Alman ekonomisinde gerileme: Almanlar tembel mi?

Alman ekonomisindeki makûs gidişat sürüyor. Almanya İktisat Eksper Kurulu, sonbaharda duyurduğu yüzde 0,4 büyüme beklentisini daha da aşağı çekerek bu seneye dair büyüme öngörüsünü sıfırladı.

Alman iktisadı geçen iki sene zarfında da küçülme kaydetti. Kurul, seneye de yalnızca yüzde 1 büyüme beklediklerini kaydetti.

Ülkede fiyatların istikrarlı kalması, işsizliğin azaltılması, dış ticari istikrarın korunması, ekonomik büyümenin sağlanması, varlık ve gelir dağılımının gözetilmesi ile arz talep istikrarları dikkate alınarak hazırlanan Kurul raporu, federal hükümetin siyasetleri ve bütçe planlamaları için temel teşkil ediyor.

Ekonomik gidişatı güzelleştirmeyi öncelikli amaçlarından biri olarak niteleyen, uzun yıllar memleketler arası finans kuruluşlarında da çalışan yeni Başbakan Friedrich Merz, meclisten geçen 500 milyar euroluk özel fon ile ekonomiyi canlandırmayı amaçlarken bunu engelleyen tedarik zinciri üzere kimi yasal düzenlemelerden de geri adım atmayı planlıyor.

Ancak Merz’e nazaran bunların yanı sıra ülkedeki refahın korunması için daha çok ve verimli biçimde çalışılması kural. Başbakanlık vazifesini devralması sonrasında yaptığı birinci hükümet açıklamasında Merz, “Haftada dört çalışma günü ve istikrarlı iş-özel hayat uygulamalarıyla refahımızı koruyamayız” diyerek çalışma müddetinin uzatılması tarafında konuştu.

Pek çok iktisat uzmanı ve siyasetçi, ülkedeki refahın korunması için çalışma saatlerinin artırılmasını ve bir dini bayram tatilinin iş gününe çevrilmesini talep ediyorFotoğraf: Christian Charisius/dpa/picture-alliance

Almanlar ne kadar çalışıyor?

Bu tartışmalar sürerken merkezi Köln’de bulunan, patronlara yakın Almanya İktisat Enstitüsü (IW) çalışma saatlerine ait yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını kamuoyuna duyurdu. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bilgileri baz alınarak yapılan çalışmaya nazaran 15-64 yaşındaki bir Alman 2023 yılında ortalama bin 36 saat çalıştı. Yunanistan’da ise bu bin 172, Polonya’da bin 304, Yeni Zelanda’da ise bin 402 oldu.

Öte yandan pek çok siyasetçi ve uzman ise 84 milyon nüfusa sahip ülkede Mayıs 2024 prestiji ile 46 milyon vatandaşın istihdama katıldığı nı hatırlatarak bunun kayıtlara geçen en yüksek düzey olduğunun altını çizdi.

İstihdamdaki kişi sayısı en yüksek düzeyde olsa da IW’ye nazaran çalışan kişi sayısı büyük oranda düşüyor. 2036 yılına kadar Almanya’da doğurganlık oranı yüksek jenerasyondan 20 milyon çalışan emekliye ayrılacak. Bu da kapatılması büyük bir açık demek.

Kadınların istihdama katılması konusunda da büyük bir değişim beklenmiyor, gerçekten bayanların istihdama iştirak potansiyeli büyük ölçüde sağlandı. Bütün bunlar hesaba katıldığında da çalışan kisi sayısında düşüş beklendiği tekrarlanıyor.

Çalışma saatleri artırılsın talepleri

Ekonomideki gidişat, nitelikli iş gücü açığı ve doğurganlığı yüksek jenerasyondan 20 milyon kişinin emekliye ayrılması ve gibisi sebepler nedeniyle pek çok uzmana nazaran, Almanya’da bireylerin çalışma müddetinin artırılması kaçınılmaz. IW bu bahiste pek çok Avrupa ülkesinin geçen on yıl zarfında epey başarılı adımlar attığını belirtiyor.

İspanya’da örneğin 15-64 yaş için kişi başına çalışma mühleti 2013-2023’te yüzde 15, Yunanistan’da yüzde 21, Polonya’da da yüzde 23 arttı. Almanya’da ise 2013’e kıyasla çalışma saati yalnızca yüzde 2 artış kaydetti.

Almanya’da pek çok alanda işletmeler işçi kasveti sebebiyle kapanıyorFotoğraf: DesignIt/Zoonar/picture alliance

Politika yanlış teşvikleri ortadan kaldırmalı

Almanya’da ayrıyeten tam vakitli çalışmayanların oranı da öteki birçok ülkeye nazaran epeyce yüksek. Almanya’da 2023’te çalışanların yaklaşık yüzde 30’u yarı vakitli çalışırken İtalya’da bu oran yaklaşık yüzde 18, Polonya’da ise yalnızca yüzde 6 olarak kayıtlara geçti.

