ABD ve Rusya’dan İstanbul görüşmesine dair olumlu mesajlar

Kritik bir temas süreci çerçevesinde çeşitli ülkelerde görüşmelerde bulunan Rusya ve ABD’den üst seviye temsilciler bu defa İstanbul’da bir ortaya geldi. İki ülkenin yetkilileri, Perşembe günü gerçekleştirilen görüşmede büyükelçiliklerin yine olağan işleyişine dönmesine ait başlıkları ele aldı.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, İstanbul’daki görüşmenin Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki telefon görüşmesinde üzerinde mutabık kalınan yaklaşımın ve Suudi Arabistan’da üst seviye Rus ve ABD’li diplomatlar ile yetkililer ortasındaki temasların bir sonucu olarak gerçekleştiğini söyledi.

Rus haber ajansı TASS, İstanbul’daki ABD Başkonsolosluğu’nun muhafazalı rezidansında gerçekleştirilen görüşmelerin altı saat sürdüğünü ve toplantı sonrasında basına rastgele bir açıklama yapılmadığını bildirdi. İstanbul’daki görüşmelerde, ABD heyetine, Rusya ve Orta Avrupa’dan Sorumlu ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sonata Coulter başkanlık ederken, Rus heyetine ise, Rusya Dışişleri Bakanlığı Kuzey Atlantik Departmanı Yöneticisi Büyükelçi Alexander Darhiyev liderlik etti.

Görüşme, sadece diplomatların çalışma şartlarına odaklansa da süreç, iki ülkenin uzun müddettir askıda olan kapsamlı bağlantılarını tekrar tesisine yönelik bir test olarak görülmesi açısından kıymet taşıyor.

Putin’den Trump idaresine övgü: Daha gerçekçi ve pragmatik

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü Federal Güvenlik Servisi toplantısında yaptığı değerlendirmede Trump idaresinin seleflerine kıyasla “daha pragmatik ve gerçekçi” bir bakış açısına sahip olduğunu lisana getirdi.

Putin, Trump idaresinden övgüyle kelam ediyorFotoğraf: Shealah Craighead/White House/IMAGO

Yeni ABD idaresiyle birinci temasların umut verici olduğunu belirten Putin, “Hükümetler ortası bağları tekrar kurmak ve dünyanın güvenlik mimarisinde biriken büyük çaplı sistematik ve stratejik problemleri kademeli olarak çözmek için karşılıklı bir irade kelam konusu” diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da, İstanbul’daki görüşmelerin, iki ülke ortasındaki itimadı inşa etmeyi ve ikili bağlardaki “rahatsız edici” ögeleri ortadan kaldırmayı amaçlayan bir dizi temasın birincisi olmasının beklendiğini söz etti.

ABD: Diplomatik misyonların işleyişine yönelik birinci adımlar belirlendi

Görüşmeye ait Washington cephesinden de olumlu açıklamalar geldi. Görüşmede büyükelçiliklerdeki işçi, vizeler ve diplomatik bankacılık üzere hususların ele alındığını açıklayan ABD Dışişleri Bakanlığı, “ABD, Moskova’daki büyükelçiliğimizde istikrarlı ve sürdürülebilir bir işçi düzeyinin sağlanması gerekliliğini vurguladı. Ayrıyeten banka hizmetlerine ve kontratlı hizmetlere erişim mevzularındaki kaygılarını lisana getirdi” tabirlerini kullandı. Bakanlığın açıklamasında görüşmenin yapan geçtiği belirtilerek, “Yapıcı tartışmalar yoluyla, her iki taraf da ikili diplomatik misyonların bu alanlardaki işleyişini istikrara kavuşturmak için somut birinci adımları belirledi” denildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı da görüşmelerin, “verimli ve iş odaklı” geçtiğini belirterek, görüşmelerde ABD’deki Rus diplomatik mülkleriyle ilgili sorunların ele alındığını açıkladı.

“Ukrayna konusu masada olmayacak”

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, görüşme öncesi yaptığı açıklamada bu görüşmelerin gündeminde siyasi mevzular ve güvenlik bahislerinin olmadığını belirterek, “Ukrayna’nın toplantının konusu olmadığını” tabir etmişti. Sözcü, “Bu görüşmelerin ne kadar yapan olduğu çok süratli bir halde ortaya çıkacaktır; ya sıkıntılar çözülecek ya da çözülmeyecek. Rusya’nın sahiden düzgün niyetle müzakere etmeye istekli olup olmadığını yakında göreceğiz” diye konuşmuştu.

Washington’dan yakın vakitte bir görüşmenin daha olacağına ait bir açıklama gelse de görüşmenin tarihine ve yerine ait ise bilgi verilmedi.

İkili münasebetlerde taban noktası

Washington-Moskova bağlantıları Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı ve 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde Soğuk Savaş’tan bu yana en tarihi bir taban noktası gördü. Son on yılda, Rusya ve ABD karşılıklı misilleme tedbirleri kapsamında diplomatları hudut dışı etti ve büyükelçiliklerde yeni işçi atamalarını kısıtladı. Bu durum, her iki ülkenin diplomatik misyonlarını önemli halde zayıflatarak büyükelçilikleri taban seviyede çalışanla çalışmaya zorladı.

Kremlin, geçen yıl Ukrayna’ya mali ve askeri takviye sağlayan, Moskova’ya da sert patırımları devreye sokan Joe Biden Başkanlığındaki ikili alakaları “sıfırın altında” olarak nietelendirmişti.

Ancak savaşın süratli bir biçimde sona erdirileceğini vaadeden Biden’ın halefi Trump, Washington’ın Rusya siyasetinde esaslı bir değişikliğe gitti. Bu çerçevede, 12 Şubat’ta Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmeden 6 gün sonra, 18 Şubat’ta Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da iki ülkenin üst seviye temsilcileri görüşmelerin birinci tipi için bir ortaya geldi.

ABD ve Rus heyetleri 18 Şubat’ta Riyad’da bir aray gelmiştiFotoğraf: Artyom Popov/TASS/dpa/picture alliance

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu görüşmenin akabinde yaptığı açıklamada dünyadaki yeni güç istikrarının görüşmelerin kıymetli mevzularından biri olduğunu belirterek, tarafların karşılıklı hürmet ve ulusal çıkarların tanınması gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki ilgilerin olağanlaşmaya gerçek ilerlemeye başladığını kaydetmişti.

Görüşme sonrası ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Riyad toplantısı “Önemli bir birinci adım” olarak nitelenmiş, tarafların müzakere sürecini yürütecek bir heyet oluşturmaya yönelik uzlaşma sağladıkları belirtilmişti.

DW,AP,Reuters / SÖ,ET