Almanya’da yeni hükümeti neler bekliyor?

Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan evvelki koalisyon hükümeti ile Hristiyan Demokrat Birlik (CDU), Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) ve SPD’den oluşan yeni ittifakın ortak bir noktası var mı? Her iki hükümetin de federal seçimlerden misyona başlamasına kadar yaklaşık on hafta geçmesi dışında şimdilik pek bir benzerlik görünmüyor. En azından muhafazakâr CDU/CSU açısından durum bu türlü.

Birlik partilerinin Bavyera ayağını oluşturan CSU lideri Markus Söder, koalisyon mukavelesinin imzalanması sırasında, “Halkın birçoklarının dilek ettiği istikamet değişikliği, kâğıt üzerinde zati belirlenmiş durumda,” dedi. “Ekonominin güçlendirilmesi, yasa dışı göçün sonlandırılması, Almanya’nın tekrar tertibe sokulması ve yeni bir ivme kazandırılması” gerektiğini belirten Söder, bunların “tam gaz” uygulanması gerektiğini de vurguladı.

SPD: Başbakanın partisi pozisyonundan küçük ortaklığa

Ancak eski Başbakan Olaf Scholz’un partisi SPD siyasetini tümüyle değiştirme konusunda pek istekli görülmüyor. Parti, bilhassa toplumsal siyaset alanında önemli yaptırım ve kesintilere gidilmesine karşı çıkıyor.

Yeni hükümette, Başbakanlık makamını yine CDU devraldı. Partinin lideri Friedrich Merz Başbakan olurken, SPD Eş Genel Başkanı Lars Klingbeil Başbakan Yardımcısı ve Federal Maliye Bakanı oldu. Yeni kabinede toplamda 17 bakanlık bulunuyor. Bunların yedisini CDU, yedisini SPD ve üçünü CSU üstlendi. Dikkat alımlı bir nokta ise CDU bakanlık için yüklü olarak hukukçuları görevlendirirken, SPD’nin bayan bakanlara tartı vermesi.

Aşırı sağcı AfD ana muhalefette

CDU/CSU ile SPD’nin kurduğu yeni koalisyon hükümeti, bir çıkar paydaşlığı. Çok sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) iştiraki olmadan parlamentoda diğer bir çoğunluğun mümkün olmaması nedeniyle bu koalisyon kuruldu. Fakat Friedrich Merz, koalisyon kontratının imza merasiminde yaptığı açıklamada, koalisyon görüşmeleri sırasında birbirlerine daha da yakınlaştıklarını vurguladı: “Zamanla giderek daha yakın, daha işbirlikçi ve daha inanca dayalı bir iş birliği noktasına geldik. Ülkemizi güçlü, planlı ve sağlam bir halde yönetmeyi başaracağımıza dair inancım büyük.”

Anayasayı Muhafaza Teşkilatı’nın kesin çok sağcı saydığı AfD, parlamentoda ana muhalefet konumundaFotoğraf: Bernd von Jutrczenka/dpa/picture alliance

Birlik partileri ve SPD, AfD’nin daha da güçlenmesini engelleme sorumluluğunu birlikte üstleniyor. İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt (CSU), Alman kamu televizyonu ARD’ye yaptığı açıklamada, bunun bilhassa “AfD’yi büyüten hususlarla ilgili bir görev” olduğunu söyledi ve çok sağcı partinin “devre dışı bırakılması” gerektiğini söz etti.

Daha fazla hudut denetimi ve geri gönderme

Birlik partileri öncelik verdiği hususların başında göç siyasetinin sertleştirilmesi yer alıyor. 7 Mayıs’tan itibaren, geçerli dokümanları olmayan bireylere yönelik tüm Alman hudutlarında daha sıkı denetimler ve geri göndermeler öngörülüyor.

Dobrindt, “Polisin misyonu, Almanya’ya yasa dışı geçişlerin olmamasını sağlamaktır” biçiminde konuştu.

Komşu ülkelerden tenkit, eyaletlerden destek

Yaklaşık 11 bin federal polise ek olarak, hudut kontrolleri için birkaç bin ek memur görevlendirilecek. Bu sayede insan kaçakçılarının daha kolay tespit edilmesi ve güzergâh değişikliklerine daha süratli müdahale edilmesi hedefleniyor.

Yeni hükümet kara hudutlarında denetimlerin sıkılaştırılmasını planlıyorFotoğraf: Michael Bihlmayer/IMAGO

Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Avusturya ile hududu olan Brandenburg, Saksonya ve Bavyera üzere birçok Alman eyaleti bu planları destekliyor. Lakin ilgili komşu ülkelerden çabucak tenkit geldi. Dobrindt ise durumu yatıştırmaya çalıştı: “Son günlerde yaptığım tüm görüşmeler, yasa dışı göç konusundaki yeni Alman tavrına karşı açık bir anlayış olduğunu gösteriyor ve birden fazla kişi bunun vaktinin geldiğini söylüyor.”

