Türkiye kökenlilerde AfD endişesi
Almanya’da son aylarda meydana gelen bıçaklı ve araçlı taarruzlarda hatalıların sığınmacı olması göçü ve göçmenleri tehdit olarak gören telaffuzları artırdı. 20 Aralık’ta Magdeburg’da bir Noel pazarına düzenlenen ve 6 kişinin öldüğü, yaklaşık 300 kişinin yaralandığı olayda saldırganın Suudi Arabistanlı, 22 Ocak’ta da Aschaffenburg’da bir çocuk parkında yaşanan, iki yaşında Fas kökenli bir çocuk ile 41 yaşındaki bir adamın öldüğü olayda saldırganın Afgan mülteci olması ülkedeki göç aykırısı havayı daha da sertleştirdi.
23 Şubat erken seçimleri öncesinde çok sağcı ve ırkçı çevreler yalnızca bu bahse odaklanırken, seçim kampanyasında ekonomiyi öne çıkarmayı hedefleyen ana muhalefet bloku partileri Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) de ani değişiklikle göç aksisi vaatlerini gündeme taşıdı.
Kamuoyu yoklamalarında yüzde 30 bandında seyreden CDU ve CSU, hudut denetimlerini daima hale getirmek, geçerli dokümanı olmayanları sondan çevirmek, hakkında hudut dışı kararı olanları derhal göndermek, hata işlediği ya da güvenlik tehlikesi oluşturduğu saptananları gözaltına alıp deport etmek üzere sert hususları içeren bir önergeyi meclise sundu. Bunları yıllardır talep eden çok sağcı Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi önergeye tam takviye verip kelam konusu evrak mecliste kabul edilince Almanya’da şimdiye kadar var olan, çok sağla birlikte hareket etmeme istikametindeki uzlaşı bozulmuş oldu.

Göçe dair sert önlemler içeren önergeyi mecliste AfD dayanağıyla kabul ettiren Hristiyan Birlik partilerinin (CDU ve CSU) ortak adayı Friedrich Merz, çok sağ tersi şovlarda AfD’nin logosoundaki kırmızı oka oturtularak protesto edildi. Fotoğraf: Annegret Hilse/Reuters
AfD, demokratik bir parti olarak görülmediğinden öbür partiler şimdiye kadar onunla koalisyon kurmayı reddediyor. Ayrıyeten AfD oylarıyla kabul edilecek önerge yahut düzenlemeler de meclise taşınmıyordu. Lakin CDU ve CSU blokunun göç zıddı önergesiyle bu durum değişti ve bir tabu yıkılmış oldu. CDU ve CSU ile onu destekleyen Hür Demokrat Parti (FDP), “göçü yalnızca güvenlik üzerinden gören ve bir tehlikeymiş üzere yansıtan çok sağcı AfD’ye kapı aralamakla” suçlandı. Günlerdir pek çok kentte yüzbinlerce kişinin iştirakiyle çok sağcı AfD ve CDU-CSU tersi protestolar düzenleniyor.
Son olarak ülkenin önde gelen kurum ve şirketlerinden, Deutsche Bank, Siemens ve Mercedes-Benz üzere Alman devlerinin yöneticileri, artan yabancı düşmanı tavra ve toplumsal bölünmeye karşı ikazlar yayınlayıp, Almanya’da “açık bir toplum için” adımlar atılmasını talep etti. İş gücü göçüne gereksinim duyulduğunun altını da çizen yöneticiler merkez partileri bunun için ortak hareket etmeye çağırdılar.

