Baroya müdahale davası: Anayasa Mahkemesi talebine ret

İstanbul Barosu Lideri Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu ve baro idare heyetinin “amaç dışı faaliyet yürüttüğü” savıyla açılan ve idarenin vazifeden alınması istenen davanın birinci duruşması bugün görüldü.

Ara kararını açıklayan mahkeme, avukatların ve Kaboğlu’nun davanamenin Anayasa’ya muhalif olduğu savıyla evrakın Anayasa Mahkemesi’ne taşınması talebini reddetti. Davaya müdahil olmayı talep eden yaklaşık 40 baronun davaya müdahil olma talebi de reddedildi.

Türkiye Barolar Birliği açısından davaya müdahil olma talebini kabul eden mahkeme, davalı Fırat Epözdemir’in SEGBİS ile bir sonraki duruşmada hazır bulundurulmasına karar verdi. Epözdemir’in SEGBİS talebi davanın tarafı olmasına karşın bu duruşma için kabul edilmemişti. Bir sonraki duruşma, 21 Mart saat 9:30’a ertelendi.

Fırat EpözdemirFotoğraf: ANKA

Avukatlar mahkeme salonuna sığmadı

İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülecek duruşma fiziki yetersizliklerden ötürü yaklaşık 3 saat geç başladı.

Duruşma salonunun yetersiz olması nedeniyle dava, daha büyük bir salona taşındı. Fakat bu salon da avukatların ağır iştiraki nedeniyle yetersiz kaldı. Duruşmaya katılamayan avukatlar durumu alkışlarla protesto etti. Avukatlar, “Savunma susmadı, susmayacak”, “Hak, hukuk, adalet” sloganları attı. Salona girişlerin sonlandırılması nedeniyle güvenlik tedbirleri artırıldı, çevik kuvvet polisleri mahkeme salonunun etrafında konuşlandırıldı.

Duruşmaya, İstanbul Barosu’nun evvelki liderleri, Türkiye’nin farklı vilayetlerindeki baro başkanları, Türk Tabipleri Birliği temsilcileri, DEM Parti ve CHP’li siyasetçilerin yanı sıra Fransa, Hollanda, İsviçre ve İtalya barolarından temsilciler katıldı.

Tutuklu avukat Epözdemir davaya katılamadı

Geçen ay tutuklanan İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi avukat Fırat Epözdemir’in avukatları, müvekkillerinin davaya SEGBİS üzerinden bağlanması talebinde bulundu. Mahkeme, bu talebi reddetti.

Duruşmada kelam alan Epözdemir’in avukatı Baran Doğan, Fırat Epözdemir’in Ses ve Manzara Bilişim Sistemi (SEGBİS)’le davaya bağlanmak istediğini lakin mahkemenin kabul etmediğini belirterek, “Herkesin adil yargılanma hakkı kapsamında savunma hakkı vardır. Fırat Epözdemir olmadan bu yargılama devam edemez, ön inceleme duruşmasını bu biçimde tamamlamanız mümkün değildir” dedi.

İstanbul Barosu Çağlayan’daki İstanbul Adalet Sarayı önünde “Savunma susmadı, susmayacak” yazılı pankartın gerisinde bir açıklama yaptıFotoğraf: Pelin Ünker/DW

Kaboğlu: Dava Anayasa’ya aykırı

İstanbul Barosu Başkanı Anayasa Profesörü İbrahim Ö. Kaboğlu, mahkemede verdiği beyanda davanın Anayasa’ya alışılmamış olduğunu vurguladı. SEGBİS sisteminin kapalı olması nedeniyle Kaboğlu’nun sözleri tutanağa eksik geçirildi. Avukatların itirazları sonrası sistem açılarak Kaboğlu’nun beyanları tam olarak kaydedildi.

Kaboğlu, Anayasa’nın 152. unsuruna dayanarak mahkemeden Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını talep etti. Baroların demokratik ve özerk yapılar olduğunu vurgulayan Kaboğlu, “Hukukun üstünlüğünü savunmak, insan haklarını korumak baroların asli vazifesidir. Barolara yönelik bu tıp müdahaleler, hukukun temel prensiplerine aykırıdır” sözlerini kullandı.

“Amaç dışı faaliyet nedir” sorusunu yönelten Kaboğlu, “hukuk hakkını istemenin” Baroya açılan davanın temelini oluşturduğunu söyledi.

Kaboğlu, “İstanbul Barosu’na karşı bu türlü bir dava açılıyorsa 81 baroya karşı çabucak her an dava açılabilir. Faaliyetleri sebebiyle hepsi potansiyel mağdurdur, bu nedenle feri müdahil taleplerini kabul etmeniz gerekmektedir” dedi.

Turgut Kazan: “Savunma özgürlüğü tehdit altında”

Eski İstanbul Barosu Başkanı Turgut Kazan da mahkemede kelam alarak, “Bu dava, tüm avukatları ve hukuk sistemini tehdit eden bir teşebbüstür. Şayet baro bu halde yargılanırsa, meslektaşlarımız garantili çalışma hakkını kaybeder. Bağımsız baronun ve özgür avukatın olmadığı yerde devlet de adalet de çöker” dedi.

