İstanbul görüşmesi sonrası Rusya ABD’ye büyükelçi atadı

ABD ve Rusya, Donald Trump’ın vazifeye gelmesinin akabinde süratli bir temas sürecine girerken Moskova alakaları olağanlaştırma maksadıyla birinci somut adımı attı, geçen yıldan beri boş bulunan ABD Büyükelçiliği vazifesine meslek diplomatı Aleksandr Darchiyev atandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir evvelki Washington diplomatı Anatoly Antonov’u geçen Ekim ayında Moskova’ya geri çağırmış, yerine yeni bir isim atamamıştı.

Rusya Dışişleri Bakanlığından yeni görevlendirmeye ait bilgilendirmede, “Amerikalılar (Darchiyev’in atamasıyla ilgili) resmi mutabakat metnini teslim etti” sözleri kullanıldı. Yeni Büyükelçi’nin kısa mühlet içinde Rusya’dan ayrılarak ABD’ye gitmesinin beklendiği de kaydedildi.

Darchiyev 1992’den beri çeşitli diplomatik misyonlarda bulundu, son olarak Dışişleri Bakanlığı bünyesinde Kuzey Amerika ünitesinin yöneticiliğini yapıyordu.

Atama haberi iki ülke temsilcilerinin Perşembe günü İstanbul’da gerçekleştirdikleri görüşmeyi izliyor. Darchiyev İstanbul’daki toplantıda Rus heyetine başkanlık eden isimdi.

İstanbul’daki toplantı altı saat sürdü

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, İstanbul’daki görüşmenin Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki telefon görüşmesinde üzerinde mutabık kalınan yaklaşımın ve Suudi Arabistan’da üst seviye Rus ve ABD’li diplomatlar ile yetkililer ortasındaki temasların bir sonucu olarak gerçekleştiğini söyledi.

İstanbul’daki ABD Başkonsolosluğu’nun muhafazalı rezidansında gerçekleştirilen görüşme altı saat sürdü, toplantı sonrasında basına rastgele bir açıklama yapılmadı. Görüşme, sadece diplomatların çalışma şartlarına odaklansa da süreç, iki ülkenin uzun müddettir askıda olan kapsamlı münasebetlerini yine tesisine yönelik bir test olarak görülmesi açısından ehemmiyet taşıyor.

Putin’den Trump idaresine övgü: Daha gerçekçi ve pragmatik

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü Federal Güvenlik Servisi toplantısında yaptığı değerlendirmede Trump idaresinin seleflerine kıyasla “daha pragmatik ve gerçekçi” bir bakış açısına sahip olduğunu lisana getirdi.

Putin, Trump idaresinden övgüyle kelam ediyorFotoğraf: Shealah Craighead/White House/IMAGO

Yeni ABD idaresiyle birinci temasların umut verici olduğunu belirten Putin, “Hükümetler ortası bağları tekrar kurmak ve dünyanın güvenlik mimarisinde biriken büyük çaplı sistematik ve stratejik problemleri kademeli olarak çözmek için karşılıklı bir irade kelam konusu” diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da, İstanbul’daki görüşmelerin, iki ülke ortasındaki itimadı inşa etmeyi ve ikili münasebetlerdeki “rahatsız edici” ögeleri ortadan kaldırmayı amaçlayan bir dizi temasın birincisi olduğunu söyledi.

ABD: Diplomatik misyonların işleyişine yönelik birinci adımlar belirlendi

Görüşmeye ait Washington cephesinden de olumlu açıklamalar geldi. Görüşmede büyükelçiliklerdeki işçi, vizeler ve diplomatik bankacılık üzere hususların ele alındığını açıklayan ABD Dışişleri Bakanlığı, “ABD, Moskova’daki büyükelçiliğimizde istikrarlı ve sürdürülebilir bir işçi düzeyinin sağlanması gerekliliğini vurguladı. Ayrıyeten banka hizmetlerine ve kontratlı hizmetlere erişim bahislerindeki telaşlarını lisana getirdi” sözlerini kullandı. Bakanlığın açıklamasında görüşmenin yapan geçtiği belirtilerek, “Yapıcı tartışmalar yoluyla, her iki taraf da ikili diplomatik misyonların bu alanlardaki işleyişini istikrara kavuşturmak için somut birinci adımları belirledi” denildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı da görüşmelerin, “verimli ve iş odaklı” geçtiğini belirterek, görüşmelerde ABD’deki Rus diplomatik mülkleriyle ilgili problemlerin ele alındığını açıkladı.

“Ukrayna konusu masada olmayacak”

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, görüşme öncesi yaptığı açıklamada bu görüşmelerin gündeminde siyasi bahisler ve güvenlik bahislerinin olmadığını belirterek, “Ukrayna’nın toplantının konusu olmadığını” tabir etmişti. Sözcü, “Bu görüşmelerin ne kadar yapan olduğu çok süratli bir formda ortaya çıkacaktır; ya meseleler çözülecek ya da çözülmeyecek. Rusya’nın nitekim düzgün niyetle müzakere etmeye istekli olup olmadığını yakında göreceğiz” diye konuşmuştu.

Washington’dan yakın vakitte bir görüşmenin daha olacağına ait bir açıklama gelse de görüşmenin tarihine ve yerine ait ise bilgi verilmedi.

İkili bağlantılarda taban noktası

Washington-Moskova bağları Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı ve 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde Soğuk Savaş’tan bu yana en tarihi bir taban noktası gördü. Son on yılda, Rusya ve ABD karşılıklı misilleme tedbirleri kapsamında diplomatları hudut dışı etti ve büyükelçiliklerde yeni işçi atamalarını kısıtladı. Bu durum, her iki ülkenin diplomatik misyonlarını önemli formda zayıflatarak büyükelçilikleri minimum seviyede çalışanla çalışmaya zorladı.

Kremlin, geçen yıl Ukrayna’ya mali ve askeri dayanak sağlayan, Moskova’ya da sert patırımları devreye sokan Joe Biden Başkanlığındaki ikili ilgileri “sıfırın altında” olarak nietelendirmişti.

Ancak savaşın süratli bir halde sona erdirileceğini vaadeden Biden’ın halefi Trump, Washington’ın Rusya siyasetinde esaslı bir değişikliğe gitti. Bu çerçevede, 12 Şubat’ta Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmeden 6 gün sonra, 18 Şubat’ta Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da iki ülkenin üst seviye temsilcileri görüşmelerin birinci çeşidi için bir ortaya geldi.

ABD ve Rus heyetleri 18 Şubat’ta Riyad’da bir aray gelmiştiFotoğraf: Artyom Popov/TASS/dpa/picture alliance

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu görüşmenin akabinde yaptığı açıklamada dünyadaki yeni güç istikrarının görüşmelerin değerli bahislerinden biri olduğunu belirterek, tarafların karşılıklı hürmet ve ulusal çıkarların tanınması gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki bağların olağanlaşmaya yanlışsız ilerlemeye başladığını kaydetmişti.

Görüşme sonrası ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Riyad toplantısı “Önemli bir birinci adım” olarak nitelenmiş, tarafların müzakere sürecini yürütecek bir heyet oluşturmaya yönelik uzlaşma sağladıkları belirtilmişti.

DW,AP,Reuters,AFP / SÖ,ET,MUK,JD