Almanya’da meclise giren partiler Türkiye’ye nasıl bakıyor?

Almanya’da erken genel seçimlerin galibi Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Bavyera eyaletinde örgütlü kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) bloğu oldu. Muhafazakâr Hristiyan Birlik partileri, oyların yüzde 28,5’ini aldı. İkinci sırada yer alan ve rekor seviyede oy artıran çok sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) oy oranı yüzde 20,6. Yüzde 16 alan Sosyal Demokrat Parti (SPD) üçüncü, yüzde 13,5 alan Yeşiller dördüncü, yüzde 8,5 oy alan Sol Parti beşinci sırada.

Peki bu partilerin Türkiye’ye bakışı nasıl? Seçim programlarında Türkiye ile bağlantılar için stratejileri neler?

CDU/CSU: Türkiye ile yeni yer arayışı

Hristiyan Demokrat Birlik (CDU/CSU) partilerinin seçim programı ve başbakan adayları Friedrich Merz’in son açıklamaları, Türkiye ile bağlantılarda yeni bir taban arayışına işaret ediyor.

Seçim programında Türkiye’ye, “Avrupa Birliği’nin (AB) hem genişleme hem de komşuluk siyasetlerinde yeni bir başlangıç yapılması gerektiğine” vurgu yapılan kısımda yer veriliyor. Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna ve Moldova için “Bu ülkelerin AB’ye iştiraki bizim güvenlik ve jeopolitik çıkarlarımıza uygundur” deniliyor.

“Komşu ülkelerle diyaloğun derinleştirileceği” vurgulanarak bunun için Avrupa Siyasi Toplululuğu’nun oluşturacağı potansiyele odaklanılacağı belirtiliyor, bu kapsamda evvel İngiltere daha sonra da Türkiye’ye dikkat çekiliyor.

İngiltere ile bilhassa güvenlik ve savunma alanlarında yakın ve inanca dayalı işbirliğinin “her iki tarafın da çıkarına” olduğu vurgulanırken Türkiye için daha muğlak sözler kullanılıyor.

Programda, “Türkiye, Avrupa için stratejik ehemmiyetini korumaktadır ve kıymetli bir partnerdir. Türkiye’nin şu anda AB’nin pahalar sisteminden uzaklaşmakta olmasından ve bu nedenle de birliğe üye olamayacak olmasından keder duyuyoruz” tabirlerine yer vermekle yetiniliyor.

CDU lideri ve geleceğin muhtemel başbakanı Friedrich Merz de seçim kampanyası sürecinde yaptığı açıklamalarda “Türkiye ile ilgilerde yeni bir yol arayışında olduklarını” söyledi.

Suriye’de Esad rejiminin devrilmesinin akabinde Avrupa hükümetlerine bölgede kıymeti artan Türkiye ile daha ağır bir işbirliğine yönelme daveti yapan Merz, Körber Vakfı’nda yaptığı konuşmada AB açısından Türkiye’nin “stratejik odakta olması gereken bir ülke olduğunun” altını çizdi.

Türkiye’nin AB üyeliğinin artık uzun müddettir gündemde olmadığını söyleyen Merz, seçim kampanyasında “Ama işte büsbütün dışarda bırakmakla, tam üye olarak almak ortasındaki keskin ayrım bizim bu ülkeyle daha güçlü bir işbirliğine girmemizi sağlayacak tüm yolları bloke ediyor. Nasıl bir yol izlenebileceğine dair son bir karşılık bulabilmiş değilim. Avrupa çeperindeki ülkeleri AB yapılarına ve karar alma sistemlerine daha güçlü nasıl dahil edebiliriz? Bu soruya cevap, bir yol yol arıyorum. Bulunacak yol, bu ülkelerde ‘ikinci sınıf AB üyeliği’ algısına yol açmamalı” diye konuştu.

SPD şaşırttı: Parti programında Türkiye’ye yer verilmedi

Sosyal Demokrat Parti (SPD), 68 sayfalık seçim programında Türkiye’ye yer vermedi.

2017 seçimleri için hazırladığı programda Türkiye’nin AB ile müzakere sürecinin kıymetine vurgu yapan, 2021 seçim programda ise Türkiye’ye Avrupa’nın komşuları başlığı altında yer veren SPD, 2025 yılı seçim programında Türkiye’yi metin dışında bıraktı.

Programda, AB genişlemesinden NATO’daki dönüşüme, Ukrayna-Rusya savaşından Ortadoğu’da barışın tesisi uğraşlarına uzanan pek çok başlıkta parti vizyonu ortaya konulurken, tek bir yerde Türkiye’nin geçmemesi soru işaretlerine yol açtı.

