Alman girişimcilerden siyasete acil yardım çağrısı

Enerji fiyatlarının düşürülmesi, vergilerin indirilmesi, yatırımları cazip kılacak önlemler, daha esnek bir iş kanunu, toplumsal sarfiyatların önüne bir dur işareti ve her şeyden kıymetlisi daha az bürokrasi…

Alman iktisat dünyasının bir sonraki federal hükümetten beklentisi bunlar.

Geçen yıl Ekim ayında Berlin’de yapılan, Patronlar Günü’nde konuşan Alman İşverenler Birliği Lideri Rainer Dulger, “Ekonomi küçülüyor. İşsizlik artıyor. Almanya yatırımcılar için cazibesini kaybetti” tabirlerini kullanmış, güzel eğitimli nitelikli eleman sayısının giderek azaldığını lisana getirmişti. Son yıllarda giderek artan yönetmelikler ve bürokrasi ile teşebbüsçüler masrafların ve omuzlarındaki yükün de arttığını lisana getiren Dulger, “Yatırım yapılan bir yer kıymetli ise o oranda güzel olmak zorunda. Almanya’da durum artık bu türlü değil” demişti. Ayrıyeten Dulger’e nazaran Almanya, yatırım merkezi olma konusunda global çapta artık rekbete girebilecek durumda değil.

Sanayinin Almanya için önemi

Sanayi üretimi, Almanya’nın sahip olduğu ekonomik gücün en az dörtte birinin kaynağı. Federal Alman Sanayi Birliği’nin (BDI) hesaplamalarına nazaran, işletmelerdeki üretim beş yıl öncesine oranla hissedilir derecede düşmüş durumda. Emsal olumsuz sayılar öbür alanlarda da görülüyor. Ülkenin tamamında daha az üretiliyor, daha az inşa ediliyor, daha az alışveriş yapılıyor ve daha az tüketiliyor.

Federal hükümetin şimdiki yıllık iktisat raporunda, 2025 yılı için yalnızca yüzde 0,3’lük bir ekonomik büyüme beklendiği belirtiliyor. Raporu hazırlayan Uzmanlar Kurulu, hükümete danışmanlık eden ekonomistlerden oluşuyor. Kurul, kelam konusu raporda, uzun müddettir iktisadın tüm bölüm ve alanlarını kapsayan sakinliğin devam ettiğini lisana getiriyor. Raporda söz edilen en çarpıcı bilgilerden biri ise ihraç edilen Alman eserlerinin sayısının giderek azalması.

Bir vakitler ihracat şampiyonu olan Almanya

Almanya’nın iş modeli on yıllar boyunca kolay bir formüle dayanıyordu: Hammaddeler ve bütünü oluşturacak kesimler yurt dışından düşük fiyata temin edilir, Alman mühendislik sanatı ve ucuz güç ile ilgi gören “Made in Germany” eserine dönüştürülürdü.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması, güç krizi, enflasyon ve iklim nötr bir iktisada geçişin zorlanması güç fiyatlarını üst çekti. Bilhassa enerjiyi ağır bir biçimde kullanmak zorunda olan işletmeler büyük bir yükün altına girdi. Uzmanlar Kurulu’nun raporunda, bu durumla ilgili şu sözler kullanılıyor:

“Makine imali ve elektronik teçhizat üzere alanlarda olumsuz gidişat bilhassa kendini muhakkak ederken kimya sanayisinde, 2023 yılındaki büyük gerilemenin akabinde düşük bir düzeyde de olsa istikrar sağlandı.”

Şirketler yurt dışına göç ediyor

Ekonomi dünyasının en büyük beklentisi, tekrar memleketler arası rekabete girebilmek için güç fiyatlarının kıymetli oranda düşürülmesi. İstek listesinin üst sıralarında yer alan hususlardan biri de bürokrasi masraflarının azaltılması. Münih merkezli İktisat Araştırma Enstitüsü (ifo), raporlama ve belgeleme zaruriliği ile planlama ve ruhsat süreçlerinin, Almanya’daki şirketlere toplam yıllık maliyetinin 65 milyar euro olduğunu belirtiyor.

Şirketlerin içinde bulunduğu ruh hali makûs, ekonomik gelişmeler nedeniyle yaşanan güvensizlik büyük. Birçok firma, kendi ülkesine yatırım yapmaktansa daha cazip şartlar sunan ülkelere göz atıyor. BDI’nin yaptığı bir ankete katılan her üç şirketten biri, firmalarının araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) kısımlarını yurt dışına taşıdığını belirtti. BDI Başkanı Peter Leibinger bu göçün, Almanya’nın iktisat merkezi vasfını “en can alıcı” noktadan vurduğunu lisana getiriyor

29 Ocak ekonomiyi uyarma günüydü

Yaklaşık 100 iktisat ve lobi örgütünden oluşan bir birlik, erken seçimlerin akabinde misyona gelecek yeni federal hükümetten iktisat siyasetinde büsbütün bir taraf değişikliği talep ediyor. 29 Ocak’ı aksiyon günü ilan eden birlik, tüm şirketlerden, ülke çapında meselelerini ve taleplerini lisana getirmelerini istedi. Bu bağlamda başşehir Berlin’in simge yapılarından tarihi Brandenburg Kapısı önünde merkezi bir aktiflik düzenlendi.