Terörle Gayret Kanunu’na ait değişikliklerden bahseden Kazan, Yargıtay Ceza Genel Heyeti’nin Abdullah Öcalan ile ilgili bir sloganlar sebebiyle açılan davaların söz özgürlüğünün ihlali olarak kabul ettiğini anlattı. Kazan, asliye hukuk mahkemesi yargıcının bunları bilemeyeceğini belirtti. Kazan, “Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı bildiriye imza atan barış akademisyenleriyle ilgili AYM’nin hak ihlali kararı verdiğini de anımsattı.

Örgütlenme özgürlüğünün müdafaa altında olduğunu belirterek davanın Anayasa’ya muhalif olduğunu aktaran Kazan, şöyle devam etti:

“Ben çok acılar gördüm. Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nde (DGM) avukatlık yaptım. DGM’ler çok acımasızdı. FETÖ’cü hakim savcıları gördüm. Bir daha bu acıların yaşanmasını istemiyorum. Ancak artık çok daha büyük acıların yaşandığını görüyorum. Baro bu formda ceza alırsa ben ve bütün meslektaşlarım için teminatlı misyon yapma imkanı ortadan kaldırılmış olur. Ben hukukçuyum değişen devre bakmam, siz de bakmamalısınız.”

Turgut Kazan “Davanamede propaganda yapıldığı kabul ediliyor ve şöyle tanımlanıyor: ‘Manevi manada, …’ Bunu, maksat dışı faaliyet nasıl sayarsınız? Baro niçin değerlidir? Baro bu formülle susturulacak olursa savunma ve adil yargılanma hakkı ölür” tabirlerini kullandı.

Erinç SağkanFotoğraf: DW/H. Köylü

Sağkan: Müdahale hepimize dönük

Türkiye Barolar Birliği Lideri Erinç Sağkan ise davayı “hukukun üstünlüğüne direkt bir müdahale” olarak nitelendirdi.

Sağkan, İstanbul Barosu’nun belediye liderlerinin tutuklanması, Halk Tv’de çalışan gazetecilere soruşturma açılması, Ayşe Barım üzere soruşturmalar, davalar için yüzlerce açıklama yaptığını söyledi. Sağkan bu açıklamaların insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü korumak için yapıldığını lisana getirdi.

Baronun bu faaliyetinin gayesine uygun olduğunu lisana getiren Sağkan, “Aslında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı da bunu kabul ediyor. Aslında vazifesinden doğduğunu kabul etmeseydi Adalet Bakanlığı’ndan soruşturma müsaadesi beklemeksizin bunu yapabilirdi. Haliyle vazifesinden doğan hiçbir mevzuda artık baroya ‘Amacının dışında bir faaliyet gösteriyorsun’ diyemezsin” diyerek ekledi: “Hepimize dönük bir müdahalenin ayak sesleri olduğu derdiyle buradayız.”

Mahkeme, duruşmayı 21 Mart’a erteledi.

Dava süreci nasıl başladı?

Süreç, İstanbul Barosu’nun Suriye’de öldürülen Nazım Daştan ve Cihan Alim’le ilgili yaptığı toplumsal medya paylaşımı üzerine başlatılan soruşturmaya dayanıyor.

Gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Alim’in 19 Aralık 2024’te Suriye’de haber takibi yaparken düzenlenen SİHA akınında hayatını kaybetmesinin akabinde meslektaşları, İstanbul Şişhane Meydanı’nda protesto düzenledi. Polis müdahalesiyle gözaltına alınan kimi gazeteciler daha sonra tutuklandı.

İstanbul Barosu, 21 Aralık’ta toplumsal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, gazetecilerin öldürülmesiyle ilgili aktif bir soruşturma yürütülmesi davetinde bulundu ve gözaltına alınanların özgür bırakılmasını talep etti.

Bu açıklamanın akabinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 22 Aralık’ta Baro Lideri Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu ve yönetim kurulu üyeleri hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” ve “gerçeğe karşıt bilgiyi alenen yaymak” suçlamalarıyla soruşturma başlattı. Kaboğlu, 7 Ocak’ta savcılığa tabir verdi.

Soruşturmanın akabinde, 14 Ocak’ta İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, baro başkanı ve yönetim kurulunun vazifeden alınması ve yeni bir idare belirlenmesi talebiyle davaname hazırladı. Davanamede, baronun “amaç dışı faaliyet yürüttüğü” argüman edilirken, mevcut idarenin vazifesine son verilmesi için idari önlem alınması gerektiği öne sürüldü.

Haklarında dava açılan İstanbul Barosu Yönetim Kurulu üyeleri ortasında şu isimler yer alıyor: Rukiye Leyla Süren, Hürrem Sönmez, Ahmet Ergin, Metin İriz, Mehmedali Barış Beşli, Yelda Koçak Urfa, Fırat Epözdemir, Ezgi Şahin Yalvarıcı, Ekrem Bilen Selimoğlu ve Bengisu Kadı Çavdar.

Öte yandan, İstanbul Barosu yöneticileri hakkındaki ceza soruşturması kapsamında Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame hazırlandı. Baro Lideri Kaboğlu ve tutuklu yönetim kurulu üyesi Fırat Epözdemir’in de ortalarında bulunduğu 11 kişi hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” ve “basın yoluyla halkı aldatıcı bilgiyi alenen yaymak” suçlamaları yöneltildi. Savcılık, sanıkların 3 yıldan 12 yıla kadar mahpus cezasına çarptırılmasını talep etti.