SPD’li Başbakan Olaf Scholz’un vazife müddeti boyunca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile işbirliğini sürdürürken, hatta pek çok başlıkta işbirliğini geliştirirken, Türkiye ile bağlantıları iç siyaset tartışmalarından uzak sürdürme yaklaşımı, SPD’nin seçim programına da yansımış görünüyor. Ya da SPD artık AB’den çok uzaklaşan Türkiye ile bağların değişen niteliği tanımlamak, kağıda dökmek istememiş olabilir.

Oysa SPD’nin 23 Şubat seçimleri için hazırladığı programında, AB genişleme sürecinin tıpkı vakitte “jeopolitik bir gereklilik” olduğu, Batı Balkan ülkelerinin süratlice birliğe üye olması gerektiği, Ukrayna ve Moldova’nın AB’nin bir modülü olacağı, Gürcistan’da özgürlük ve demokrasiden yana güçlerin de destekleneceği söz ediliyor.

“İttifaklarımızı genişletmek istiyoruz” denilerek, İngiltere ve ABD bağlantıların güçlendirilmesi için belirlenen öncelikler sıralanıyor, “Diyalog ve işbirliğinden yanayız” başlığı altındaysa “kolay olmayan bir partner” olarak nitelendirilen Çin’e yönelik nasıl bir strateji izleneceği anlatılıyor. Hatta Endonezya, Günay Afrika ve Brezilya üzere devletlerle yürütülen işbirliğine vurgu yapılıyor.

Türkiye’nin ne AB ne komşuları ne de geliştirilecek işbirliği kapsamında değerlendirildiği programda, Türkiye’yi yakından ilgilendiren bahislere değiniliyor. Örneğin, “Ortadoğu’da barış istiyoruz” başlıklı kısımda, Esad rejiminin devrilmesiyle birlikte artık Suriye’de yeni bir başlangıç umudu olduğu vurgulanıyor. Bu sürecin destekleneceği belirtilerek “Çok sayıda dini, etnik ve mezhepsel kümenin korunması ve iştiraki, insan haklarının, bilhassa de bayan haklarının korunması, insani yardıma manisiz erişim ve Suriye’nin terörizm için bir üs olarak kullanılmasını yahut komşuları için bir tehdit oluşturmasını önleyecek önlemler, bizim için merkezi ehemmiyete sahiptir” tabirlerine yer veriyor.

Yeşiller Partisi: Türkiye’ye AB kapısını açık tutan tek parti

Yeşiller Partisi, 23 Şubat seçimleri için hazırladığı seçim programında, Türkiye’ye AB üyelik kapısını kaideli da olsa açık tuttu.
Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna, Moldova ve Gürcistan’ın AB’ye üyelik gayesine takviye vurgulanırken “AB’de demokratik bir Türkiye için de yer var” tabirlerine yer verildi. Fakat Yeşiller, Türkiye ile üyelik müzakerelerinin tekrar başlaması için “demokrasi, hukukun üstünlüğü ve azınlıkların korunması hususlarında inandırıcı bir rota değişikliğinin” koşul olduğuna vurgu yaptı.

Programda ayrıyeten Türkiye, Almanya ve Avrupa ortasındaki çok istikametli bağlantıları güçlendirme ve Türk sivil toplumunu destekleme amaçları de sıralandı.

“Aktif dış politika” başlığı altında ise Suriye için belirlenen stratejiye yer verildi, ortalarında Türkiye’nin de yer aldığı Suriye’nin komşularına kritik bir davet yapıldı. Suriye’de barışçıl ve demokratik bir dönüşüm süreci için Kürtler, Ezidiler, Dürziler, Aleviler ve Hıristiyanlar da dâhil olmak üzere tüm kesitlerin dikkate alınması gerektiğine vurgu yapılan programda, “Böyle bir süreci kolaylaştırmak için komşu devletlerden Suriye’nin kendi yazgısını tayin hakkına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet göstermelerini bekliyoruz” denildi.

Seçimlerde Yeşillerin başbakan adayı olarak yarışan Robert Habeck, Scholz başbakanlığındaki koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı ve birebir vakitte Ekonomi ve İklim Bakanı olarak görev yaptığı mühlet boyunca, Türkiye ile ekonomik ve bilhassa ticareti alakaları güçlendirme maksadına vurgu yaptı. İktisat ve güç hususlarında Türk hükümeti ile işbirliğini sürdürmeyi önceliklendiren Habeck, Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirdi, Türk mevkidaşlarını da Berlin’de ağırladı.

AfD: Türkiye kültürel olarak Avrupa’ya ilişkin değil lakin stratejik ortak

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) 23 Şubat seçim programında, “Türkiye’nin kültürel olarak Avrupa’nın bir kesimi olmadığı” söz ediliyor. AfD geçmiş seçim programlarında da bu argümana yer vermişti.