Ditib, göç aykırısı telaffuzlar sertleştikçe mescitlere yönelik tehditlerin arttığını kaydediyor. Duisburg’daki DİTİB Merkez Cami, önünde bir polis aracıyla görülüyor.Fotoğraf: Roland Weihrauch/picture alliance/dpa
Camilere taarruzlarda artış
Almanya’daki en büyük Müslüman çatı kuruluşu olan Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) Genel Sekreteri Eyüp Kalyon, gelişmelerden epey telaşlı olduklarını söylüyor. Son 15 yıldır adım adım çok sağ telaffuzların olağanlaşmasına ve ülkede tabuların yıkılmasına şahit olduklarını belirten Kalyon, gelinen noktada artık merkez partilerin de bu telaffuzları kullanmaya başladığını görmekten büyük hüzün duyduklarını belirtiyor. “Bazı ana akım medya organlarıyla kimi siyasi çevrelerin önünü açtığı İslam aykırısı telaffuzlar, bu hususta kendini sakınmak zorunda hisseden çok sağ etrafları cesaretlendirmiştir” diyor. DİTİB Genel Sekreteri’ne nazaran, AfD iktidarda değilse de telaffuzlarını öbür partilere kabul ettirmeye başladı.
Almanya’daki toplumsal ve ekonomik meselelerin sebebinin mülteciler ve yabancılarmış üzere yansıtılmasının kendilerine de olumsuz yansıdığını belirtiyor. Müslümanlara dini hizmet veren, Alman Anayasası’na bağlı dini cemaatlerin daima gaye haline getirildiğini, İslam ve Müslüman aykırılığının daha da arttığını vurgulayan Kalyon, cami ve ibadethanelere yönelik akınlarda artış saptadıklarını kaydediyor. Son haftalarda sertleşen göç tartışmalarına paralel olarak, “Sadece Ocak ayında mescitlerimize 11 tehdit ve hakaret içerikli ileti ile 5 maddi hasar yaratan akın tespit ettik” diyor.

Almanya’daki en büyük Müslüman çatı kuruluşu olan Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) Genel Sekreteri Eyüp Kalyon. Fotoğraf: Christoph Strack/DW
AABF endişeli
Almanya’daki bir öteki Türkiye kökenli büyük inanç kuruluşu olan Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF) da gidişattan huzursuz. AABF Genel Sekreteri Ufuk Çakır, “Aşırı sağın yükselmesi artık görmezden gelinemeyecek boyuta ulaştı. Merkez partileri olan CDU, CSU ve FDP de popülist sağ telaffuzları legalleştirerek çok sağın ekmeğine yağ sürüyor” eleştirisini getiriyor. “Düne kadar bu ülkede ‘kırmızı çizgiler’ vardı” diyen Çakır, “Bu çizgiler artık silik hale geliyor. Öteki partilerin de AfD’nin lisanını, argümanlarını ve siyasetlerini benimsemeye başlamış olması çok tasa verici. CDU ve CSU’nun göç siyasetlerindeki çıkışı Almanya’nın siyasi ekseninin sağa kaydığının net göstergesidir” diyor.

Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF) Genel Sekreteri Ufuk Çakır, merkez partileri CDU, CSU ve FDP’yi popülist sağ telaffuzları yasallaştırarak çok sağın ekmeğine yağ sürmekle eleştiriyor.Fotoğraf: Privat
Öte yandan Çakır umutlu da. “Almanya’nın bir de direnen yüzü var!” diyor ve son günlerde düzenlenen çok sağ aykırısı protestolara dikkat çekiyor. “Biz de kurumlarımızda birlikte yüzbinlerce beşerle sokaklara döküldük ve bu ülkede ırkçılığa yer olmadığını haykırdık. Bu bize, ümitsizliğe kapılmamak gerektiğini gösteriyor” diye devam ediyor. Çakır ayrıyeten tüm göçmenleri yükselen çok sağ dalgasına karşı uğraşa çağırıyor ve “Yoksa bulunduğumuz gemiyi batırmaya niyetli olanların dümene geçmesini engelleyemeyiz” diyor. Alevilerin inançları gereği ırkçılığı tümden reddettiğini de belirten Çakır; “Biz 72 millete bir nazarla bakarız. Irkçılığa karşı duruşumuz, onu tarihî ve inançsal bir sorumluluk olarak görmemizdendir.”
