Almanya’da gündem erken seçim

Almanya, federal koalisyon hükümetinin Çarşamba günü dramatik bir biçimde dağılmasının şokunu atlatmaya çalışıyor. Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Başbakan Olaf Scholz ile Alman siyasi tarihinde eşine az rastlanır bir anlaşmazlık yaşayan, Maliye Bakanı ve Hür Demokrat Parti’nin (FDP) Genel Başkanı Christian Lindner, Perşembe günü öğlenden sonra Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier tarafından misyonundan alınacak.

Lindner’in selefi de aşikâr olmuş durumda. Halihazırda Başbakanlıkta müsteşar olarak misyon yapan, Başbakan Scholz’un iktisat mevzularındaki danışmanı Jörg Kukies’in Maliye Bakanı olması kararlaştırıldı. Kukies, G7 ve G20 tepelerinde, Olaf Scholz ismine sonuç bildirgeleri ile ilgili müzakereleri yürüten kişi olarak da tanınıyor.

Lindner’in vazifeden alınacağının duyurulmasının akabinde kabinede yer alan öteki üç FDP’li bakan da istifa kararı almıştı. Bu isimlerin yerine de gün içinde atamalar yapılması ve FDP’nin çekilmesi ile boşalan toplamda dört bakanlığın iki SPD, iki de Yeşiller Partili isimle doldurulması planlanıyor.

Böylece partilere atfedilen renklerden ötürü “trafik ışığı koalisyonu” olarak anılan federal koalisyon hükümeti bundan bu türlü yalnızca SPD ve Yeşiller’in iştirakinde devam edecek. Ancak bu iki parti federal parlamentoda çoğunluğa sahip olmadığından, şu an mühleti bilinmeyen bir vakit dilimi için süreksiz bir hükümet olarak vazife yapacak. Başbakan Olaf Scholz Çarşamba günü yaptığı açıklamada, 15 Ocak’ta parlamentoda güvenoylamasına gidileceğini ve akabinde erken seçim kararı alınacağını lisana getirmişti.

Mart 2025’te erken seçim ihtimali

Alman Anayasası’nda ilgili hususlara nazaran erken seçim kararı alındığı anda bunun en geç 81 gün içinde yapılması gerekiyor. Siyasi çevreler, şu anki durumdan yola çıkarak mümkün bir erken seçimin 30 Mart 2025’te yapılmasının en yakın ihtimal olduğu üzerinde duruyor.

SPD, Yeşiller ve FDP’den oluşan üçlü koalisyonun dağılmasının ana nedeni iktisat ve bütçe siyasetlerindeki ihtilaflar oldu. Son günlerde Başbakan Olaf Scholz, Yeşiller Partili Ekonomi Bakanı Robert Habeck ve Maliye Bakanı Christian Lindner’in iştirakiyle yapılan üçlü müzakerelerde Scholz, borç freni uygulamasının askıya alınmasını talep etmiş, bu hususta yatkili olan Maliye Bakanı Lindner ise ısrarla bunu kabul etmemişti.

Almanya’da devlet, anayasada da yer alan bir unsura nazaran kasasına girdiği kadar para harcayabiliyor. “Borç freni” ismi verilen kelam konusu uygulama yalnızca istisnai durumlarda iptal edilerek devlete ek borçlanma fırsatı tanınıyor.

Görüşmelerin çıkmaza girmesi üzerine Lindner, koalisyonu oluşturan partilerin eş ve genel liderleri ile meclis küme liderlerinin da katıldığı geniş kapsamlı koalisyon kurulu toplantısında erken genel seçim kararı alınması teklifini lisana getirmişti.

Toplantıya verilen orta esnasında Lindner’in bu teklifinin medyaya sızması ve kamuoyunun husustan haberdar olması üzerine de Başbakan Scholz, Cumhurbaşkanı Steinmeier’den, Maliye Bakanı’nın vazifesine son vermesini talep etti. Genel Başkanı Lindner’in kabineden çıkarılmasına reaksiyon olarak FDP, hükümette yer alan başka bakanlarını da çekerek koalisyondan ayrılmış oldu.

Scholz’tan Lindner hakkında ağır sözler

Yaşanan bu gelişmelerin akabinde kameraların karşısına geçen Başbakan Olaf Scholz, televizyon kanallarının yayınlarını keserek verdiği tarihi konuşmasında Almanya halkına Lindner’in vazifesinden alınacağını duyurarak bunun münasebetlerini açıkladı. Birçok SPD’li tarafından “başbakanlık dönemimin en düzgün konuşması” olarak nitelendirilen konuşmada Scholz, Lindner’in hükümet kurulduğu günden bu yana, koalisyon içindeki uzlaşmaları kamuoyuna taşıdığı tartışmalarla bozduğunu ve yasa tasarılarını anlamsız bir biçimde bloke ettiğini lisana getirdi.