Bununla birlikte AfD’nin son programında farklı bir telaffuz değişikliğine gitmesi dikkat çekti. Çünkü evvelki programda “Türkiye kültürel olarak Avrupa’ya ilişkin değil. Gitgide İslamlaşması, kaygıya yol açıyor” denilerek derhal AB’ye üyelik müzakerelerinin sonlandırılması gerektiği vurgulanmıştı.

Yeni seçim programında ise “Türkiye gerçi kültürel olarak Avrupa’nın bir kesimi değil lakin bizim için değerli bir stratejik ve ekonomik ortak” deniliyor. Çabucak akabinde “Yabancı devletlerin İslamcı ve milliyetçi kümelere ideolojik ya da mali takviye sağlayarak Almanya’nın içişlerine müdahalesini reddediyoruz” sözlerine yer veriliyor, AfD’nin öncelikli çıkarının “Ortadoğu’dan kitlesel bir göçün önlenmesi” olduğu belirtiliyor, üyelik müzakerelerine hiç değinilmiyor.

AfD’nin başbakan adayı Alice Weidel, “Otoriter İslamcı bir diktatörlüğün AB üyesi olabileceği fikri saçma” diyerek Türkiye ile AB üyelik müzakerelerinin derhal sona erdirilmesi gerektiğini savunan bir siyasetçi.

Ancak son periyotta göç ve İslam zıddı partinin, hükümetin siyasetlerine reaksiyonlu göçmen kökenlilerden de oy koparma atakları ve bu çerçevede AfD’nin Eş Başkanı Tino Chrupalla’nın Türkiye ile ilgili farklı açıklamaları, dikkat çekti. Chrupalla, Kasım ayında Aydınlık Gazetesi’nde yayımlanan röportajda Türkiye ile uygun bağlantılara kıymet verdiklerine belirterek, “Türkiye kökenli Almanlar ülkemizin kıymetli bir parçasıdır” tabirlerini kullandı, “Biz birebir vakitte Türk kökenli vatandaşlarımızın çıkarlarını temsil ediyoruz” argümanını lisana getirdi.

Sol Parti: Rojova’nın özerkliği garanti altına alınmalı

Sol Parti, geçmiş seçim programlarında olduğu üzere 23 Şubat için hazırladığı programında da yeniden Türkiye’ye yer verdi.
Dünyada “emperyalist savaşların” tırmanmakta olduğuna dikkat çekilen programda, Almanya ve AB’nin de silah ihracatı ve dünyanın çeşitli bölgelerindeki otoriter rejimlere verilen takviyeyle çatışmaların tırmanmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.

Programda, “Emperyalist savaşlar, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşında, Suriye’de yıllardır süren çabada ya da Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki savaşında olduğu üzere, hammaddelere ve pazarlarına erişim ya da bölgesel nizam için yürütülüyor. Milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor” deniliyor.

“Kürt bölgelerinin (Rojava) özerkliği garanti altına alınmalı. AB ve NATO, Kürt bölgelerini gaye alacak bir iç savaşı desteklememesi için Türk hükümeti üzerinde baskı kurmalı” tabirlerine yer verilen programda, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna yönelik taarruzlarının “uluslararası hukuka aykırı” olduğu ve son bulması gerektiği aktarılıyor.

“Türkiye’ye silah ihracatına son verilmeli” denilen programda ayrıyeten Alman hükümetinin Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından denetim edilen bölge idaresi ile diplomatik ilgileri başlatması gerektiği söz ediliyor.

NATO’nun Avrupa’da barışı tesis etmeyi başaramadığını tez eden ve bunun yerine Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) prensipleri temelinde yeni bir güvenlik mimarisi inşa edilmesini öneren Sol Parti, barışçıl bir Avrupa için bunun uzun vadede Türkiye ve Rusya’yı da kapsaması gerektiğini savunuyor. Bunun için iki ülkenin yürüttükleri savaşları sona erdirmesinin de kaide olduğu belirtiliyor.

Partinin liste başı adayı Jan van Aken, PKK’nın terör örgütü listesinden çıkartılması gerektiğini savunan bir siyasetçi.

Türkiye 2017 yılında milletvekili Jan van Aken’ın, o periyot NATO kapsamında Konya’da misyon yapan Alman askerleri ziyaret etmesine müsaade vermemiş, Ankara-Berlin çizgisinde peş peşe yaşanan krizlere bir yenisi eklenmişti.

DA,HS,JD

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?

Almanya’da meclise giren partiler Türkiye’ye nasıl bakıyor?

Benzer İçerikler