AfD’nin yükselişine Türkiye kökenliler nasıl bakıyor?

Almanya’da 23 Şubat Pazar günü yapılan erken genel seçimler bir dönüm noktası oldu. Ülkenin yakın tarihinde aşırı sağcı bir parti birinci kere ana muhalefeti oluşturacak. Almanya için Alternatif (AfD) partisi aldığı yüzde 20,8’lik oyla Hristiyan Birlik (CDU/CSU) blokunun akabinde sandıktan ikinci güç olarak çıktı. AfD, Almanya’nın doğu eyaletlerinde ise açık orta farkla birinci oldu ve bu, İslam ve göç zıddı AfD’yi daha da cesaretlendirdi. Partinin başbakan adayı Alice Weidel, kendilerinin gerisine düşen ve onlarla işbirliğini reddeden partilere meydan okuyarak AfD’nin artık bir kitle partisi olduğunu savundu ve demokratik partileri “Hepinizi süreceğiz”şeklinde tehdit etti.

Doğu Almanya’nın Federal Almanya Cumhuriyeti ile birleşmesi sonrası doğudan beş yeni eyalet ülkeye katılmıştı. Almanya’da bugün 16 eyalet bulunuyor.

Aşırı sağcı İslam ve göç zıddı partinin güçlendiği bu seçimler yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenlinin yaşadığı Almanya’da Türkiye kökenlileri temsil eden sivil toplum kuruluşları (STK) ve dini cemaatler tarafından da yakından takip edildi. STK’lar, seçim öncesi Türkiye kökenli Alman seçmenlere sandığa gitmeleri ve demokratik bir partiye oy vermeleri daveti yaptı.

Ancak sonuç, Türkiye kökenlilerinin çoğunluğunun umduğu üzere olmadı. AfD’nin güçlenmesi sebebiyle kaygı büyük.

İkinci güç olan AfD gidişata taraf veriyor

DW Türkçe’nin sorularını cevaplayan Almanya Türk Toplumu (TGD) Eş Başkanı Gökay Sofuoğlu, “Korkulan oldu, AfD oylarını ikiye katladı” diye konuşuyor. Sandıktan ikinci güç olarak çıkan AfD’nin muhalefette de olsa siyasi gündemi belirlediğini söyleyen Sofuoğlu, seçimler öncesi göçün ana gündem olmasıyla merkez partilerinin de kampanyalarında göç aykırısı telaffuzlara yöneldiğini hatırlatıyor.

“Bu da önümüzdeki devir Almanya’daki göçmenlerin durumunun geçmişe oranla daha da zorlaşacağına işaret” diye ekliyor. Sofuoğlu’na nazaran koalisyonu kim kurarsa kursun kesinlikle AfD’nin toplumu ve siyaseti bölen polemik dolu muhalefetiyle karşı karşıya kalacak ve bu da göçü daima “olumsuz bir olgu” olarak gündemde tutacak.

TGD Eş Başkanı, sandıktan birinci güç olarak çıkan Hristiyan Birlik partileri ve başbakan adayı Friedrich Merz’in seçim kampanyasının son haftalarında çok sağcı AfD’nin birtakım telaffuzlarını kullanmaya başladığını belirtiyor ve bunun Merz başbakanlığında kurulacak hükümetin izleyeceği çizgi konusunda kendilerinde tasa yarattığını belirtiyor.

Sofuoğlu’na nazaran umut veren tek şey, Hristiyan Birlik’in tek koalisyon seçeneğinin Sosyal Demokrat Parti (SPD) olması. Eleştirilecek pek çok nokta olsa da Sofuoğlu’na nazaran göçü bir tehdit olarak görmeyen, Alman vatandaşlığına geçişi kolaylaştıran ve Türkiye kökenlilerin yıllardır talep ettiği ikili vatandaşlığın önünü açan SPD, göçmenlerin kazanımlarında geri adım atılmaması için direnebilir.

Sofuoğlu, partinin en azından bunu vadettiğini söylüyor:

“Bu ortada meclise girmeyi başaran 19 Türkiye kökenli milletvekilinin de bu istikamette tesirinin olmasını bekliyoruz.”

