ABD’deki seçim Washington-Ankara ilişkisini nasıl etkiler?
ABD’de bıçak sırtı görünen başkanlık seçimi sonucunun, kim kazanırsa kazansın Ankara-Washington alakalarına tesirinin hudutlu olması bekleniyor.
İki NATO üyesi, Türkiye ve ABD, diyalog kanallarını daima açık tutsa da artık birçok mevzuda birebir fikirde olmadıklarını kabul ediyor.
Washington Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Soner Çağaptay AFP’ye verdiği mülakatta, “Bugün iki taraf kimi mevzularda uzlaşmakta, kimilerinde uzlaşamamakta ve yeni iş birliği yerleri aramakta anlaşmış görünüyor” diyor.
Rusya’dan hava savunma füzesi satın aldığı gerekçesiyle Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programından dışlanması ve ABD’nin Suriye’de IŞİD’le çabada kendine ortak olarak Kürt militanları (SDG) seçmesi ikili bağlantılarda en önemli değerli sorun alanları. Türkiye SDG isimli ABD dayanaklı örgütü PKK’nın uzantısı olarak görüyor. PKK, ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor.
Ankara’nın bilhassa Rusya ve Çin konusunda Batı’dan farklı izlediği ikili dış siyaset da Washington’da rahatsızlık yaratıyor. Ukrayna savaşında Kiev’e açık takviye veren Türkiye, öte yandan Moskova ile yakın bağlarını sürdürüyor.
“Sorunlar çözülemeyecek kadar karmaşık”
Düşünce kuruluşu Brookings’den yorumcu Rich Outzen, Washington-Ankara alakalarının her vakit güçlü olduğunu ancak gelinen noktada meselelerin artık çözülemeyecek kadar karmaşık göründüğünü şu sözlerle ifade ediyor:
“Washington etraflarında ABD-Türkiye problemlerinin çözülmeye değmeyeceği fikri alan kazanıyor. Bunu savunanlar, Washington’un Türkiye’nin taleplerine karşılık vermekten çıkarının çok az olduğunu düşünüyor.”
Seçimlerin akabinde Ocak 2025’te Beyaz Saray’ı halefine bırakmaya hazırlanan Joe Biden’ın geçen dört yılda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşmekteki isteksizliği de ikili bağlantılardaki olumsuz atmosfere katkı yaptı.
Erdoğan ve Biden 2022’de G20 tepesi için geldikleri Endonezya’da baş başa görüşmüştüFotoğraf: Achmad Ibrahim/AP Photo/picture alliance
Biden başkanlığı sırasında Türkiye’yi ziyaret etmedi yahut öteki programlar için ABD’de bulunan Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamadı. Demokrat başkan seçilmeden evvel 2020 yılında New York Times gazetesinde verdiği bir mülakatta Erdoğan için “otokrat” demişti.
Ankara’nın İsveç’in NATO’ya iştirakine yeşil ışık yakmasıyla bağlar biraz yumuşadı, geçen Ocak ayında Washington Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışını onayladı.
Ankara kimi ister: Trump mı, Harris mi?
Ancak İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaş Ankara-Washington ortasında olumlu gündem uğraşlarını baltaladı. Şu ana Türk yetkililer seçimleri kimin kazanmasını tercih ettiklerine dair yorum yapmaktan kaçınıyor. Kimileri Trump’ın Erdoğan ile daha güzel anlaştığı, bu nedenle Cumhuriyetçilerin kazanmasının Türkiye’nin lehine olabileceği görüşünde. Trump devrinde Erdoğan iki defa Beyaz Saray’a gitmişti.
Ancak aksi görüştekiler de var. Dış siyaset analisti Serkan Demirtaş, “Kamala Harris idaresinden yana olanlar evvelki Trump periyodunun ikili alakalarda hiçbir düzgün anı bırakmadığına dikkat çekiyor. Trump’ın Türk iktisadını maksat alan akınları Ankara’yı çok güç durumda bıraktı” diyor.
Türkiye’de Amerikalı din adamı Andrew Brunson’ın tutuklanmasının akabinde Trump direkt Türk iktisadını gaye alan adımlar atmış, bu Türk lirasında sert bir düşüşü tetiklemişti.
AFP / MUK,ET