TGD: AfD tehlikesi yıllarca hafife alındı
Almanya Türk Toplumu (TGD) Eş Başkanı Gökay Sofuoğlu’na göre ise AfD’nin ülkede ikinci güç olacak kadar yükselişi partinin yıllarca hafife alınmasından kaynaklı. Ona nazaran merkez partileri de AfD’nin ilerleyişine yalnızca seyirci kalmakla yetindi. Sofuoğlu, “23 Şubat seçimlerinde oylarını ikiye katlamaları ve ikinci güç olmaları bekleniyor. Avusturya’da ve öteki Avrupa ülkelerinde olduğu üzere Almanya’da da çok sağın iktidara gelme korkusu uygunca hissedilir oldu” biçiminde konuşuyor. Sofuoğlu’na nazaran gidişat engellenemez ve AfD iktidara gelirse, o durumda göç kökenliler, Türkiye kökenliler, yalnızca gelecekteki haklarından feragat etmiş olmayacak, geçmişten beri sağlanan kazanımları da tehlikeye girecek.

Almanya Türk Toplumu (TGD) Eş Başkanı Gökay Sofuoğlu’na göre AfD’nin ülkede ikinci güç olacak kadar yükselişi partinin yıllarca hafife alınmasından kaynaklı. Fotoğraf: picture alliance/dpa
Aşırı sağ tehlikesine dikkat çekmek için her gün etkinlikler düzenlediklerini ve seçimlere iştiraki artırmak hedefli kampanya başlattıklarını aktaran Sofuoğlu, Almanya Türk Toplumu olarak vatandaşlara 23 Şubat’ta sandığa gitmesi daveti yaptıklarını ve mümkün olduğunca çok Alman vatandaşı Türkiye kökenlinin seçime iştiraki için çabaladıklarını aktarıyor.
Sofuğlu, “Bu süreçte maalesef Türkiye kökenliler ortasında da çok sağ partiye sempati duyanlarla karşılaşıyoruz. Fakat bugün rastgele bir halde çok sağı destekleyenler, yarın çok sağın büyük baskıları altında kendilerine dayanışma gösterecek kurumlar, bireyler, dernekler arayacaklar” diye uyarıyor. Mevcut hükümete farklı nedenlerle reaksiyon göstermek için çok sağcı AfD’yi seçmeyi düşünenlere de “Demokratik partileri cezalandırmak için gidip demokrasi düşmanı, İslam ve göçmen düşmanı partiye oy vermek anlaşılır şey değil” diye reaksiyon gösteriyor.
KGD: Çok sağın güçlenmesinden yanlış göç siyasetleri sorumlu
Almanya Kürt Toplumu (KGD) çok sağın güçlenmesinden son yıllarda yürütülen yanlış göç siyasetlerini sorumlu tutuyor. KGD Genel Sekreteri Cahit Başar, Almanya’nın sığınmacı alabilmesi için insani ve sürdürülebilir bir göç siyaseti gerektiğini savunuyor. Son yıllarda bunun tam zıddının yaşandığını söyleyen Başar, “Sığınmacılara yönelik programlar eksikti, bunlara katılmayı reddedenlere yahut demokrasi için tehlike oluşturanlara yönelik kurallar ve yaptırım düzenekleri yoktu” diye konuşuyor.
Başar, “Tam da bu ortamda ülkede akınlar yaşandı ve bu atmosferde erken seçimlere gidiyoruz. Durum bu türlü olunca göç konusunu toplumun ortasından söküp atmanız imkansız hale geliyor ve biz Almanya Kürt Toplumu olarak bu gelişmeden tedirginiz” diyor. Başar’a nazaran Almanya’da toplumsal ve siyasi sıkıntılar toplumun merkezinde ve merkez güçleri ile çözülmeli. Ana misyon de yalnızca aşırılıkla uğraş etmeye çalışmak değil, onları güçlendiren sıkıntıları çözerek yükselişini kesmek olmalı.