2003 yılında kurulan Alman-Türk Ekonomi Birliği (DTW) Berlin Temsilcisi Suat Bakır da çok sağcı AfD’nin oylarını ikiye katlaması nedeniyle huzursuz. “Korkulan oldu, seçimlerde çok sağcı AfD kazandı. Barajı aşamasa da sol popülist BSW (Sahra Wagenknecht İttifakı) kazandı, koyu kırmızı Sol Parti kazandı, öbürleri kaybetti” diyerek merkez partilerin kaybına dikkat çekiyor ve ekliyor:

“Peki demokrasi kaybetti mi? Hayır, demokrasi kaybetmedi lakin derin yara aldı. 23 Şubat benim hayatımın en kara günü ve Almanya’nın son 80 yılının en kara günü oldu. Göz nazaran göre, adım adım kapasitesiz takımıyla AfD her beş seçmenden birinin oyunu almayı başardı.”

Bakır’a nazaran seçmenler, ekonomik istikrarsızlık, yanlış güç siyasetleri, endüstrideki belirsizlikler, toplumsal problemler ve göç konusunu göz önünde bulundurarak tercihini yaptı ve kurulacak yeni hükümet halktan bunlara verilen bildirileri gerçek okumalı, ona nazaran hareket etmeli.

“Ben şimdiye kadar daima iyimserdim, lakin artık karamsarım” diyen Bakır, kurulacak koalisyonun halkın tasalarını gidermeye yönelik vaatlerini yerine getiremeyeceğini, vaatlerinden geri adım atmak zorunda kalacağını, bu durumda da parti içinden ve muhalefetten baskının artacağını düşünüyor. “Ekonomide gerçek adımlar atılsa bile seçim kampanyasında tez edildiği üzere iki üç yılda düzelme sıkıntı. Yapısal durağanlık var. ABD’den Trump baskısı var. Almanya’da yüzlerce milyar euroluk yatırım açığı var” diye ekliyor.

Bakır’a nazaran yeni hükümet derhal sanayi siyasetini ele almalı, yüksek güç maliyetlerini düşürmeli, yatırımları engelleyen çok bürokrasiyi aşma ve işletmeleri yeni yatırıma teşvik etme tarafında siyasetler geliştirmeli. Bunları yapabilmek için ise “sıfır borç” prensibi gevşetilmeli, lakin bu noktada anayasal değişiklik gerekiyor. Aritmetiği değişen mecliste ise üçte iki çoğunluğu bulmak artık güç.

“Almanya’da minimum 400 milyar euroluk yatırım açığı var. Bu açığı kapatmak ve konjontürü ateşlemek için devletin borçlanması lazım. Almanya’nın kamusal borcu memleketler arası sıralamada çok düşük ama Hristiyan Birlik partileri ile Hür Demokratlar (FDP) ‘sıfır borç’ prensibinden vazgeçmeye yanaşmadı. Böylelikle Almanya’da yatırımlar frenlendi ve büyüme durdu. Seçimlerden sonra parlamentoda bunu değiştirmek daha da zorlaştı. O nedenle kötümserim” diyor ve önümüzdeki 10 yılda da istikrarlı bir gidişat beklemediğini belirtiyor.

Almanya’nın geleceği önümüzdeki dört yıla bağlı

Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanlarından Dr. Yaşar Aydın da Suat Bakır’ın tasalarını paylaşıyor. Aydın’a nazaran global krizlerin damgasını vurduğu bir periyotta Almanya’nın geleceği, yeni hükümetin iş başında olacağı önümüzdeki dört yıla bağlı.

Kurulması olası Hristiyan Birlik-SPD koalisyonun başarılı bir idare sergilemesi ve Almanya’nın gereksinim duyduğu ıslahatları gerçekleştirmesi gerektiğini kaydeden Aydın’agöre, işsizliğin düşmesi, iktisadın canlandırılması, yatırımların yapılması kaide. Dijitalleşme ve iklim müdafaa üzere büyük meselelerin yanı sıra göç de hükümetin karşı karşıya olduğu büyük zorluklar ortasında.

Aydın’a nazaran yeni hükümet önümüzdeki dört yılı yeterli değerlendiremezse ve beklentileri karşılayamazsa dört yıl sonra yapılacak 2029 genel seçimlerinde AfD argüman ettiği üzere daha güçlü bir biçimde Federal Meclis’e girebilir, hatta meclis çoğunluğunu bile elde edebilir. Aydın, “Ben bu türlü bir tehlikenin olduğunu görüyorum” diye telaşlı konuşuyor.

