ABD’deki seçim Washington-Ankara ilişkisini nasıl etkiler?
ABD’de bıçak sırtı görünen başkanlık seçimi sonucunun, kim kazanırsa kazansın Ankara-Washington bağlarına tesirinin sonlu olması bekleniyor.
İki NATO üyesi, Türkiye ve ABD, diyalog kanallarını daima açık tutsa da artık birçok bahiste birebir fikirde olmadıklarını kabul ediyor.
Washington Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Soner Çağaptay AFP’ye verdiği mülakatta, “Bugün iki taraf kimi bahislerde uzlaşmakta, kimilerinde uzlaşamamakta ve yeni iş birliği yerleri aramakta anlaşmış görünüyor” diyor.
Rusya’dan hava savunma füzesi satın aldığı gerekçesiyle Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programından dışlanması ve ABD’nin Suriye’de IŞİD’le uğraşta kendine ortak olarak Kürt militanları (SDG) seçmesi ikili ilgilerde en önemli değerli sorun alanları. Türkiye SDG isimli ABD dayanaklı örgütü PKK’nın uzantısı olarak görüyor. PKK, ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor.
Ankara’nın bilhassa Rusya ve Çin konusunda Batı’dan başka izlediği ikili dış siyaset da Washington’da rahatsızlık yaratıyor. Ukrayna savaşında Kiev’e açık takviye veren Türkiye, öte yandan Moskova ile yakın ilgilerini sürdürüyor.
“Sorunlar çözülemeyecek kadar karmaşık”
Düşünce kuruluşu Brookings’den yorumcu Rich Outzen, Washington-Ankara bağlantılarının her vakit kuvvetli olduğunu fakat gelinen noktada sıkıntıların artık çözülemeyecek kadar karmaşık göründüğünü şu sözlerle tabir ediyor:
“Washington etraflarında ABD-Türkiye sıkıntılarının çözülmeye değmeyeceği fikri alan kazanıyor. Bunu savunanlar, Washington’un Türkiye’nin taleplerine yanıt vermekten çıkarının çok az olduğunu düşünüyor.”
Seçimlerin akabinde Ocak 2025’te Beyaz Saray’ı halefine bırakmaya hazırlanan Joe Biden’ın geçen dört yılda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşmekteki isteksizliği de ikili bağlantılardaki olumsuz atmosfere katkı yaptı.
Erdoğan ve Biden 2022’de G20 tepesi için geldikleri Endonezya’da baş başa görüşmüştüFotoğraf: Achmad Ibrahim/AP Photo/picture alliance
Biden başkanlığı sırasında Türkiye’yi ziyaret etmedi yahut diğer programlar için ABD’de bulunan Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamadı. Demokrat önder seçilmeden evvel 2020 yılında New York Times gazetesinde verdiği bir mülakatta Erdoğan için “otokrat” demişti.
Ankara’nın İsveç’in NATO’ya iştirakine yeşil ışık yakmasıyla münasebetler biraz yumuşadı, geçen Ocak ayında Washington Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışını onayladı.
Ankara kimi ister: Trump mı, Harris mi?
Ancak İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaş Ankara-Washington ortasında müspet gündem uğraşlarını baltaladı. Şu ana Türk yetkililer seçimleri kimin kazanmasını tercih ettiklerine dair yorum yapmaktan kaçınıyor. Kimileri Trump’ın Erdoğan ile daha yeterli anlaştığı, bu nedenle Cumhuriyetçilerin kazanmasının Türkiye’nin lehine olabileceği görüşünde. Trump periyodunda Erdoğan iki defa Beyaz Saray’a gitmişti.
Ancak aksi görüştekiler de var. Dış siyaset analisti Serkan Demirtaş, “Kamala Harris idaresinden yana olanlar evvelki Trump devrinin ikili ilgilerde hiçbir âlâ anı bırakmadığına dikkat çekiyor. Trump’ın Türk iktisadını gaye alan hücumları Ankara’yı çok güç durumda bıraktı” diyor.
Türkiye’de Amerikalı din adamı Andrew Brunson’ın tutuklanmasının akabinde Trump direkt Türk iktisadını maksat alan adımlar atmış, bu Türk lirasında sert bir düşüşü tetiklemişti.
AFP / MUK,ET
