AYM’den heyet değişikliğine ihlal kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), davalarda mahkeme heyetlerinin değiştirilmesine ait dikkat çeken bir içtihada imza attı. AYM, şahitleri dinleyen yargıçların değişerek, kararı öbür bir heyetin vermesinin hak ihlali olduğuna karar verdi.
AYM’ye taşınan dava, Bursa’da görüldü. E.S. isimli kişi hakkında; tefecilik, tehdit, hakaret ve bedelsiz senedi kullanma suçlamalarıyla 2016 yılında dava açıldı. Birinci duruşmada, sanık savunması alındı. İkinci celsede yedi şahit, üçüncü, dördüncü ve beşinci duruşmalarda ise toplamda dokuz şahit dinlendi.
Dördüncü ve beşinci duruşmalarda lider ve bir üye sabit kalırken, sadece öteki üye değişti. Davanın altıncı ve yedinci duruşmalarında üçüncü üyenin yerine daima yeni yargıçlar misyon yaptı. Dokuzuncu duruşmada ise mahkeme başkanı değiştirildi.
Yeni heyet mahkûmiyet kararı verdi
Davanın onuncu duruşmasında karar çıktı. Bir üyesi hariç değişen heyet, sanığı “tefecilik” kabahatinden 2 yıl 11 ay mahpus ve 16 bin 600 TL isimli para cezasına, “nitelikli yağma” kabahatinden ise 6 yıl 8 ay mahpus cezasına çarptırdı. Mahkeme, mahkûmiyet kararını büyük oranda şahit beyanlarına dayandırdı.
Avukat itiraz etti
Sanık tarafı, şahitleri sorgulayan ve dinleyen mahkeme heyeti ile kararı veren heyetin farklı olduğunu, bunun yüz yüzelik ve direkt doğruyalık unsurlarını ihlal ettiğini belirterek karara itiraz etti. Lakin tefecilik tarafından verilen karar İstinaf’ta katılaştı. Yağma hatasından verilen mahkûmiyet kararının temyiz incelemesi ise hala sürüyor.
AYM: Hakkaniyete aykırı
E.S.’nin avukatı Tuğrul Güre, bunun üzerine Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatta bulundu. Anayasa Mahkemesi, 15 Şubat 2024’te adil yargılanma hakkı kapsamındaki “hakkaniyete uygun yargılama” hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararın münasebeti bugünkü Resmi Gazete’de yayımlandı.
Gerekçeli kararda, şahitleri dinleyen heyet ile kararı veren heyetin farklı olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“Beyanlarıyla sanığın türel durumunu belirleyici ölçüde etkileyen şahitler, kararı verecek yargıçların tamamının yahut çoğunluğunun katıldığı celselerde dinlenmemiştir. Bu nedenle şahitlerin dinlendiği celselere katılmayan yargıçlar, dinlemeleri sırasında gözlemleyemedikleri şahitlerin güvenirliliği konusunda şahsen fikir sahibi olmamıştır. Öteki bir sözle müracaatçı hakkında karar veren heyeti oluşturan üyelerin çoğunluğu isnat konusu olayda hakkında tutanaklar üzerinden kanaat edinmiş ve bu bağlamda bir sonuca varmıştır.”
“Tutanakları okumak yetmez”
Mahkumiyet kararının münasebetinde, şahitler dinlenirken yapılacak müşahedeler sonucunda elde edilebilecek izlenimlere yer verildiği anlatılan kararda, “Mahkemece şahit beyanlarının kanıt kıymeti belirlenirken bu izlenimlere atıf yapılmıştır. Değişen mahkeme heyeti tarafından bu izlenimlerin yalnızca tutanakların okunmasıyla elde edilmesi ve buna nazaran karar verilmesinin direkt doğruyalık unsuru ile bağdaşmadığı açıktır” denildi.
Kararda, beyanları davanın sonucunu değiştirebilecek nitelikteki şahitlerin tekrar dinlenilmemesi de eleştirildi. Kararda, “Somut olayda beyanları kararın sonucunda belirleyici rol oynayan lakin hem birey olarak hem de beyanları açısından güvenirlilikleri konusunda birçok itiraz bulunan şahitler tekrar dinlenilmediği üzere Ceza Dairesince de duruşma açılarak ya da bu mevzuda bozma kararı verilerek kelam konusu eksiklik telafi edilmemiştir” görüşüne yer verildi.
DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl erişebilirim?
