Bakanlık önünde okullarda ücretsiz yemek eylemi

Okullarda bir öğün fiyatsız yemek talebiyle bir ortaya gelen Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu, yetersiz beslenmenin arttığı devirde okul yemeği programının hayata geçirilmesini istiyor. Ankara’da veliler ve eğitimciler bugün Milli Eğitim Bakanlığı önünde bir öğün fiyatsız yemek talebiyle aksiyon yapacak.

Hükümet, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) seçim öncesinde vadettiği okul öncesi ve yatılı okullarda bir öğün fiyatsız yemek verme uygulamasını geçen yılın başında kaldırmıştı.

Aylardır ülkenin her yerinde çocukların fiyatsız okul yemeği ve pak su hakkı için çaba yürüttüklerini söyleyen Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu bileşenlerinden Öğrenci Veli Derneği Başkanı Ömer Yılmaz, 14 Kasım’da eğitim bütçesi görüşmeleri başlamadan tüm kamu yöneticilerini sorumlulukları konusunda uyarmak için Ankara’da olacaklarını söz etti.

Yılmaz, “Sosyal devletin temel gereği olarak okul yemeği kamusal haktır ve eşit yurttaşlık hakkıdır” diye konuştu.

Et tüketen çocuk sayısı yüzde 10

DW Türkçe’ye değerlendirmesinde artan yoksulluğun en çok çocukları etkilediğini söz eden Yılmaz, TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurumu) Çocuk 2022 raporuna nazaran ülke nüfusumuzun yüzde 27’sini 0-17 yaş ortası çocuk nüfusu oluşturduğuna dikkat çekti.

Çocuk nüfusunun dörtte üçünün okul çağında olduğunu kaydeden Yılmaz, rapora nazaran et ve balık tüketebilen çocukların oranının ise yüzde 10 civarında olduğunu aktardı:

“Rapora nazaran ülkemizde öteki besinlere nazaran daha ucuz olduğu için ekmek, makarna üzere yiyecekleri tüketen çocuk oranı yüzde 62,4. Her gün meyve tüketebilen çocukların oranı yüzde 50,5. Zerzevat tüketebilen çocukların oranı yüzde 33. Et, balık tüketebilen çocukların oranı ise yüzde 10,2’dir.”

Fotoğraf: Muhammed Selim Korkutata/AA/picture alliance

Yılmaz, okul yemeği programlarının uygulandığı ülkelerde bunun akademik muvaffakiyetin artışı ve çocukların psikolojine olumlu katkısı olduğunu ve bunun bilimsel bilgilerle de ortaya konduğunu lisana getiriyor:

“Siyasi iktidar; yasal, anayasal ve memleketler arası mukavelelerden kaynaklı okul yemeği programını uygulamaktan ve pak suya erişimi sağlamaktan sorumludur. Okul yemeği lütuf değil, tüm çocukların, gençlerin kamusal hakkıdır. Okul yemeği programlarını uygulamak toplumsal devlet unsurunun gereğidir. Kamu eliyle kamu kaynaklarıyla okul öncesinden yükseköğretime tüm öğrenciler için okul yemeği ve pak suya erişim için kâfi bütçe ayrılmalı.”

Yetersiz beslenme artıyor

Derinleşen ekonomik kriz, besin fiyatlarındaki önemli artış bilhassa dar gelirli aileleri vuruyor. Bu durum sağlıklı ve istikrarlı beslenmeyi de etkiliyor, çocuklarda yetersiz beslenme yaygınlaşıyor. TÜİK 2022 Türkiye Çocuk Araştırmasına nazaran çocuklarda yetersiz beslenmeye bağlı bodurluk oranı artıyor.

Dünya Besin Örgütü’nün (DSÖ) 2022 datalarına nazaran de Türkiye’de 14,8 milyon kişi yetersiz besleniyor. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün Türkiye Nüfus ve Sıhhat Araştırması (TNSA) bilgilerine nazaran, 5 yaş altı çocuklarda kısa uzunluk oranı yaklaşık yüzde 10. DSÖ bilgilerine nazaran, dünyada 5 yaş altındaki 144 milyon çocuk bodur.

Ücretsiz ve sağlıklı yemek için kanun teklifi

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri Suat Özçağdaş, Özgür Yıldızlı, Nermin Yıldırım Kara, Hikmet Yalım Halıcı ve Ömer Fethi Gürer’in imzasıyla okullarda fiyatsız öğlen yemeği verilmesine ait kanun teklifi geçtiğimiz Cuma günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu.

Özçağdaş, kanun teklifine ait bilgi vermek emeliyle TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, “2024 bütçesinde yatılı ve pansiyonlu okulların bir öğün yemek için ayrılan bütçe 52 liraydı. Bu yıl bütçede 72,68 lira olacağı öngörülmekte. Kanun teklifimiz kabul edilirse yemek hizmetin faydalanamayan, okullara aç giden, derslerini dinlemekte zorlanan öğrencilerin ek yıllık yemek sarfiyatı 190 milyar 669 milyon 713 bin 530 lira olacaktır” sözlerini kullanmıştı.

Ücretsiz okul yemeği uygulamasından kimler yararlanıyordu?

Türkiye’deki okullarda geçen eğitim-öğretim yılında başlatılan fakat yaklaşık 19 milyon öğrenciden yalnızca 1,8 milyonunu kapsayan “ücretsiz okul yemeği” uygulaması geçen yılın başında sarsıntı bölgesi dışındaki okullarda “geçici olarak” durdurulmuştu.

MEB’in uzun yıllardır taşımalı eğitim ile pansiyonlu okullarda uyguladığı ve daha sonra yaygınlaştırma kararı verdiği fiyatsız okul yemeği uygulaması 2022’de evvel toplamda 1,4 milyon öğrenci için hayata geçirilmişti. Daha sonra atılan adımlarla 1,8 milyon öğrencinin yararlanmaya başladığı “ücretsiz okul yemeği” uygulaması kapsamında öğle ya da ailelerin tercihine nazaran sabah bir öğün yemek veriliyordu.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?