İsrail-İran ihtilafı: Merz hükümetinin ihtiyatlı stratejisi

Ortadoğu’da İsrail’in İran’a saldırmasıyla tırmanan gerginlik, Almanya’yı sancılı bir dış siyaset sınavıyla karşı karşıya getirdi.

İsrail hükümetinin Gazze Şeridi’nde insani felakete yol açan akınları esasen Alman hükümetinin “Almanya devlet aklı” ile gerekçelendirerek savunduğu İsrail’e takviyesinin Alman kamuoyunda eleştirilmesine yol açmıştı.

İsrail’in İran’a saldırmasıyla birlikte tartışma yeni bir boyut kazandı.

İsrail’e karşı tarihi sorumluluğuna bağlılığını koruyarak İsrail’in var olma hakkını savunan, siyasi ve askeri dayanak taahhüdünden geri adım atmayan Merz hükümeti, artık “İsrail’in İran’a saldırısının milletlerarası hukuka uygun olup olmadığı sorularıyla” karşı karşıya kalıyor.

Merz tavrını netleştirdi

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, G7 Doruğu için Kanada’ya gitmeden evvel yaptığı açıklamayla hükümetinin tavrını netleştirdi.

“İran ne nükleer silah geliştirmeli ne de nükleer silaha sahip olmalı” diyen Merz, nükleer silahlara sahip bir İranı’ın hem İsrail, hem Ortadoğu hem de milletlerarası toplum için bir tehdit oluşturacağını kaydetti.

Merz, “İsrail’in varlığını ve vatandaşlarının güvenliğini savunma hakkına sahip olduğunu” da kelamlarına ekledi.

Almanya İran’ı tartışmalı nükleer programı konusunda Birleşmiş Millerler (BM) ile iş birliği yapmaması, bu mevzuda kuşkuları giderecek adımları atmaması nedeniyle eleştiriyor. Berlin ayrıyeten İran’ın uzun menzilli balistik füzelerinin ve silah programlarının da yalnızca İsrail ve bölge ülkeleri için değil, birebir vakitte Avrupa için de tehdit oluşturduğunu söylüyor.

Hem Merz hem Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, son günlerde gerçekleştirdikleri telefon diplomasisi ve diplomatik teşebbüslerle İran ve İsrail ortasında tansiyonun düşürülmesi için çabalıyor.

Almanya, İngiltere ve Fransa ile birlikte hareket ediyor, üç ülke birebir vakitte Trump idaresi ile de bu husustaki yakın diyaloğunu sürdürüyor.

Ortadoğu ülkelerini ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, ihtilafın diplomatik yollardan çözümlenmesini istediklerini söyledi.

Wadephul’dan Tahran’a çağrı

Alman basınına konuşan Wadephul, İran’ın İsrail’e karşı ataklarında kullandığı balistik füzelerin çok uzun menzile sahip olduğuna ve nükleer silahlarla da donatılabileceğine dikkat çekerek, bunun yalnızca İsrail ve bölgeyi değil tıpkı vakitte Avrupa’yı da huzursuz edebileceğini kaydetti.

“Umudum ve gayretlerim bunun uzun müddetli bir savaş olmaması yönünde” kelamlarını kaydeden Alman bakan, Ortadoğu’daki temasları hakkında şu bilgiyi paylaştı:

“Müzakere basamağına geçilebileceği istikametinde bir fırsat olduğu tespitini yaptım. Şimdi daha yüzde yüz o etaba gelemedik. Lakin bu ihtilafın sonsuza kadar sürdürülmesinin kimseye bir yararı olmadığı, birçok tehlikeyi beraberinde getirdiğine dair ortak bir anlayış oluştuğu için en azından biraz rahatlamış durumdayım.”

Wadephul, İsrail’in ABD’den İran’a karşı yürüttüğü askeri harekâta katılmasını talep ettiği tezi da soruldu. Bu kararın Netanyahu hükümetine değil yalnızca Trump idaresine ilişkin olduğunu söylerken, “ABD’nin tavrı, tüm açıklama ve aksiyonlarında çok net. ABD’nin buna katılmak istediğine dair rastgele bir belirti yok. Bu ortada öteki hiç kimsenin de yok” dedi.

Alman Dışişleri Bakanı Wadephul, İran’ın nükleer silah geliştirme maksatlarından vazgeçmeye hazır olması durumunda uzlaşma için bir talih olabileceğini söz ederek, “Tahran’a bunu açıkça gösterme davetinde bulunduklarını” kaydetti.

Alman hükümetine güç İsrail soruları

Alman hükümeti bir yandan İsrail’e karşı tarihi sorumluluğuna bağlılığını muhafazaya, başka yandan da memleketler arası hukuku gözetmeye çalışıyor ve İran-İsrail ihtilafının diplomatik yollarla tahlile kavuşturulması gerektiğini savunuyor.

Ancak İran’ı memleketler arası yükümlülüklerini yerine getirmemekle eleştiren Merz hükümetinin bu durumu pek çok soruyu da beraberinde getiriyor.

Bu sorular, Alman hükümetine bugünkü olağan basın toplantısında yöneltildi.

