Almanya’da yasaklanan “Reichsbürger” hareketi nedir?
12 Mayıs 2025 tarihinde alınan yasaklama kararı, Almanya’da niceliği ve tesiri giderek artan bu radikal eğilimlere karşı alınmış en sert tedbirlerden biri.
Kendilerini “Reichsbürger” (İmparatorluk Vatandaşları) olarak tanımlayan bu topluluk, Almanya Federal Cumhuriyeti’nin yasal bir devlet değil, İkinci Dünya Savaşı sonrası müttefik güçlerce kurulan bir şirket olduğuna inanıyor. Bu nedenle Almanya anayasasını ve hukuk sistemini tanımayarak kendi “yasalarını” oluşturuyor. Hatta bazıları daha da ileri giderek kelamda “bağımsız devletler” kurup kendilerini de “kral” ilan ediyor.
Bunlardan biri olan Peter Fitzek, 2012’de “Königreich Deutschland” (Almanya Krallığı) isimli kelamda yapılanmasını kurduğunu duyurdu ve kendisini kral ilan etti. Yasaklama kararına kadar, yaklaşık 6 bin destekçisi olduğu öne sürülen bu yapı, Almanya’daki en büyük ve en faal “Reichsbürger” oluşumu olarak değerlendiriliyordu.
2012’de “Almanya Krallığı”nı (KRD) ilan eden ve eski bir karate öğretmeni olan Peter FitzekFotoğraf: picture alliance/dpa/H. Schmidt
Radikal eğilimler ve çok sağ bağlantısı
Almanya’nın iç istihbarat kurumu Anayasayı Müdafaa Teşkilatı’na nazaran, 2023 prestijiyle ülkede yaklaşık 25 bin kişi bu hareketin modülü. Her on bireyden biri şiddete meyilli. “Reichsbürger” kümeleri, kendi evraklarını basıyor, mahkeme kararlarını tanımıyor, vergi ödemeyi reddediyor. Kimileri kendi bölgelerini “bağımsız toprak” ilan ediyor.
Hareket, çok sağ ile ideolojik bağlartaşıyor. Lakin kendine mahsus telaffuzlarıyla dikkat çekiyor: Alman İmparatorluğu’nun (Deutsches Reich) hâlâ ayakta olduğunu, Federal Cumhuriyet’in yalnızca bir şirket olduğunu ve Almanya’nın hâlâ müttefik işgali altında bulunduğunu savunuyorlar.
Bu radikal yapılanmanın kökenleri 1980’li yıllara kadar uzanıyor. Bugün “Königreich Deutschland” dışında “Bismarcks Erben” (Bismarck’ın Varisleri), “Verfassunggebende Versammlung” (Kurucu Meclis) ve “Staatenbund Deutsches Reich” (Alman İmparatorluğu Konfederasyonu) üzere “radikal çok sağcı” profilli yaklaşık 30 faal küme bulunuyor.
Ciddiye alınmayan bir tehditten terör örgütüne
“Reichsbürger”ler uzun yıllar marjinal, zararsız bireyler olarak görüldü. Fakat 2016’da bir “Reichsbürger” mensubunun, silahlarına el koymak isteyen bir polisi öldürmesiyle tablo değişti. O tarihten itibaren Anayasayı Müdafaa Teşkilatı, bu kümesi izlemeye aldı. Sonraki yıllarda devlet görevlilerine yönelik çok sayıda taarruz olayı gerçekleşti.
En dikkat cazip olay ise 7 Aralık 2022’de yaşandı. Heinrich XIII. Prens Reuß liderliğindeki bir yapılanmanın, Alman hükümetini devirmek için darbe planladığı tez edildi. Polisin operasyonlarında 380 ateşli silah ele geçirilirken, ortalarında eski AfD milletvekili ve yargıç Birgit Malsack-Winkemann’ın da bulunduğu 25 kişi tutuklandı.
“Reichsbürger” hareketinin bir üyesi olarak tanınan, Alman aristokrat Heinrich Reuss bu davanın baş sanığıFotoğraf: Boris Roessler/dpa Pool/picture alliance
Şüpheliler, “meşru hükümeti devirmek, bir geçiş hükümeti kurmak ve bu yapıyı İkinci Dünya Savaşı’nın galip devletleriyle müzakere etmekle” suçlanıyor. 2024 Nisan ayında Frankfurt, Münih ve Stuttgart’ta açılan davalar hâlâ sürüyor.
Pandemide büyüyen radikalleşme
Birçok “Reichsbürger”, Covid-19 pandemisi sırasında daha da radikalleşti. Karantina ve kısıtlama tersi ve çok sağcı “Querdenker” (genelden farklı, karşıt düşünen) hareketiyle yakınlaşarak kamuoyunda daha görünür hale geldi. Bu devirde devlete karşı inanç azalırken alternatif hareketlere yönelim arttı.
Bu şahıslar, devleti tanımasalar da kamu kurumlarını çeşitli dilekçe ve şikâyetlerle sık sık meşgul ediyor. Mahkemelere ve devlet dairelerine çok sayıda müracaat yapmaları, bürokrasi üzerinde önemli yük oluşturuyor. Ayrıyeten birtakım lokal yöneticiler, kelamlı ve fizikî akına uğradıklarını bildiriyor.
Teoriler ve gerçekler
“Reichsbürger”lerin temel argümanı, Almanya’nın gerçek bir barış muahedesi imzalamadığı ve münasebetiyle hâlâ işgal altında olduğu istikametinde. Fakat bu görüş, 1990’da imzalanan ve Almanya’nın tam egemenliğini sağlayan İki Artı Dört Mutabakatı’yla geçerliliğini yitirdi. Müttefik güçler, Almanya üzerindeki tüm haklarından vazgeçti.
“Reichsbürger”ler ayrıyeten, 1973 tarihli bir Anayasa Mahkemesi kararına atıfla Alman İmparatorluğu’nun hukuken sona ermediğini savunuyor. Lakin kararın devamında Federal Cumhuriyet’in bu yapının devamı olduğu açıkça belirtiliyor.
Bunun dışında sıkça lisana getirilen bir argüman, Almanya’nın bir “anonim şirket olduğu” ve vatandaşların bu şirketin çalışanı olduğu. Sahiden de var olan “Bundesrepublik Deutschland – Finanzagentur GmbH” (Federal Almanya Cumhuriyeti Finans Ajansı Ltd. Şti.) ise sadece kamu borcunu yöneten bir devlet kurumu. Devletin bir “şirket” olmasıyla bir ilgisi bulunmuyor.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?