Aksiyon gününün organizatörleri, iktisat dünyasının bir S.O.S iletisi gönderdiğini tabir ederek oluşturulan özel internet sayfasındaki “Siyaseti Uyandırma Çağrısı” başlıklı yazıda, “Durum önemli. Ekonomik manada uçurumun kenarındayız ve daha evvel hiç olmadığı kadar büyük oranda bir ekonomik edinim kaybı yaşıyoruz” diyor. 23 Şubat’ta yapılacak seçimler de “Kader Seçimi” olarak nitelendiriliyor.

Kırsal kesimde hayatı cazip kılma çağrısı

Alman İşverenler Birliği Lideri Rainer Dulger ve dört büyük örgüt liderinin imzaladığı bir mektupta siyasetçilerden, seçimlerden sonra kırsal bölgelerdeki işletmelere daha fazla dayanak sağlanması talep ediliyor. Bu bağlamda dijital, ulaşım ve güç altyapısının güzelleştirilmesi, sıhhat, eğitim, meslek eğitimi kurumlarının sayısının arttırılması ve kültürel ve toplumsal merkezlerin çoğaltılması isteniyor.

Yapılan anketler, halkın en fazla önemsediği bahislerin iktisat ve göç olduğunu ortaya koyuyor. Hangi partinin bu mevzulardaki sıkıntıları çözmeye en ehil olduğu sorusuna ise iştirakçiler en çok Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile kardeş parti Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) cevabını veriyor. Bu iki partinin (Birlik Partileri) başbakan adayı Friedrich Merz de yapılan tüm anketlerde şu an için açık orta önde.

Birlik Partileri sandıktan beklendiği üzere birinci çıksa bile çok büyük olasılıkla hükümeti kurmak için en az bir koalisyon ortağına gereksinim duyacak. Buna en yakın adaylar ise şu anda azınlık hükümeti pozisyonunda federal hükümeti oluşturan Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Yeşiller olacak. Koalisyon görüşmelerinde yalnızca Almanya’nın iç sıkıntıları değil, hudutların dışındaki gelişmeler de elbet müzakere edilecek. Bunların başında da ABD Başkanı Donald Trump’ın ikini defa vazifeye gelmesi ile yaşanan küresel değişimler geliyor.

ABD Başkanı Trump’ın gümrük vergilerini arttırması durumunda, bundan olumsuz etkilenecek kesimlerden biri de Alman otomotiv sanayi olacakFotoğraf: picture-alliance/dpa/I. Wagner

ABD ile bağlantılar nasıl olacak?

Alman şirketleri, Atlas Okyanusu’nun öteki yakasına epey telaşlı gözlerle bakıyor. ABD, 10 yıllık ortanın akabinde 2024 yılında yeniden birinci defa Almanya’nın en kıymetli ticaret ortağı olmuştu. Almanya’nın geçen yıl ihraç ettiği malların yaklaşık yüzde 10’u ABD’ye gönderildi.

Alman firmaları, 2 binden fazla şirketin iştiraki ile Alman İktisat Enstitüsü (IW) tarafından yapılan bir araştırmaya nazaran, Trump’ın ticareti denetim altına alma isteği ve gümrük vergilerini artırmaya yönelik telaffuzlarının memleketler arası rekabeti olumsuz etkileyeceğini düşünüyor. ABD pazarı başta Alman ilaç sanayi olmak üzere makine ve otomotiv sanayi için çok büyük bir ehemmiyete sahip.

Almanya’nın ABD’ye ihracatı, ithalatından daha fazla. Donald Trump, güzeline gitmeyen bu durumdan ötürü Almanların ticaret fazlasını azaltmak istiyor ve bunun için Alman şirketlerine ABD’de daha fazla üretim yapma davetinde bulunuyor.

Yatırım dayanağı ve Almanya Fonu

ABD’de yaşanan bu gelişmeler, Almanya’yı yatırımcılar için tekrar cazip bir yer yapma baskısını daha da arttırıyor kuşkusuz. Birlik Partileri, Kurumlar Vergisi azami yüzde 25 olacak halde düşürmeyi ve güç masraflarını düşürmeyi vaadederken SPD ile Yeşiller yatırımcılara dayanak vaadinde bulunuyor. Almanya’ya yatırım yapanların ödüllendirilmesi gerektiğini söz eden söz konusu iki parti, ülke genelinde altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve modernize edilmesi gerekliliğinin de aciliyetine vurgu yapıyor.

Dile getirilen vaatler bir yana, bunları hayata geçirmek için para gerekiyor ve işin çıkmaza girdiği yer de tam burası. Alman Anayasası’nın bir hususu olan borç freni, devletin lakin geliri oranında harcama yapmasına müsaade veriyor. Yeni gelecek hükümetin de bu nedenle çıkmazı aşabilmek için fikirler üretmesi gerekecek. Borç frenini ortadan kaldırmak şu an için gündemde olan bir mevzu değil. Daha mümkün bir ihtimal, ilgili kanunda değişiklikler yaparak Almanya’ya yönelik yatırımların önünü sağlanacak kredilerle finanse etme teşebbüsü olabilir

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?