Almanya’da aşırı sağcı AfD yasaklanacak mı?

Almanya, 23 Şubat’ta yapılacak erken genel seçimlere bir ay kala, siyaset sahnesindeki dinamikleri etkileyebilecek gelişmelere sahne oluyor.

Seçim anketlerine nazaran Almanya’nın en güçlü ikinci siyasi partisi haline gelen çok sağcı Almanya için Alternatif Partisi’nin (AfD) yasaklanması talebi haftaya Federal Meclis gündemine taşınıyor.

Kasım ayında 124 milletvekili, Federal Meclis Başkanı Bärbel Bas’a AfD’nin yasaklanması sürecinin başlatılması talebine yer verdikleri önergeyi sunmuştu.

Bu hafta başında, kelam konusu önergenin Federal Meclis gündemine alınması için harekete geçildi.

Önerge, haftaya Federal Meclis Genel Heyet toplantısında tartışılacak. AfD’li milletvekillerinin de katılacağı oturumun hararetli tartışmalara sahne olması bekleniyor.

Anayasa Mahkemesi’ne giden yolun açılması isteniyor

Önergenin sunulmasına Sosyal Demokrat Parti (SPD) Milletvekili Carmen Wegge, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) milletvekili Marco Wanderwitz, Yeşiller milletvekili Till Steffen, Sol Parti milletvekili Martina Renner ve Güney Schleswig Seçmenler Birliği (SSW) milletvekili Stefan Seidler öncülük etti.

Milletvekillerinin verdikleri önergede, Federal Anayasa Mahkemesi’nden AfD’nin Anayasaya tersliğinin tespit edilmesi, tıpkı vakitte da bu partiye yapılan devlet yardımlarının kesilmesi, partinin mali varlıklarına da “hayır gayeli kullanımı için” el konulması isteniyor.

Milletvekilleri yayımladıkları ortak basın açıklamasında, artık AfD’nin Anayasaya karşıtlığının tespiti için Federal Meclis’te sürecin başlatılması gerektiğini, bunun “son fırsat” olduğunu savunuyor.

AfD’nin Anayasaya karşıtlığı ile ilgili kararın Federal Anayasa Mahkemesi tarafından verileceğine dikkat çeken SPD’li Carmen Wegge, “Federal Meclis Karlsruhe’ye giden yolu açmalıdır! Tüm milletvekillerini demokrasimize yönelik tehlikenin farkına varmaya çağırıyorum!” dedi.

Anayasa ne diyor?

Almanya’da siyasi partilerin Anayasaya muhalif olup olmadıklarına Federal Anayasa Mahkemesi karar verebiliyor.

Bunun için Federal Meclis, Federal Eyalet Temsilcileri Meclisi ya da Federal Hükümet’in harekete geçerek bir siyasi partinin Anayasaya alışılmamış hareket ettiğinin tespit edilerek yasaklanması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurması gerekiyor.

Siyasi partilerin demokratik prensiplere uygun olmasını kaide koşan Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasasının 21’inci hususunda, “Özgür ve demokratik temel nizamı zedelemek yahut ortadan kaldırmak yahut Alman Federal Cumhuriyeti’nin varlığını tehlikeye sokma eğilimini gösteren siyasi partiler Anayasaya aykırıdırlar” tabirleri yer alıyor.

Aynı hususta Federal Anayasa Mahkemesi’nin bir partinin Anayasaya karşıt olup olmadığını karar verecek merci olduğu belirtiliyor.

Milletvekilleri yasaklama talebini nasıl gerekçelendiriyor?

Önergeye öncülük eden CDU’lu Marco Wanderwitz “Gittikçe daha da radikalleşiyor” dediği AfD hakkında yasaklama önergesi verme dışında bir seçenek kalmadığını söylüyor.

Wanderwitz, AfD’nin Eş Başkanı ve başbakan adayı Alice Weidel’ın “Hitler’in komünist olduğu” tarafındaki kelamlarını anımsatarak “Sürekli artarak devam eden radikalleşmesiyle birlikte AfD aleni olarak tarihî revizyonist tavırlar sergilemektedir” görüşünü aktarıyor.

Yeşiller Partisi Milletvekili Till Steffen de AfD’nin “herkesin gözü önünde radikalleşmeye devam ettiğini” söyleyerek, “Yasaklama prosedüründe seçimden evvel ilerleme kaydetmek her zamankinden daha büyük aciliyet taşıyor” diyor.

