Fransız milyarderler siyasete ve medyaya nasıl etki ediyor?
Fransız milyarder Pierre-Édouard Stérin’in muhafazakâr görüşleri destekleyen projelere yaklaşık 30 milyon euro aktarması, siyasette “milyarder etkisine” dair tartışmaları alevlendirdi. Stérin, bu yatırımları “Périclès” ismini verdiği teşebbüsü aracılığıyla yaptı. Lakin hakkında açılan parlamento soruşturmasına söz vermeye gitmiyor.
Stérin’in sahibi olduğu Smartbox şirketi, ikram aktiviteler alanında uzman. Şirketin müşterileri, sevdikleri için maddi bir ikram yerine, farklı aktivitelerden oluşan “deneyim paketleri” satın alıyor.
Milyarder girişimcinin şaibeli faaliyetlerini incelemek gayesiyle oluşturulan meclis soruşturma kurulu, bu projelerin Fransız siyasi finansman maddelerini ihlal edip etmediğini incelemeyi amaçlıyor.
Ancak Stérin, güvenlik gerekçesiyle sadece görüntü irtibatıyla söz vermek istediğini iletti. Komisyon Başkanı Thomas Cazenave bu durumu “oyalama taktiği” olarak yorumladı.
Fransız milyarder Pierre-Édouard Stérin’in meclis soruşturma kurulundaki sandalyesi boş kaldı.Fotoğraf: Raphael Lafargue/abaca/picture alliance
Périclès: Çok sağ için bir kuluçka merkezi
Stérin yerine geçen hafta tabir veren Périclès’in genel yöneticisi Arnaud Rérolle, Fransa’nın içinde bulunduğu ekonomik ve toplumsal durumu “kritik” olarak nitelendirdi. Rérolle, kelam konusu projelerinin “metapolitik teşebbüsleri destekleyen siyasi yelpazenin sağında yer alan bir kuluçka merkezi” olduğunu söyledi. Fakat Rérolle, dayanak verdikleri 600 teşebbüsün yalnızca yüzde 15’ini açıkladı ve rastgele bir siyasi adaya direkt maddi takviye vermediklerini savundu.
Périclès’in desteklediği projeler ortasında çok sağ çizgideki “L’Incorrect” dergisi ile “Sömürgecilikten Arındırma Gözlemevi” yer alıyor. Bu yapı “Woke” hareketini eleştiriyor. Woke (Uyanık), ABD’de ortaya çıkmış toplumsal adalet ve ırksal eşitliğe vurgu yapan hareketler için kullanılan bir şemsiye terim. Bu söz, Afro-Amerikan İngilizcesinde “uyanık kal” manasındaki “stay woke” tabirine atıfta bulunuyor.
300 belediye için 150 milyon euro!
Aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partisinden milletvekili Pierre-Yves Cadalen de Périclès’in asıl niyetini sorgulayarak “L’Humanité” gazetesinin sızdırdığı bir evraka dikkat çekti. Buna nazaran Périclès, çok sağcı Ulusal Birlik (RN) partisinin 2026 yerel seçimlerinde 300 belediyeyi kazanmasını sağlamayı hedefliyor.
Belgeye nazaran, 2027 seçimlerine kadar toplam 150 milyon euro harcayarak “İslamcılık, göç ve cinsiyet ideolojisi” ile çaba edilmesi planlanıyor. RN lideri Jordan Bardella ve Marine Le Pen’in bu projede “güvenilir kişiler” olarak yer aldığı belirtiliyor.
Bu planları son derece kaygı verici bulan Cadalen, “Milyarderlerin siyasete bu ölçüde müdahalesi, demokrasimiz için büyük bir tehlike oluşturuyor” dedi.
Aşırı sağcı başkan Le Pen (solda), iki yıl elektronik kelepçe ve beş yıl siyasetten men cezası aldı.Fotoğraf: Thomas Padilla/AP/picture alliance/dpa
Fransa’da 11 milyarderin ülke genelindeki günlük yazılı basının kuruluşlarının yüzde 80’ine sahip olduğu, televizyon ve radyo alanında ise toplam izleyici ve dinleyici oranlarının yarısından fazlasını denetim ettikleri belirtiliyor.
Bu isimlerin başında Vincent Bolloré geliyor. Sahibi olduğu medya kuruluşları ortasında haber kanalı CNews, radyo istasyonu Europe 1, haftalık JDD gazetesi ve CSA isimli kamuoyu araştırma şirketi yer alıyor. Cadalen, bu medya kümelerinin birlikte “aşırı sağ görüşleri yaygınlaştırma gücüne sahip” olduğunu savundu.
Strassburg Üniversitesi’nden siyasal iktisat profesörü Abel François’e nazaran, “eskiden milyarderler medya yatırımlarıyla ihalelerde avantaj sağlamak isterdi. Artık ise ideolojik tesir peşindeler.”
Oto sansür ve tehdit
DW’ye konuşan gazeteci Amaury de Rochegonde’a nazaran, bu medya monopolleşmesi gazeteciler üzerinde de baskı oluşturuyor:
“Bir gün bu milyarderlerin sahibi olduğu medya kuruluşlarında çalışmak zorunda kalabileceklerini düşünen birçok gazeteci, oto sansür uyguluyor.”
Medya tarihçisi Alexis Lévrier ise Bolloré’nin televizyon kanalı CNews’in lisansının iptal edilmesi gerektiğini söylediği bir röportaj sonrası binlerce tehdit iletisi aldığını açıkladı. Kimileri vefat tehdidi içeriyor, hatta bir silah tüccarından bile bildiri gelmiş.
Vivendi medya tröstünün işvereni Vincent Bolloré, meclis soruşturma komitelerinin müdavimiFotoğraf: Thibault Camus/AP Photo/picture allianceASSOCIATED PRESS
Yeni yasa mı, şeffaflık mı?
Tarihçi Hervé Joly’ye nazaran Stérin ve Bolloré istisna teşkil ediyor:
“Genellikle iş dünyası klâsik partilere dayanak verir. Bugün birçok teşebbüsçü ilerici bedellere sahip, eşitlik ve iklim değişikliğiyle çabayı destekliyor.”
Ancak LFI’li Cadalen’e nazaran durum acil:
“ABD’deki üzere bir medya nizamına yanlışsız gidiyoruz. Orada Fox News, Trump’ın hukuksuzluklarını yasallaştırıyor. Bizde de benzeri bir tehlike var.”
Ensemble! partisi milletvekili Eléonore Caroit ise yeni kanunların değil, şeffaflığın tahlil olduğuna inanıyor:
“Périclès üzere projeleri deşifre ederek etkisiz hale getirebiliriz. Esasen Stérin’in söz vermemesi de bunu göstermek istemediğindendir.”
Stérin’in tabir vermekten kaçınması nedeniyle iki yıl mahpus ve 7 bin 500 euro para cezası alması gündemde.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?
