Alman hükümeti Türkiye’ye Eurofighter satışını veto etti
Handelsblatt gazetesi Almanya’da vazifesini yeni hükümete devretmeye hazırlanan Sosyal Demokrat Parti (SPD)-Yeşiller koalisyonunun Türkiye’ye Eurofighter Typoon tipi savaş uçaklarının satışını engellediğini yazdı. Gazete haberini, hükümet üyeleri ortasında yapılan kapalı görüşmeleri bilen çok sayıda kaynağa dayandırdı.
Handelsblatt’ın Alman hükümet etraflarından edindiği bilgilere nazaran, CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması Türkiye’ye Eurofighter satışına onayverilmemesi kararına münasebet olarak gösterildi.
Haberde, İmamoğlu’nun tutuklanması nedeniyle hükümetin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı sert bir formda eleştirdiği, bunu “Türk demokrasisine saldırı” olarak nitelendirdiği kaydedildi. Bu nedenle de hükümetin silah ticaretini durdurmayı gerçek bulduğu tabir edildi.
Görevini Mayıs ayında Friedrich Merz’e devretmeye hazırlanan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 19 Ekim 2024 tarihinde gerçekleştirdiği İstanbul ziyaretinde Eurofighter satış sürecinin başlatılması için birinci onayı verdiklerini resmen açıklamıştı. Scholz, İngiltere’nin öncülüğünde yürütülen sürecin başında olunduğunu, müzakerelerle sürecin ileriye taşınacağını söylemişti. Scholz, “Türkiye bir NATO üyesi ve bu nedenle de somut teslimatlarla sonuçlanan kararlar alıyoruz” tabirlerini kullanmıştı.
Scholz efor göstermişti
Handelsblatt’ın edindiği bilgilere nazaran, SPD’li Başbakan Scholz, Türkiye’ye Eurofighter satışı için koalisyon içindeki telaşları gidermek üzere şahsen gayret göstermişti. Scholz’un Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde değerli ilerlemeler kaydedilmiş ve satış için gereken onay sürecinin “yolunda” olduğu belirtilmişti. Hatta satışa dair çekinceleri olan Yeşiller partisinin yönetimindeki Dışişleri Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı da onay vermişti. Fakat Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ekrem İmamoğlu’na yönelik tavrının bütün bu uğraşları boşa çıkardığı aktarıldı.
Türkiye’ye Eurofighter ihracatının Hristiyan Birlik (CDU/CSU) ile SPD tarafından kurulacak yeni koalisyon hükümetini de zorlayacağı varsayım ediliyor. Silah ihracatında yaşanan iç tartışmaları daha kolay bir biçimde aşmayı öngören CDU/CSU ile SPD, koalisyon kontratında “İhracat denetim müsaadeleri daha süratli ve koordineli bir formda incelenmeli” sözüne yer verdi. Hedefin da “Avrupa ihracat kuralları ile uyum” olduğu kaydedildi.
Bu sözler bilhassa Eurofighter satışı açısından değer taşıyor. Eurofighter savaş uçakları, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere’nin oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından üretiliyor. Berlin’in silah satışındaki kısıtlayıcı yaklaşımı nedeniyle konsorsiyum içinde de uyuşmazlık yaşanıyor.
Yeni hükümet ne yapacak?
Handelsblatt’ın aktardığına nazaran, Hristiyan Birlik partileri, SPD’ye kıyasla Türkiye’ye Eurofighter satışına onay vermeye daha istekli bir çeşidim sergileyebilir. Hristiyan Birlik meclis kümesi, Eurofighter konsorsiyumundaki ülkelerin çıkarlarının da gözetilmesi gerektiği görüşünde. SPD ise müstakbel Başbakan Friedrich Merz’in Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşerek, Ekrem İmamoğlu’nun özgür bırakılması karşılığında Eurofighter’ı bir koz olarak kullanmasını istiyor.
40 Eurofighter Typoon tipi savaş uçağı satın almayı hedefleyen Türkiye ise satışa onay veren İngiltere ile görüşmeleri sürdürüyor. Milli Savunma Bakanlığı, Mart ayında yaptığı açıklamada İngiltere’nin satış için teklifini sunduğu belirtilmişti.
DW/JD, EC
