DSÖ’de Pandemi Anlaşması kabul edildi

Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) en üst karar alma organı olan Dünya Sıhhat Asamblesi’nde bugün üç yıldır müzakere edilen Pandemi Mutabakatı kabul edildi.

Cenevre’de bugün düzenlenen 78’inci asamble oturumunda, dün alt komite tarafından oybirliği ile kabul edilen Pandemi Mutabakatı gündeme alındı.

Oturuma başkanlık eden Filipin Sağlık Bakanı Ted Herbosa, DSÖ’ye üye 190’dan fazla ülkeden mutabakata itiraz gelmemesi üzerine Pandemi Mutabakatı’nın kabul edildiğini açıkladı. Herbosa’nın bu sözleri, oturuma katılan üye ülke temsilcileri tarafından alkışlandı.

“Ne büyük bir an”

DSÖ Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımla mutabakatın kabul edildiğini duyururken, “Küresel sıhhat tarihinde ne büyük bir an” ifadelerini kullandı.

DSÖ başkanı ayrıca halklarını ve dünyayı daha inançlı tutma konusunda sergiledikleri kararlılıklarından dolayı üye devletleri tebrik etti.

Anlaşma ne öngörüyor?

Bu mutabakat ile Covid-19 pandemisinden dersler çıkartılması ve gelecekteki pandemilerle çabada milletlerarası iş birliğinin güçlendirilmesi hedefleniyor.

Panzehirlerin süratle geliştirilmesi için ülkeler ve ilaç şirketleri ortasında yeni patojenler hakkında süratli bilgi alışverişi sağlanacak.

İş birliği gönüllülük aslına dayanıyor. Mutabakat hiçbir ülkeyi yahut ilaç şirketini, pandemiyle ilgili sıhhat eserlerine ait teknolojinin transferini mecburî kılmıyor. Mutabakatta teknoloji transferinin “karşılıklı anlaşma” ile gerçekleşmesi gerektiği belirtiliyor.

Bununla birlikte ilaç şirketlerine iş birliği yapmaları karşılığında avantajlar sunulacak. Örneğin ilaç şirketlerine yeni ortaya çıkan bir patojenle ilgili datalara erişim hakkı verilecek, böylelikle süratli bir biçimde aşı, ilaç ve test geliştirebilmeleri sağlanacak.

Bunun karşılığında ilaç şirketleri DSÖ’ye pandemiyle ilgili sıhhat eserlerinin yüzde 20’sinin yarısını bağış, geri kalanını da ayrıcalıklı fiyatlarla sağlayacak.

“Tarihi” olarak nitelendirelen mutabakat ile devletler ortasında sıhhat datalarının paylaşımı ve acil müdahale kapasitesinin artırılması öngörülüyor.

Anlaşma ne vakit yürürlüğe girecek?

Küresel sıhhat güvenliğini güçlendirecek mutabakatın 2026’da yürürlüğe girmesi bekleniyor.

İlaç şirketleri ve ülkeler ortasında yeni bir işbirliği modeli öngören mutabakatın nasıl uygulanacağına dair detaylı teknik modaliteler bir çalışma kümesi tarafından hazırlanacak ve 2026’da DSÖ üyelerinin onayına sunulacak.

Bunun akabinde Pandemi Muahedesi’nin üye ülkeler tarafından onaylanması sürecine geçilebilecek. Muahedenin yürürlüğe girebilmesi için en az 60 üye ülke tarafından onaylanmış olması gerekiyor.

AFP, DW/ DA, JD