Almanya Kürt Toplumu olarak AfD, çok sağ ve ötekileştiren siyasetlerle gayret ve bu hususlara hassaslığı artırma konusunda farklı projeler yurttüklerini de belirten Başar, Türkiye kökenli Kürt yahut Türklerin AfD içinde faaliyet göstermesini de “büyük talihsizlik” olarak niteliyor. AfD’nin Bavyera’dan gösterdiği bir adayın Kürt kökenli olması ağır tartışmalara yol açmıştı.
ATİAD uyarıyor
Almanya Türk İş İnsanları ve Sanayicileri Derneği (ATİAD) Başkanı Aziz Sarıyar da çok sağdaki yükselişin ve AfD’nin anketlerde ikinci güç olmasının üyeleri ortasında son günlerde en çok baş yorulan mevzulardan biri olduğunu aktarıyor.
“Biz iş insanları olarak gelişmelere tereddüt içinde bakıyoruz. Öte yandan göçmen yahut Türkiye kökenlilerden bir kısımın kendini AfD’ye yakın hissetmesi ve onu seçeceğini tabir etmesi başka bir kaygı kaynağı” diyor. ATİAD olarak çok sağın güçlenmesini engellemek için 23 Şubat’ta sandığa gidip demokratik partilere oy verilmesi daveti yaptıklarını da vurgulayan Sarıyar, “Sonra bundan haberdar değildim, durumun ciddiyetini bilmiyordum denilmesin. Gidin oy verme hakkınızı kullanın, demokratik bir partiye oy verin diyoruz” tabiriyle aktarıyor. Göç kökenli beşerler ortasında da savaştan kaçıp Almanya’ya gelen sığınmacıları reddetme, istememe eğilimi görüldüğünü belirten Sarıyar, “Bazılarının da İsrail-Filistin çatışmasından ötürü Yahudi düşmanı AfD’yi desteklediğini öğreniyoruz. Lakin o AfD’nin yalnızca görünen yüzü. Kazıdıklarında altında büyük bir nefretin ve tehlikenin olduğunu görecekler” diye konuşuyor.

Almanya Türk İş İnsanları ve Sanayicileri Derneği (ATİAD) Başkanı Aziz Sarıyar da AfD’deki yükselişin ve AfD’nin anketlerde ikinci güç olmasının üyeleri ortasında son günlerde en çok baş yorulan bahislerden biri olduğunu aktarıyor.Fotoğraf: Mirza Özoglu
8’i Türkiye kökenli 10 kişiyi katleden çok sağcı Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU) terör örgütü mağdurları avukatı da olan Sarıyar, “İnsanlara tavsiyemiz, açıp partilerin programına bakmaları. O vakit nasıl bir partiye sempati beslediğini görecek. Maalesef pek çok kişi partilerin programına bakmıyor, bilgi almıyor, yalnızca popülist ve kolaycı telaffuzlardan etkileniyor diye de ekliyor.
2029 seçimlerinde AfD iktidara mı gelecek?
Sarıyar’a nazaran pandemiyi takiben başlayan Ukrayna Savaşı, ardından yaşanan Ortadoğu krizi ve başka global gelişmeler tüm dünyada olduğu üzere Almanya’da da binlerce insanın tasalarını artırdı. “23 Şubat sonrası kurulacak hükümet, vatandaşın haklı yahut haksız, bütün endişelerini ve tereddütlerini, başlarındaki soruları gidermeye çalışmaya odaklanmalı. Onları gideremezse 2029 seçimlerinde AfD birinci parti olabilir” diye konuşuyor. Ona nazaran gidişat önlenemezse ileride bir parti, mesela Hristiyan Birlik, AfD ile işbirliği yapmama kelamından vazgeçebilir. “Diğer Avrupa ülkelerinde gördük. Dışlanan çok sağ ve popülist partiler eninde sonunda hükümeti kurdular yahut koalisyonlara ortak oldular. Bu 2029 Almanya’da da olabilir. Avrupa’ya baktığınızda Almanya hala demokrasinin kalesi pozisyonunda, etrafımızdaki birden fazla ülkede aşı sağ partiler güçlendi, hükümete ortak oldu. Almanya son kale. 2029’da ülkeyi çok sağa kaybetmeyelim” diyor.