Almanya’da emekli maaşlarına zam yapıldı

Almanya Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Hubertus Heil, emekli maaşlarının bu yıl yüzde 3,74 oranında artacağını açıkladı. Çalışanların toplu mukavele görüşmelerinde aldığı artırıma endeksli olarak emekli maaşlarına yapılan artırım 1 Temmuz’dan itibaren geçerli olacak. Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Bakan Heil, “İstikrarlı emeklilik maaşı bir lüks değil, hayatı boyunca şiddetli formda çalışmış herkesi kapsayan emek adaletidir” diye konuştu.

Almanya’da emekli maaşlarına geçen yıl da yüzde 4,57 oranında artırım yapılmıştı. Ülkede geçerli olan düzenleme, en düşük emekli maaşının, çalışanların ortalama maaşının yüzde 48’ine tekabül edecek halde yükselmesini öngörüyor.

Sosyal Demokratlar bunun kanun ile gelecekte de garanti altına alınması için bastırırken, 23 Şubat’ta yapılan seçimler sonrası kurulması mümkün koalisyonun büyük ortağı olan Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile Hristiyan Toplumsal Birlik’in (CSU) oluşturduğu Birlik partileri bunu reddediyor. CDU/CSU bu oranın yüzde 48’den 40’a düşürülmesi gerektiğini savunuyor. SPD ise seçimler öncesinde dağılan üçlü koalisyondaki ortaklarıyla emekli maaşlarındaki artışın 2039’a kadar ortalama maaşın yüzde 48’i oranına denk gelecek halde olması için yasal düzenleme yapılmasında uzlaşmıştı.

Emeklilerin ve dar gelirlilerin haklarını savunan sivil toplum kuruluşları ise bilakis bu oranın taban olarak yüzde 53 olması gerektiğini, bilhassa düşük emekli maaşı olanlar için artırımların çok yetersiz olduğunu vurgulayarak eleştiriyor.

Emekli maaşlarının gelecekteki artışına dair düzenlemenin, kurulması olası CDU/CSU ve SPD hükümeti ortaklarının koalisyon görüşmelerinde de tartışma yaratması bekleniyor.

Yüzde 3,74 artırım ne demek?

1 Temmuz’dan itibaren geçerli olacak yeni artırım ile Almanya’da “standart emekli maaşı” olarak nitelenen bin 800 euroluk emekli maaşına 66 euro artırım yapılacak. Lakin Almanya’da “standart emekli maaşı” için 45 çalışma yılını tamamlamış olmak kuralı aranıyor.

Oysa “standart emekli maaşı” diye genel bir tanımlama yapılması güç. Zira her emeklinin maaşı çalıştığı yıla, çalışırken aldığı fiyata, ödediği emeklilik sigortası primine, uygar durumuna ve vergi dilimine bağlı olarak değişiyor. Ayrıyeten Almanya’da 45 kıdem yılını dolduran şahısların sayısı da düşük.

Son 20 yılda çalışılan mühlet artıp emeklilik yaşı yükselirken 45 kıdem yılına ulaşan şahısların sayısının tekrar de az olduğu dikkati çekiyor. Almanya Emeklilik Sigortası’nın datalarına nazaran; 2003’te bir çalışan emeklilik yaşına ulaştığında doldurduğu kıdem yılı 33’tü. 2023’te ise bu müddet 39,3’e yükseldi. En besbelli artış bayan çalışanlarda görüldü. 2003’te emekli olan bir bayan 26,6 yıl çalışma yılını geride bırakırken, 2023’te emekli olan bir bayanın çalıştığı ve yasal emeklilik sigortasına prim ödediği müddet 37,3 yıl oldu.

Çalışılan mühletin artmasında erken emeklilik kaidelerinin zorlaştırılması ve emeklilik yaşının kademeli olarak 67’ye yükseltilmesi de belirleyici oldu.

Aynı periyot içinde Almanya Emeklilik Sigortası’nın masrafları ise 379 milyar 800 milyon euro oldu. Bunun 340 milyarlık kısmı direkt emekli maaşı olarak, geri kalanı da emeklilerin özel sıhhat muhtaçlıkları için harcandı.Fotoğraf: Kasper Ravlo/Zoonar/IMAGO

58 milyon kişi emeklilik sigortasında kayıtlı

84 milyon nüfusa sahip Almanya’da istihdamda olup da yasal emeklilik sigortasına prim ödeyenlerin sayısı da rekor seviyede seyrediyor. Aktüel sayılar bunun 46 milyon 100 bin kişi olduğunu gösteriyor.

Almanya Emeklilik Sigortası’nın geçen yıl yayınladığı “Emeklilik Atlası” bilgilerine nazaran 2023’te emekli sandığında 381 milyar 200 milyon euro toplandı.

Bunun 289 milyar 600 milyon euroluk kısmı çalışanların ödediği primlerden, 91 milyar 600 milyonu da devlet katkı hissesiyle sağlandı.

Aynı periyot içinde Almanya Emeklilik Sigortası’nın masrafları ise 379 milyar 800 milyon euro oldu. Bunun 340 milyarlık kısmı direkt emekli maaşı olarak, geri kalanı da emeklilerin özel sıhhat gereksinimleri için harcandı. 4 milyar 900 milyon da idari sarfiyat masraflarına kullanıldı.

Almanya’da hala kayıtlı emekli sayısı 21 milyon. Bunlardan 1 milyon 705 bini emeklilik devrinde Almanya dışında yaşıyor. 2023 prestiji ile Türkiye’ye havale edilen emekli maaşı sayısı 88 bin 174 oldu.Fotoğraf: Frank Sorge/IMAGO

Almanya’da 21 milyon emekli var

2023’te Almanya Emeklilik Sigortası’na kayıtlı 58 milyon kişi kayıtlara geçerken, bunun 40 milyonu çalışarak sigorta primini maaşından ödeyen “aktif sigortalı” kesim oluşturdu.

Bu bölümün 33 milyonu tam vakitli çalışıyor, yaklaşık 13,5 milyonu hür meslek sahibi yahut kendi isteğiyle primlerini ödeyenlerden oluşuyor. Geri kalanları ise yarı vakitli istihdamdakilerden, işsizlik parası ve devletten toplumsal yardım alanlardan, konutta hasta ve yaşlı bakımı yapanlardan oluşuyor.

Almanya Emeklilik Sigortası’nda kayıtlı olan 40 milyon “aktif sigortalıdan” yani çalışarak primini maaşından ödeyenlerden 1 milyon 87 bini Türk vatandaşı.

Almanya’da hala kayıtlı emekli sayısı da 21 milyon. Bunlardan 1 milyon 705 bini emeklilik devrinde Almanya dışında yaşıyor. 2023 prestiji ile Türkiye’ye havale edilen emekli maaşı sayısı 88 bin 174 oldu. Bunların 4 bin 438’ini Alman vatandaşları oluşturdu.

DW/ETO,JD