Ukrayna savaşı: BM’de Trump’la birlikte bir ilk

Birleşmiş Milletler (BM), Ukrayna konusunda ABD’deki Donald Trump idaresinin siyaset değişikliğini yansıtan bir unsur sahne oldu. Ukrayna bahisli karar tasarıları konusunda ABD ile Avrupa ortasındaki görüş ayrılıkları, çekişmeli bir diplomasi trafiğine yol açarken sonuçta birinci kere Rusya’yı Ukrayna savaşı bağlamında “saldırgan” olarak nitelendirmeyen bir karar kabul edildi. Bu, birebir vakitte Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndaki (BMGK) beş daimi üye; ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’dan hiçbirinin veto hakkını kullanmadığı birinci Ukrayna bahisli tasarı oldu.

ABD’nin BMGK’ya sunduğu ve kabul edilen tasarı, “Rusya-Ukrayna savaşındaki trajik kayıplara” işaret ediyor, çatışmaların süratli bir biçimde sona ermesi ve Ukrayna ile Rusya ortasında kalıcı bir barış sağlanması davetinde bulunuyor, fakat Rusya’nın saldırganlığına dair bir tabir içermiyor.

ABD, Genel Kurul’da Rusya’yla tıpkı oyu verdi

Öncesinde ABD idaresi BM Genel Şurası’na Avrupalıların getirdiği ve Rusya’ya Ukrayna’dan çekilme daveti yapan tasarıya Rusya ile birlikte ret oyu kullanmıştı. Tasarı Rusya’yı “saldırgan” olarak nitelendiriyor ve Rus birliklerinin derhal Ukrayna topraklarından çekilmesini talep ediyordu. Tasarı aleyhinde 18 oy çıkarken Türkiye dâhil 93 ülke “evet” oyu verdi. Oylamada 65 ülke çekimser kaldı.

Bu tasarıyı reddeden ABD Genel Kurul’a kendi tasarısını sundu. Lakin Fransa öncülüğündeki Avrupa ülkeleri bu tasarıda Rusya’nın saldırgan taraf olduğunu söz eden değişiklik yapınca ABD çekimser oy kullandı.

Genel Kurul’daki oylamada bu tasarı 8’e karşı 93 oyla kabul edildi, 73 ülke çekimser oy kullandı. Genel Heyet kararları tüzel bağlayıcılığı bulunmasa da dünya genelinin eğilimlerini yansıtması açısından sembolik ehemmiyet taşıyor. Daha evvelki oylamalarda Ukrayna’daki Rus saldırganlığını kınayan ve Rus birliklerinin derhal ülkeden çekilmesini talep eden tasarılar 140’tan fazla ülkenin oyunu alırken bu sayının 93’e inmesi, Ukrayna’ya takviye konusunda dünya genelindeki değişimi de stantlar nitelikte.

Tasarı Genel Kurul’dan Güvenlik Kurulu’na taşındı

ABD, Genel Kurul’a sunduğu ve Avrupa ülkelerinin değişiklik yaptığı tasarının “Rus saldırganlığı” sözü içermeyen birinci hâlini bu sefer yasal bağlayıcılığı bulunan ve veto hakkına sahip olduğu BM Güvenlik Kurulu’na götürdü. 15 üyeli BMGK’da ABD tasarısı 10 kabul ve 0 ret oyuyla kabul edildi. Veto hakkına sahip İngiltere ve Fransa bu hakkını kullanmadı, İngiltere ve Fransa ile birlikte Danimarka, Yunanistan ve Slovenya çekimser kaldı.

ABD’nin BM nezdindeki Büyükelçi vekili Dorothy Shea, daha evvel Rusya’yı kınayan ve Rus birliklerinin Ukrayna’dan derhal çekilmesini talep eden BM karar tasarılarının savaşı durduramadığını vurgulayarak savaşın çok uzun müddettir devam ettiğini, Rusya ve Ukrayna halklarına vahim bir bedel ödettiğini söyledi. Oylama öncesinde konuşan Shea, “İhtiyacımız olan şey, tüm BM üyelerinin savaşın kalıcı bir biçimde son bulmasına yönelik taahhütlerini yansıtan bir karardır” dedi. Shea, kabul edilen kararı “barışa giden yolda hayati değer taşıyan bir birinci adım” diye nitelendirdi.

BM’de üç başka oylamaya sebep olan ABD-Avrupa çekişmesi, Ukrayna savaşının üçüncü yıldönümüne denk geldi.

AP,dpa/BK,CÖ

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?