırıldıktan sonra Gazze’ye götürülen 94 kişi ortasında bulunuyor.

İsrail ordusu daha evvel bu rehinelerden 34’ünün öldüğünü duyurmuştu. Times of Israel haber sitesi, İsrailli yetkililerin yalnızca 33 rehinenin hayatta olduğunu düşündüğünü bildirdi.

İsrail askerleri kademeli olarak çekilecek

Katar Başbakanı El Sani, birinci kademede ayrıyeten, rehine-mahkûm takasının ve yerlerinden edilen insanların konutlarına dönebilmesinin mümkün kılınması için İsrail askerlerininGazze’deki kalabalık bölgelerden çekileceğini duyurdu.

İlk basamağın 16’ncı gününde, muahedenin ikinci evresine ait müzakerelere başlanacak. Bu etabın, Gazze’de kalan öbür İsrailli rehinelerin de hür bırakılmasını, kalıcı bir ateşkesi ve İsrail askerlerinin Gazze’den büsbütün çekilmesini içermesi bekleniyor.

Anlaşmayı Beyaz Saray’da yaptığı açıklamayla duyuran ABD Başkanı Joe Biden da şimdi son hali verilmemiş olan ikinci kademenin “savaşı kalıcı olarak bitireceğini” tez etti.

Üçüncü etapta ise tüm ölenlerin cansız vücutlarının iade edilmesi ve Gazze’nin Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler (BM) nezaretinde tekrar inşasına başlanmasının planlandığı belirtiliyor.

Ateşkesin uygulanıp uygulanmadığı Katar, ABD ve Mısır tarafından izlenecek.

DW,AFP,Reuters/CÖ,BK

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?