Seçim sürecinde Türkiye kökenliler ortasında birtakım kümelerin AfD’yi desteklediğini ve AfD’nin de onlara hitap eden kampanyalar yürüttüğünü gözlemlediklerini de belirten Aydın’a nazaran bunun nedenleri farklı. Lakin genellemelerle açıklanması güç, çünkü Türkiye kökenliler homojen bir küme değil. İslam tersi telaffuzlarıyla laik kesitlerden dayanak alabildiği üzere AKP ve Cumhurbaşkanı Recey Tayyip Erdoğan ile yeterli anlaşacağı tarafındaki vaatleriyle AKPli ve milliyetçi kesitleri de çekebildiğini belirtiyor. Ayrıyeten Türkiye kökenlilerin toplumsal medyada etkin olması ve AfD’nin de toplumsal medya propagandasına yük vermesi nedeniyle de AfD’ye ilgisi var üzere bir izlenim doğabildiğine işaret ediyor ve ekliyor:

“Ancak elimizde Türklerin, Türkiyelilerin yüzde kaçının AfD’ye oy verdiğine dair datalar yok. Bu mevzuda yalnızca kestirimler yürütebiliyoruz.”

Yaşar’a nazaran AfD, Türkiye kökenlilerle ortak yanı çokmuş üzere yansıtsa da önümüzdeki devirde bir kentte yaşanacak birinci cami inşaatı, Ramazan ışıklandırması yahut ezan okunması tartışması onların gerçek yüzünü ortaya koyacak.

Çözülmeyen vize sorunu

TGD Eş Başkanı Sofuoğlu, kurulması muhtemel gözüken Hristiyan Birlik-SPD koalisyonu periyodunda Türkiye siyaseti konusunda büyük değişiklik öngörmüyor. Bilhassa aile birleşimi, okumaya, çalışmaya ve ziyarete gelmek isteyenlerin vize sıkıntılarının çözülmesi üzere milyonları ilgilendiren hususlarda olumlu gelişmeler beklemediklerini belirtiyor.

“Değişiklik beklemiyoruz, zira başbakan olacak Merz’in Türkiye siyasetiyle Scholz’dan evvelki Merkel’in Türkiye siyaseti birbirine çok benziyor” diyor. “Almanya’daki Türkleri ve ailelerini ilgilendiren vize sorunu, aile birleşimi üzere pek çok husus sürüncemede kalmaya devam edecek ve sivil toplum kuruluşlarından gerekli yansılar gelmediği sürece bir değişiklik olmayacak” formunda kaygıları olduğunu vurguluyor.

DTW’den Bakır’a nazaran de Scholz hükümeti periyodundaki üç yıl zarfında Almanya’nın Türkiye siyaseti büyük ölçüde durağandı ve Türkiye ile ekonomik ve ticari alakalar ileriye taşınamadı. Mevcut jeopolitik değişimlere bakıldığında Almanya ve Avrupa’nın Türkiye’nin stratejik kıymetini kavrayamadığını düşünen Bakır, “Son devirde hafif yakınlaşmalar oldu, ancak bunlar stratejik bir taraf değişimine işaret değil maalesef” tespitini lisana getiriyor.

Özellikle ABD’de Donald Trump’ın idaresi devralmasıyla başlayan ve devam etmesi beklenen gelişmeler de göz önünde bulundurulduğunda Avrupa’nın güvenlik mimarisini yine gözden geçirmesi gerektiğini savunan Bakır, “Bu bağlamda Türkiye, stratejik pozisyonu, askeri kapasitesi ve gelişen savunma sanayii ile dış siyasette merkezî bir rol oynamalı. Almanya, Türkiye’nin Avrupa’ya daha fazla yakınlaştırılması için inisiyatif almalı” diyor ve uyarıyor:

“Türkiye’nin Avrupa ekonomileri için değerli bir üretim ve tedarik üssü olarak kıymetlendirilmesi yararlı olacaktır. Ne yazık ki Almanya ve bilhassa Fransa’daki dar görüşlü siyasetçiler, bunu çok geç fark edecek. Onlar iç siyasi tartışmalarla vakit kaybederken Çin global pazarda herkesi geride bırakacak ve Avrupa bu gerçeği görmezden gelmeye devam ederse büyük bedeller ödeyecektir.”

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?

AfD’nin yükselişine Türkiye kökenliler nasıl bakıyor?

Benzer İçerikler