Almanya’da oranın yüksek olmasının nedenlerinin başında dezavantajlı dikey vergi sistemi, yani çok çalışan ve kazananların vergi oranının da artması olduğu belirtiliyor ve bunun fazla çalışmayı cazip kılmak yerine tersine caydırıcı rol oynadığı belirtiliyor.

Ayrıca kesintisiz emeklilik için 45 yıl çalışmış olma kaidesi aranan Almanya’da 63 yaşında erken emekliye ayrılanların sayısının da görece yüksek olduğu kaydedilip “Alman hükümeti ülke refahını korumak, ekonomik büyümeyi sağlamak ve gelir dağılımında dengeyi tutturmak istiyorsa yanlış siyasetlerden ve gereksiz teşviklerden vazgeçmeli” deniyor.

Fransa ve Belçika’da daha az çalışılıyor

OECD bilgilerini baz alarak raporu hazırlayan IW uzmanları, Almanya’daki çalışma mühleti eleştirilse de daha az çalışılan ülkeler bulunduğunu da söylüyor ve Fransa ile Belçika örneğini veriyor. Fransa’da 2023’te bir kişi ortalama bin 25 saat, Belçika’da da bin 21 saat çalışarak alt sıralarda yer aldı. En çok çalışılan ülkelerde ise başı bin 402 ile Yeni Zelanda alırken bin 326 ile onu Çekya, onu da bin 312 ile İsrail izledi.

Almanya’da refahın korunması için çalışma süresindeki artış dışında kapatılamayan nitelikli eleman açığının giderilmesi gerektiği de hatırlatılıyor. Son yıllarda gastronomiden hizmet bölümü ve zanaat mesleklerine, birçok alanda pek çok işletme kapanırken yahut çalışma saatlerini düşürürken hasta ve yaşlı bakımı yahut çocuk yuvası üzere gibi alanlarda çalışanların da fazla mesaiden yıprandığı haber veriliyor.

Bir dini bayram günü iş günü olsun talebi

16 eyaletten oluşan Almanya’da hem federal seviyede hem de eyaletler bazında çok sayıda dini ve resmi bayram var ve bu yıl bu bayramların birçok çalışma günlerine denk geliyor. Ekonomik açıdan güçlü bir eyalet olan Bavyera’da örneğin bu yıl 13 tatil günü kelam konusu.

Ayrıca bayramların Salı yahut Perşembe günlerine denk gelmesiyle ortadaki çalışma günlerinde de müsaade alan sayısı artınca, ekonomik gidişatın uygun olmadığı ülkede en azından bir dini tatil gününün kaldırılması talepleri yüksek sesle dillendirilmeye başladı.

Ülke ekonomisindeki gidişat emeklilik yaşının yükseltilmesi taleplerinin de yine dillendirlmesine neden olduFotoğraf: Uwe Moeller/IMAGO

Çalışma mühletlerine dair raporu hazırlayan IW’nin Yöneticisi Michael Hüther’e nazaran bir tatil günün kaldırımasıyla Almanya’da 8 milyar 600 milyon euro devlet bütçesine katkı sağlanması mümkün. Uzman Danimarka’nın geçen yıl bir tatil gününü kaldırması ve iş gününe çevirmesiyle hazineye 400 milyon euro kazanıldığını hatırlatıyor.

Münih merkezli Ekonomik Araştırma Enstitüsü (Ifo) Başkanı Clemens Fuest de bir tatil gününün kaldırılması teklifini destekliyor. “Bunun tersine daha çok müsaade günü ve daha az haftalık çalışma saatleri talep ediliyor ki enflasyondan kaçınmak ve ekonomik büyümeyi sağlamak istiyorsak o yanlış yol olur” diye uyarıyor.

Sendikalar ne diyor?

Sendikalar ise genel olarak çalışma saatlerinin artmasına karşı ve bunun çalışanların sıhhatini tehdit ettiğini ve toplumsal adalet üzerinde olumsuz tesir yaratacağını söylüyor. Personel hakları temsilcileri ayrıyeten iktisattaki makus gidişat ve yetişmiş iş gücü açığı nedeniyle emeklilik yaşının yükseltilmesi taleplerini de reddediyor.

Alman Sendikalar Konfederasyonu (DGB), çalışma mühletini uzatmak yerine verimliliğin artırılmasını, çalışma mühletinin daha esnek hale getirilmesini ve haftalık çalışma mühletinin düşürülmesini talep ediyor.

Almanya’da farklı branşlara, toplu mukavelelere ve eyaletlere nazaran çalışma saatleri kısmen farklılık gösterse de yaygın çalışma mühleti haftada 40 saat. En fazla ise hafta 48 saat çalışmak yasal olarak mümkün.

Emeklilik yaşı ise 2012 yılından bu yana kademeli halde 65’ten 67’ye yükseltiliyor. Düzenlemeye nazaran 1964 yılında doğan biri 2031’de 67 yaşında olağan müddetini doldurup emekli olabilecek. Kesintisiz emeklilik maaşı için aranan çalışma ve prim ödemiş olma mühleti de 45 yıl.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?