İsrail güvenlik kabinesi ateşkes onayı için toplanıyor

Gazze’de 15 aydır devam eden savaşı bitirmesi ümit edilen ateşkes mutabakatı şimdi İsrail tarafından resmen onaylanmadı. Muahedenin planlandığı üzere 19 Ocak’ta yürürlüğe girebilmesi için İsrail kabinesi tarafından da kabul edilmesi gerekiyor.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun ofisinden dün yapılan açıklamada, “son dakika ödünleri koparmak” için mutabakatın kimi kısımlarından caydığı öne sürülen Hamas bu yeni taleplerinden vazgeçmediği sürece kabinenin toplanmayacağı belirtilmişti. Başbakanlık ofisi bu taleplerin ne olduğunu belirtmedi fakat birebir makamdan daha erken saatlerde yapılan açıklamada, cinayetten karar giymiş mahkûmlardan hangilerinin hür bırakılacağı konusunda İsrail’e veto hakkı tanınması konusunda uzlaşılmış olmasına karşın Hamas’ın bu mevzuda geri adım attığı argüman edilmişti.

Netanyahu’nun ofisinden yapılan son açıklamada ise güvenlik kabinesinin ateşkes mutabakatını onaylamak için bugün bir ortaya geleceği duyuruldu.

Kabinenin tamamının daha sonra toplanacağı belirtilen açıklamada, müzakere takımının Netanyahu’ya muahede sağlandığı bilgisini ulaştırdığı söz edildi.

Hamas’la yapılacak mümkün muahedeler konusunda bakanlar ortasında uzun müddettir görüş ayrılıkları olduğu bilinen İsrail kabinesinin tamamının bugün mü yoksa yarın mı toplanacağı bilinmiyor. Muhtemel bir gecikmenin ise daha evvel Pazar günü yürürlüğe girmesi konusunda anlaşılan ateşkesin başlangıç tarihini ileri atmasından tasa ediliyor. Birtakım siyasi analistler, İsrail’in muahedeyi Cumartesi’ye kadar resmen onaylamaması hâlinde ateşkesin Pazar gününden geç başlayabileceği yorumlarında bulunuyor.

Netanyahu hükümetinde savaşın hedefinin Hamas’ı ortadan kaldırmak olduğunu ve bu şimdi bu amaca ulaşılamadığı için ateşkes muahedesine karşı çıkan isimlerin olduğu biliniyor. Buna rağmen bakanların birçoklarının muahedeyi desteklediği ve bu nedenle kelam konusu mutabakatın kabine onayını alması bekleniyor.

Gazze’deki İsrailli rehinelerin ailelerini temsil eden bir küme da Netanyahu’yu bir an evvel bu muahedeyi onaylatmaya çağırdı. Kümenin yayımladığı açıklamada, “98 rehine için her gece vahim bir kâbus. Dönüşlerini bir gece daha ertelemeyin” denildi.

Hamas’ın İsrail’e 7 Ekim 2023’te düzenlediği baskında bin 200 asker ve sivil öldürülürken 250 kişi de rehin alınmıştı. İsrail’in bu olayın akabinde Gazze’ye düzenlediği hücumlarda ise Filistinli yetkililerin verdiği bilgilere nazaran şu ana dek 46 binden fazla insan hayatını kaybetti.

Anlaşmanın içeriği

İsrail ile Hamas ortasında evvelki gün varılan lakin “son dakika krizi” yaşandığı açıklanan mutabakatın ayrıntılarını arabulucu ülke Katar duyurmuştu. Katar Başbakanı Pir Muhammed bin Abdurrahman el Sani, muahedenin 42 günlük birinci basamağında 33 İsrailli rehinenin özgür bırakılacağını açıkladı. El Sani, bu 33 kişinin sivil bayanlar, çocuklar, yaşlılar ve bayan askerlerin yanı sıra hasta ve yaralılardan oluştuğunu söyledi.

Katar, İsrail’in hür bırakacağı Filistinli mahkûm sayısı konusunda bilgi vermedi. Fakat İsrail hükümet sözcüsü David Mencer evvelki gün yaptığı açıklamada 33 rehineye karşılık “ağır bir bedel ödemeye hazırlandıklarını” belirtirken “yüzlerce kişiyi” salıvermek zorunda kalabilecekleri iletisini vermişti. İsminin açıklanmaması kaydıyla AFP’ye konuşan bir İsrailli yetkili, kesin sayı 33 rehineden kaçının hayatta olduğuna bağlı olmakla birlikte “birkaç yüz teröristin” hür bırakılacağını belirtti. Hamas’a yakın iki kaynak ise ajansa İsrail’in yaklaşık bin Filistinli mahkûmu bırakacağını söyledi.

İkinci ve üçüncü basamakta salıverilecek Filistinli mahkûm sayısına ise birinci 42 gün içinde karar verilecek.

Serbest bırakılacağı açıklanan 33 İsrailli, 7 Ekim 2023’teki Hamas baskınında kaçırıldıktan sonra Gazze’ye götürülen 98 kişi ortasında bulunuyor. İsrail ordusu daha evvel bu rehinelerden 34’ünün öldüğünü duyurmuştu. Times of Israel haber sitesi, İsrailli yetkililerin yalnızca 33 rehinenin hayatta olduğunu düşündüğünü bildirdi.

İsrail askerleri kademeli olarak çekilecek

Katar Başbakanı El Sani, birinci etapta ayrıyeten, rehine-mahkûm takasının ve yerlerinden edilen insanların konutlarına dönebilmesinin mümkün kılınması için İsrail askerlerinin Gazze’deki kalabalık bölgelerden çekileceğini duyurdu.

İlk basamağın 16’ncı gününde, muahedenin ikinci kademesine ait müzakerelere başlanacak. Bu basamağın, Gazze’de kalan başka İsrailli rehinelerin de hür bırakılmasını, kalıcı bir ateşkesi ve İsrail askerlerinin Gazze’den büsbütün çekilmesini içermesi bekleniyor.

Anlaşmayı Beyaz Saray’da yaptığı açıklamayla duyuran ABD Başkanı Joe Biden da şimdi son biçimi verilmemiş olan ikinci kademenin “savaşı kalıcı olarak bitireceğini” argüman etti.

Üçüncü evrede ise tüm ölenlerin cansız vücutlarının iade edilmesi ve Gazze’nin Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler (BM) nezaretinde yine inşasına başlanmasının planlandığı belirtiliyor.

Ateşkesin uygulanıp uygulanmadığı Katar, ABD ve Mısır tarafından izlenecek.

DW,Reuters/CÖ,EC

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?