Eurovision 2025: Siyasetin gölgesinde başladı
Eurovision heyecanı bu yıl da Türkiyesiz başladı. Eurovision Müzik Müsabakası’na (ESC) birinci kere Semiha Yankı’nın seslendirdiği “Seninle Bir Dakika” isimli müzikle katılan Türkiye, 2013 yılında oylama sistemini münasebet göstererek yarıştan çekilmişti. Lakin Eurovision’a olan ilgi Türkiye’de yeniden de kaybolmuş değil. Yarış, tüm Avrupa’da olduğu üzere Türkiye’de de ilgiyle takip ediliyor.
Eurovision Müzik Yarışı, bu yıl İsviçre’nin Basel kentinde siyasi tartışmaların gölgesinde yarı final performanslarıyla başladı. Geçen yıl İsviçreli müzikçi Nemo, nonbinary (kendini ne erkek ne de bayan olarak gören bireyler) kimliğini anlatan ve opera kısımları içeren “The Code” müziğiyle yarışın galibi olmuştu.
‘The Code’ isimli müzik ile şampiyon olan İsviçreli müzisyen NemoFotoğraf: Jens Büttner/dpa/picture alliance
Açılışta İsrail temsilcisine tepki
Hafta başında nostaljik otobüs ve tramvay geçitleriyle düzenlenen açılış merasimi, siyasi tartışmaların gölgesinde gerçekleşti. İsrail kamu yayın kuruluşu KAN, merasim sırasında bir protestocunun İsrail delegasyonu ve temsilcisi Yuval Raphael’e yönelik ”boğaz kesme hareketi” yaptığını ve tükürdüğünü sav ederek İsviçre polisi ve Avrupa Yayın Birliği’ne (EBU) resmi şikayette bulundu. Polisin aldığı tedbirlerle olayın büyümesi engellendi.
Geçen yılın İsrail temsilcisi Eden Golan, Cumartesi günü büyük finalde İsrail’in heyet oylarını açıklayacakFotoğraf: Tobias Schwarz/AFP/Getty Images
Bu yıl İsrail’i temsil eden Yuval Raphael, Hamas’ın 7 Ekim 2023 ataklarına amaç olan bireylerden biri. Raphael, Avrupa Birliği ve ABD’nin terör örgütü olarak tanımladığı Hamas’ın Süpernova Müzik Şenliği’ne düzenlediği taarruzda cesetlerin ortasına saklanarak kurtulduğunu açıklamıştı.
Geçen yıl İsveç’in Malmö kentinde düzenlenen yarışta da emsal bir gerginlik yaşanmış, İsrail temsilcisi Eden Golan protestolar ve ağır güvenlik tedbirleri altında sahne almıştı.
EBU, misal olayların bu yıl ESC’de tekrarlanmasını önlemek için sanatkarlardan, resmi delegasyon üyelerinden ve gazetecilerden davranış kurallarını belirleyen bir doküman imzalamalarını istedi. Bu kurallar dizisinin temel noktalarından biri de her türlü siyasi açıklamanın yasaklanması. Evrakta, “Eurovision Müzik Müsabakası, söz özgürlüğüne temel bir hak olarak hürmet gösterir. İştirakçiler, yarış dışında söz özgürlüğü hakkını gizli tutar” tabiri yer alıyor.
Boykot davetleri ve eski yarışmacıların tepkisi
Ancak EBU’nun bu tedbiri siyasi tartışmaların önüne geçemedi. İrlanda’nın 1994 temsilcisi ve o yılın birincisi Charlie McGettigan ile İngiltere’nin 2023 yarışmacısı Mae Muller üzere isimlerin ortalarında bulunduğu 70’ten fazla eski Eurovision iştirakçisi, KAN’ın müsabakadan men edilmesi davetinde bulundu ve İsrail’i “soykırım” ile suçlayan bir mektuba imza attı. EBU ise yayıncı KAN’ın direkt İsrail hükümeti tarafından desteklenmediğini ve hatta kapatılma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu savunuyor.
Yoğun güvenlik tedbirlerinin alındığı Basel’da bin 300’den fazla polis misyon yapıyor. Federal polis, ordu ve komşu ülkelerden de dayanak almış durumda.
Gösteri haftası boyunca Filistin yanlısı protestolarının devam etmesi bekleniyor Fotoğraf: Matteo Placucci/ZUMA/IMAGO
Yeni bayrak kuralı ve LGBTİ+ tepkileri
Bu yıl EBU’nun getirdiği bir öbür kural da tartışma yarattı. Sahne ve ”yeşil oda” olarak bilinen bekleme alanında yalnızca ülkelerin ulusal bayraklarına müsaade veriliyor. Bu durum, gökkuşağı renklerindeki Onur bayrağının dolaylı olarak yasaklanması manasına geliyor. Lakin sanatkarlar ve izleyiciler, halka açık alanlarda LGBTİ+ ve bölgesel bayrakları taşıyabilecek.
Geçen yıl birtakım izleyicilerin gökkuşağı bayraklarına el konulmasının akabinde gelen yeni kural, ”tarafsızlık” gerekçesiyle savunulsa da Pink Cross üzere eşcinsel hakları örgütleri tarafından sert biçimde eleştirildi.
“Eurovision’un bayrağa değil dayanışma kültürüne muhtaçlığı var” diyen EBU yöneticisi Martin Green de bu uygulamanın dengeyi sağlamak için getirildiğini belirtiyor.
Kim yarışıyor, bu yıl kim favori?
Basel’da iki yarı final sonrası 26 aday ülke, 18 Mayıs Cumartesi akşamı gerçekleşecek büyük finalde yarışacak.
Favoriler ortasında, sauna kültüründen ilham alan hareketli modül ”Bara Bada Bastu” ile İsveç’i temsil eden KAJ, Fransız Louane’nin ”Maman”ı ve ”New Day Will Rise” isimli müziğiyle İsrail temsilcisi Yuval Raphael öne çıkıyor.
Celine Dion, 1988 yılında yarışta İsviçre’yi temsil etmiş ve birinci olmuştuFotoğraf: Olympic Broadcasting Services/REUTERS
Yarışmaya dair bir öbür gündem unsuru ise Eurovision tarihinin ikonik isimlerinden biri olan Celine Dion’un bu yıl finalde sahne alıp almayacağı. Eurovision organizatörleri, 1988’de İsviçre’ye birincilik getiren sanatkarla ”yakın temas” halinde olduklarını açıkladı.
AP,Reuters,dpa