Sol Parti Milletvekili Martina Renner ise “AfD’nin bir bütün olarak çok sağcı, anti-demokratik ve Anayasaya düşman bir parti olduğunu artık ispatladığının” altını çizdi. Renner, Federal Meclis’in elindeki “son fırsatı” kullanarak AfD’nin Anayasa Mahkemesi tarafından mercek altına alınmasının yolunu açması gerektiğini savundu.

Önergenin hazırlanmasına öncülük edenler ortasında yer alan SSW Milletvekili Stefan Seidler de demokrasinin korunması ve savunulması için AfD’nin Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi gerektiğine işaret ederek şunları kaydetti:

“Tarihimiz bize azınlıkları müdafaanın ne kadar değerli olduğunu öğretiyor. Bu nedenle, iki azınlığın temsilcisi ve Almanya’daki tüm ulusal azınlıkların savunucusu olarak, bir partinin bu ülkedeki insanları çoğunluk nüfusu üzere tabirlerle tanımlamaya çalışmasını büyük bir tasayla karşılıyorum. Demokratlar olarak, demokrasimizi savunmak için elimizdeki tüm araçları kullanmakla yükümlüyüz.”

Önerge gerekli dayanağı alabilir mi?

Önergenin, 733 milletvekilli Federal Meclis’te çoğunluğun dayanağını alması halinde Federal Anayasa Mahkemesi AfD’nin yasaklanması talebini incelemesi, uygun gördüğü takdirde de bu süreci başlatması gerekiyor.

Yeşiller Partili Federal Meclis Lider Yardımcısı Katrin Göring-Eckhardt, mecliste AfD’nin yasaklanması prosedürünün başlatılması tarafında süratlice karar verilmesinden yana olduğunu açıkladı.

“Haftaya düzenlenecek oturumda biz Federal Meclis olarak demokrasimizin korunması için sorumluluk almalı, Karlsruhe’ye yolu açmalıyız” diyen Katrin Göring-Eckhardt, şunları kaydetti:

“AfD, giderek daha aleni bir formda kendi dünya görüşlerine uymayan insanlara karşı nefreti körüklüyor ve Anayasal devletimize olduğu üzere Anayasamıza da agresif bir biçimde saldırıyor. Anayasal bir organın üyesi olarak bu gelişmeleri görmezden gelemem.”

Ancak AfD’nin yasaklanması talebini içeren önergeye soğuk bakan, bu sürecin aşırı sağcı partinin ekmeğine yağ sürebileceğini savunan milletvekilleri de bulunuyor.

CDU’lu Thorsten Frei bunlardan biri. Frei, AfD’nin yasaklanması talebiyle ilgili tüzel ve siyasi çekinceleri bulunduğunu söylüyor, ayrıyeten yasaklama kararının AfD’nin kendisini “mağdur” olarak göstermesine imkan sağlayacağını vurguluyor.

Yeşiller Partili Renate Künast da önce Federal Meclis Başkanı tarafından görevlendirilecek bilirkişiler tarafından bir inceleme yapılmasını istiyor. Bu nedenle farklı bir önerge hazırlayan Künast, eksperlerin AfD’nin yasaklanma talebinin muvaffakiyet bahtını da değerlendirmesini istiyor.

Son seçim anketleri AfD’nin oy oranının yüzde 20’lerde olduğunu, çok sağcı partinin Almanya’nın en güçlü ikinci siyasi partisi pozisyonuna geldiğini gösteriyor.

Almanya’da partilerin yasaklanması kolay değil

Almanya’da bugüne kadar iki parti yasaklandı. Birincisi 1952 yılında Nasyonal Sosyalist Alman Personel Partisi’nin (NSDAP) devamı olarak görülen Sosyalist İmparatorluk Partisi (SRP), ikincisi de 1956’da kapatılan Almanya Komünist Partisi (KPD).

Anayasa Mahkemesi 2017’de çok sağcı NPD’nin kapatılması talebini geri çevirmişti. Mahkeme, partinin Anayasaya karşıt amaçları olduğuna dikkat çekmekle birlikte, partinin demokrasiyi tehdit eder boyutta bir ehemmiyete sahip olmadığına hükmetmişti.

Ayrıca Federal Anayasa Mahkemesi, 1956 yılında verdiği bir kararda, bir siyasi partinin kapatılması için bu partinin özgür demokratik temel nizamı ortadan kaldırmak gayesiyle “aktif olarak militan-agresif bir tutum” sergilemesi gerektiğini bir ön şart olarak belirlemişti.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl erişebilirim

Almanya’da aşırı sağcı AfD yasaklanacak mı?

Benzer İçerikler