Almanya’da kim kiminle koalisyon yapacak?

Almanya’da yapılan erken genel seçimlerde aşırı sağcı bir parti İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra birinci defa rekor seviyede oy olarak mecliste ikinci siyasi güç olmayı başardı. Resmi olmayan birinci sonuçlara nazaran çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD), Eylül 2021’deki seçimlere kıyasla oyunu 10 puan artırarak seçmenlerin yüzde 20,8’inin dayanağını aldı. Bu oran, kestirimlere nazaran Federal Meclis’te 151 sandalyeye tekabül ediyor. Ancak AfD’nin ikinci parti olmasına karşın hükümet ortağı olması beklenmiyor.

Seçimlerin galibi ise yüzde 29’a yakın oy alan Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Bavyera eyaletinde örgütlü kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik’ten (CSU) oluşan ittifak oldu. Bir evvelki seçimlere kıyasla oyunu 4 puanın üzerinde artıran Hristiyan Birlik (CDU/CSU) ittifakı seçimlerin galibi olsa da aldığı oy tek başına hükümeti kurmaya yetmiyor. Seçim kampanyasında AfD ile koalisyon yapmayacağını ilan eden Birlik partilerinin başbakan adayı Friedrich Merz’in yüzde 5’lik barajı aşarak Federal Meclis’e girmeyi başaran öteki partilerle işbirliği yapması bekleniyor.

Hristiyan Birlik partilerinin klasik koalisyon ortağı liberal Hür Demokrat Parti (FDP) oyların yalnızca yüzde 4,3’ünü aldı ve bir evvelki seçime kıyasla 7 puanın üzerinde oy kaybederek barajın altında kaldı. Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller’le birlikte yer aldığı üçlü koalisyon hükümetinin dağılmasına neden olan FDP lideri Christian Lindner de uğradığı bu hezimetin akabinde siyasetten çekileceğini ilan etti.

Bu durumda da muhafazakâr Birlik partileri, mümkün koalisyon ortağı bakımından sol yelpazedeki partilerle karşı karşıya kalıyor: SPD, Yeşiler ve Sol Parti.

Hristiyan Birlik SPD ve Yeşiller’le koalisyon kurabilir mi?

Hristiyan Birlik partilerinin Sol Parti ile koalisyon yapması pek mümkünlük dahilinde görünmüyor. Hasebiyle geriye mevcut hükümette yer alan ve seçimlerde oy kaybeden SPD ile Yeşiller kalıyor. Yeşiller’le koalisyon içinse Merz’in öncelikle ortağı CSU’nun lideri Markus Söder’i ikna etmesi gerekiyor. Söder, ortalarındaki ideolojik derin görüş ayrılıklarını münasebet göstererek Yeşiller ile koalisyona sıcak bakmıyor.

Seçimleri dördüncü sırada tamamlayan Yeşiller bir evvelki seçimlere kıyasla 3 puandan fazla oy kaybederek yüzde 11,6 oy alabildi.

Seçimlerde 9 puanın üzerinde oy kaybına uğrayarak ağır bir hezimet alan SPD de yüzde 16,4 oy alarak AfD’nin gerisinde kaldı. Başbakan Olaf Scholz de partisinin mağlubiyete uğradığını kabul ederek sorumluluğu kendisinin üstlendiğini söyledi. Scholz’un siyasi geleceği için nasıl bir karar vereceği şu an bilinmiyor. Fakat partiden koalisyon görüşmeleri için yeşil ışık geldi.

SPD seçimlerde büyük bir hezimete uğradı.Fotoğraf: Liesa Johannssen/REUTERS

SPD’li Savunma Bakanı Boris Pistorius, hükümeti kurma vazifesinin Birlik partilerinin başbakan adayı Friedrich Merz’e verileceğine dikkat çekerek SPD’nin koalisyon müzakerelerine hazır olduğunu dile getirdi. Partisi içinde koalisyon görüşmelerinde öncü rol oynayabileceğini vurgulayan Pistorius, Hristiyan Birlik partilerinin vazifesinin demokratik partileri bir ortaya getirmek olduğunu söz etti.

Yeşiller’den de “SPD ve CDU/CSU’yla koalisyona açığız” açıklaması geldi. “Biz de sorumluluk almaya hazırız” tabirlerini kullanan partinin başbakan adayı Robert Habeck, başka yandan partisinin resen Merz’e koalisyon görüşmeleri için yaklaşmayacağını tabir etti. Hükümeti kurma vazifesinin Merz’de olduğunu kaydeden Habeck, “Şimdi Almanya güç bir hükümet kurma sürecinin eşiğinde. Bu süreç süratli ve başarılı bir halde tamamlanmalı” diye konuştu.

Yeni Federal Meclis’in 630 üyesi olacak. Hükümeti kurmak için gerekli olan çoğunluk ise 316. Resmi olmayan sonuçlara nazaran, mümkün bir CDU/CSU-SPD birlikteliğinde kâfi çoğunluğa ulaşılıyor.

AfD ana muhalefet vazifesi düşüyor

Şimdilik koalisyon görüşmelerinin dışında kalacağı görülen AfD, bir hükümet kurulabilirse ana muhalefet olarak siyaset sahnesinde uzunluk gösterecek. Seçim öncesi anketlerin de işaret ettiği üzere oyunu ikiye katlayan AfD, parti tarihinde birinci kere bir başbakan adayı ile seçime katılmıştı. AfD’nin başbakan adayı Alice Weidel de hükümet sorumluluğunu üstlenmeye açık ve Birlik partileri ile görüşmeye hazır olduklarını söz etti.

AfD’nin başbakan adayı Weidel, partinin önde gelen isimlerinden çok sağcı Björn Höcke ile seçim zaferini kutluyor. Fotoğraf: Sören Stache/dpa/picture alliance

Partisinin muvaffakiyetinde değerli bir hissesi olduğu bedellendirilen Weidel, göç konusunda uzlaşmaz bir çizginin propagandasını yaptı ve göçmenlerin geri gönderilmesine atıfta bulunan “yeniden göç” kavramını kullandı. İktisat alanında doktora sahibi olan Weidel, kampanya mühletince orta sınıftan biri üzere davranarak kendini Hristiyan Birlik tarafından muhatap alınmadığını düşünen muhafazakâr seçmenlerin savunucusu olarak sundu.

Solda sevinenler ve üzülenler

Seçimlerde kendini “muhafazakâr sol” olarak tanımlayan Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) da aradığını bulamadı. Sol Parti’den ayrılanların kurduğu BSW, birinci sonuçlara nazaran yüzde 4,9 oranında oy olarak barajın altında kaldı.

Son haftalarda anketlerde büyük sıçrama yapan Sol Parti, kamuoyu yoklamalarını haklı çıkardı. Bir evvelki seçimde barajı aşamayan Sol Parti, oyunu yaklaşık 4 puan artırarak yüzde 8,8 oranında oy aldı.

DW/HS,JD

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?