Lindner ile ilgili olarak “Birçok sefer dar kafalı bir şekilde parti menfaatini önde tuttu. Birçok kere benim itimadımı sarstı” diyen Scholz, bu sebepten ötürü iş birliğinin devamı için gerekli olan temelin ortadan kalktığını “Ciddi bir hükümet faaliyeti bu şekilde mümkün değil” sözleri ile söz etti. Kameraların akrşısından ayrıldıktan sonra SPD küme toplantısına giden Scholz, salona girdiği anda partililer tarafından ayakta uzun müddet alkışlanarak karşılandı. Siyasi gözlemciler, kendi partisi ile ortasında uzun müddettir soğuk rüzgarlar estiği söylenen 66 yaşındaki Scholz için bu anın, mesleğinde çok az karşılaştığı durumlardan biri olduğunu belirtiyor.

Lindner: Scholz Almanya’yı güvensizliğe sürüklüyor

Görevine son verilen Maliye Bakanı Christian Lindner ise, Scholz’un açıklamalarının akabinde kameralar karşısına geçerek hakkındaki ithamlara karşılık verdi. Başbakan Scholz’un koalisyonu planlı bir formda bozduğunu sav eden Lindner, “O’nun bu akşam, çok evvelce hazırlanmış olduğu belirli olan konuşması gösteriyor ki Olaf Scholz için kıymetli olan güçlü bir uzlaşma değil, koalisyonun planlı bir biçimde dağıtılmasıydı” dedi.

Scholz’un bu tutumu ile “Almanya’yı bir güvensizlik sürecine sürüklediğini” lisana getiren Lindner, SPD ile Yeşiller’in, Alman iktisadının uygunlaştırılması için gündeme getirdiği teklifleri en azından üzerinde tartışılacak bir temel olarak bile kabul etmediklerini aktardı. Başbakan Scholz’un halkın iktisada dair tasalarını önemsemediğini savunan Lindner, “Sunduğu teklifler donuk, savsız ve refahımızı, toplumsal güvenliğimizi, ekolojik sorumluluğumuzu ayakta tutmak için, ülkemizin ekonomik büyüme kasvetini aşacak temel niteliklere sahip değildi” sözlerini kullandı.

Başbakan Scholz’un, borç freni uygulamasının rafa kaldırılması istikametinde “ültimatif” bir ısrarı olduğunu aktaran Lindner, “Böyle bir şeyi, yeminimi zedeleyeceği için kabul etmem mümkün değildi. Bu sebepten ötürü Başbakan, bu akşam yapılan koalisyon kurulu toplantısında benimle ve FDP ile iş birliğini sona erdirdi” dedi. FDP’li Ulaştırma Bakanı Volker Wissing, Adalet Bakanı Marco Buschmann ve Eğitim Bakanı Bettina Stark-Watzinger, Lindner’in açıklamalarının akabinde, Cumhurbaşkanı Steinmeier’e istifalarını sunma kararı aldı.

Muhalefet seçimlerin çabucak yapılmasını talep ediyor

Bugünden itibaren bir azınlık hükümetine dönüşen SPD-Yeşiller koalisyonu alacağı kararlarda muhalefet partilerinin takviyesine gereksinim duyacak. Başbakan Olaf Scholz iktisadın ve savunmanın güçlendirilmesi üzere bahislerle ilgili olarak “Şimdi çok süratli bir şekilde ana muhalefetin lideri Friedrich Merz ile görüşme teşebbüsünde bulunacağım” dedi. Başta bu iki bahis olmak üzere var olan öteki sıkıntılarla alakalı olarak da Merz’e “yapıcı bir şekilde iş birliği yapma teklifi sunacağını” lisana getiren Scholz, iktisattaki problemlerin, tahlil için yeni seçimlerin bekleyemeyecek kadar değerli olduğunu vurguladı.

Ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) Genel Başkanı Friedrich Merz ise Perşembe günü yaptığı açıklamada, inanç oylamasının Ocak ayında değil çabucak ya da en geç önümüzdeki hafta başında yapılmasını ve erken seçimin de Ocak ayının ikinci yarısında yapılmasını talep etti. Gün içinde bir ortaya gelecek olan Scholz ve Merz erken seçimle ilgili yol haritasını birlikte belirlemeye çalışacak.

Almanya’da son olarak 2005 yılında, devrin başbakanı Gerhard Schröder federal parlamentoda itimat oylamasına gitmiş ve akabinde erken seçim kararı alınmıştı.

dpa / ET,EC

Almanya’da gündem erken seçim

Benzer İçerikler