Bir gazeteci, İsrail İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemek için saldırdığını, ancak yalnızca nükleer tesislerini gaye almadığını anımsatarak, “İsrail’in akınlarını memleketler arası hukuk bakımından nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu yöneltti.

Alman Hükümet Sözcüsü Yardımcısı Sebastian Hille, bu soruyu yanıtlarken Merz’in “İsrail’in varlığını ve vatandaşlarının güvenliğini savunma hakkına sahip olduğu” istikametindeki açıklamasına atıf yaptı, “Kanımca bu, sizin tarafınızdan yöneltilen soruyu yanıtlıyor” dedi.

Bunun üzerine gazeteci “İyi tamam da, daha bu sabah İsrail İran istihbarat teşkilatını bombaladı. Bu değerlendirmenizi değiştirmiyor mu?” diye sordu. Sözcü yardımcısı, “Bu değerlendirmede bir değişikliğe yol açmıyor” cevabını vermekle yetindi.

Hükümete dikkat cazibeli bir soru daha yöneltildi. Bir gazeteci, nükleer tesislere atakları yasaklayan Cenevre Mukavelesi’nin ek protokolünün 56’ncı unsuruna atıf yaptı, “İran’ın memleketler arası hukuk kaynaklı yükümlülüklerine uymadığını söylüyorsunuz. İsrail İran’a saldırdı, üstelik kesin olarak yasak olan nükleer tesislere saldırdı. Alman hükümeti için memleketler arası hukuku ihlal eden İsrail olunca, bu bir sorun olmuyor mu?” diye sordu.

Alman Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christian Wagner, 56’ncı hususta nükleer tesislere hücumların mutlak olarak yasaklanmadığını söylemekle birlikte “Bu noktada, sizinle burada paylaşabileceğimiz bir bilgiye sahip olmadığımız için memleketler arası hukuk açısından mevzuyu kıymetlendirmemiz çok zor” karşılığı verdi.

Almanya İsrail jetlerine ikmal yaptı mı?

Bu arada Almanya Savunma Bakanlığı İran’a operasyon düzenleyen İsrail jetlerine Alman hava kuvvetleri tarafından yakıt ikmali yapılmadığını söyledi.

Savunma Bakanlığı Sözcüsü Kenneth Harms, Almanya’nın Ürdün’de operasyonel bir birliğinin misyon yaptını ve orada Alman hava kuvvetlerine ilişkin bir tanker uçağının bulunduğunu söyleyerek şunları kaydetti:

“Orada Alman Federal Meclisi tarafından bize verilen bir yetkide açıkça belirtilen bir misyonu yerine getiriyoruz. Artık çok fazla ayrıntıya girmek istemiyorum. Lakin İsrail İran’a askeri harekat başlattı diye orada yürüttüğümüz bu vazife şu anda sona ermiş değil. Yani hâlâ hava hareketliliği var. Fakat bugün açıkça şunu söyleyebilirim: İsrail savaş uçaklarına Alman Hava Kuvvetleri uçakları tarafından rastgele bir yakıt ikmali yapılmamıştır.”

Bunun üzerine gazeteci yalnızca İsrail savaş uçaklarının değil tıpkı vakitte Fransız, İngiliz ve Amerikan savaş uçaklarının da İran’ın insansız hava araçları ile füzelerini etkisiz hale getirmeye çalıştıkları tarafında haberler olduğunu anımsatarak, “Alman tanker uçağının o uçuşlar için de yakıt ikmali yapmadığını söyleyebilir misiniz? Nihayetinde meclisin yetkisi IŞİD ile uğraş ile sınırlı” sorusunu yöneltti.

Sözcü Harms şu dikkat cazibeli karşılığı verdi:

“Meclisin verdiği yetki, tanker uçaklarımızın orada savaş uçaklarıyla faaliyet gösteren müttefiklerimize havada yakıt ikmali yapmasına müsaade veriyor, hatta bu verilen vazifedir. Aslında bunu tertipli olarak yapıyoruz. Geçen hafta da Fransız Rafale savaş uçaklarına yakıt ikmali yaptığımızı söyleyebilirim. Elbette bu uçakların vazifesi de orada konuşlanmış olan müttefik kuvvetlerimizi korumaktır. Bu da yasal müdafaa bağlamındadır. Münasebetiyle varsayımsal bir durum ortaya çıkarsa, orada konuşlanmış olan savaş uçakları ya da pilotlar kendilerini savunmak için harekete geçmeleri gerektiği sonucuna varırlarsa, bunu yapabilirler. Bu büsbütün yasaldır.”

Hafta sonunda toplumsal medyada yapılan paylaşımlarda , Alman hava kuvvetlerinin, İran’ı vuran İsrail savaş uçaklarına yakıt ikmal dayanağı verdiği argüman edilmişti.

Uçuş takip sitelerinden imgeleri kullanıldığı paylaşımlarda Alman hava kuvvetlerine ilişkin A400M yakıt tankerinin, İran’a taarruzların sürdüğü saatlerde Ürdün üzerinde uçtuğu, kısa bir müddet ezkaza transponder sistemini açtığı, sonra takip sisteminde görülmemek için tekrar kapattığı öne sürülmüştü.

DW/ DA, JD

İsrail-İran ihtilafı: Merz hükümetinin ihtiyatlı stratejisi

Benzer İçerikler