Almanya’nın bütçesi yok

İç siyasette ise bilhassa SPD Eş Genel Başkanı Klingbeil’in derhal çalışmaya başlaması gerekiyor. Klingbeil’in Maliye Bakanı olarak öncelikli görevi, mümkün olan en kısa müddette bu yılın bütçesini hazırlamak. Evvelki hükümet Kasım 2024’te dağıldığından bu yılın bütçesi kesin olarak belirlenememişti. Bunun da ötesinde 2026 bütçe tasarısı da gecikmiş durumda.

CDU/CSU ve SPD, 500 milyar euroluk özel bir yatırım fonu oluşturarak biraz olsun hareket alanı sağladı. Klingbeil, bu ek kaynağın nasıl kullanılacağını şu sözlerle açıkladı: “Son yılların en büyük modernizasyon atılımı başlatılacak. Okullar, demiryolları, güvenlik, süratli internet, iklim müdafaa, güç, mobilite ve ek konut alanlarında yatırım seferberliğine girişeceğiz.”

Çok fazla emekli, çok az nitelikli işçi

Hükümetin yeniden de büyük ölçüde tasarruf etmesi gerekiyor. Çünkü ek borçlar yalnızca yatırımlara gidebilir, toplumsal harcamalara değil. Fakat demografik değişim nedeniyle toplumsal sarfiyatlar Almanya’da artmaya devam ediyor. Almanlar giderek yaşlanıyor ve daha uzun yaşıyor. Emeklilik sisteminde bir ıslahat ivedilikle gerekli olmasına karşın SPD, emekli maaşlarını sabit tutmakta ısrar ediyor. Şu anda federal bütçeden çıkan her dört eurodan biri emeklilik kasalarına katkı hissesi olarak gidiyor. Nüfus yaşlandıkça, bakım ve sıhhat sigortası maliyetleri de artıyor. Yeni Maliye Bakanı Klingbeil’in, bu maliyetlerin nasıl düşürülebileceği bahsiyle da ilgilenmesi gerekecek.

Sosyal harcamaların finansmanı açısından Almanya iktisadının nasıl gelişeceği de büyük ehemmiyet taşıyor. Mevcut tablo olumsuz görünüyor. Ülke üç yıldır resesyonda. Klingbeil, ekonomiyi güçlendirmenin en büyük öncelik olduğunu vurguluyor: “Refahın geri kazanılması gerekiyor ve bu nedenle bu koalisyon mukavelesi endüstriyi güçlendirmeye yönelik açık bir işaret, geleceğin bölümlerini Almanya’ya getirmek istediğimize ve ‘Made in Germany’ markasına güvendiğimize dair açık bir işaret.”

Dış siyasette şiddetli dönem

SPD, Yeşiller ve FDP’den oluşan evvelki hükümet ile CDU, CSU ve SPD’den oluşan yeni koalisyonun ortak noktalarından biri, dış siyasetteki şiddetli şartların artarak devam etmesi. ABD Başkanı Donald Trump’ın politika değişikliği ve Rusya’dan gelen tehdit karşısında Almanya’nın, Avrupa ve dünyadaki rolünü tekrar tanımlaması gerekiyor.

Friedrich Merz başbakan olarak birinci ziyaretini Paris’e yaparak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüştü. Fotoğraf: Sean Gallup/Getty Images

Avrupa siyasetçisi ve Atlantikçi olarak bilinen Friedrich Merz, bunu temel misyonu haline getirmek istiyor. Merz, “Avrupa’nın büyük bir kısmı, en başta Avrupa Birliği olmak üzere, Avrupa projesinin başarısına tekrar güçlü bir katkı sağlamamız için bizi bekliyor” dedi. Başbakanlık bünyesinde kurulacak bir Ulusal Güvenlik Kurulu, gelecekte merkezî dış ve güvenlik siyaseti kararlarında aktif bir rol üstlenecek.

Merz, başbakan olarak birinci yurt dışı gezisini 7 Mayıs’ta Fransa’ya yaparak Paris’te Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüştü. Çabucak akabinde Varşova’ya bir ziyaret planlanıyor. Her iki ziyaretin de ana gündem unsuru Avrupa’da göç ve sığınma konusu. Bu nedenle, İçişleri Bakanı Dobrindt de göreve başlar başlamaz Fransa’ya ve öteki komşu ülkelere giderek mevkîdaşları ile görüşmelerde bulunacak.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?